Vào ngày 24/2/2022 Putin đă lệnh tổng tấn công Ukraina. Các thành phố lớn như Kiev, Kharkov, Odessa đều bị bắn tên lửa, tên lửa hành tŕnh. Các lực lượng không quân Nga đánh bom, trực thăng bắn các cơ sở pḥng không của Ukraina.
Vào ngày 25/2/2022 quân Nga đă tiến sâu vào Ukraina, chiếm nhà máy điện nguyên tử Chernobyl. Ngoài đó bao vây và pháo kích nhiều phố lớn. Tuy nhiên sau ngày đầu bị sốc, quân Ukraina đă nhanh chóng tỉnh giấc. Nhiều máy bay, trực thăng, xe tăng, thiết giáp của Nga bị hạ. Quân Nga không thành công chiếm được bất kỳ thành phố chiến lược nào. Đảo Rắn, sân bay Hostomel đều bị quân Ukraina tái chiếm.
Vào ngày 26/2/2022 quân Nga bao vây Kiev nhưng không tiến vào được thành phố v́ pḥng thủ rất chặt. Gián điệp Nga dột nhập Kiev không thành công ám sát tổng thống Ukraina. Nhiều binh sĩ Nga bị bắt cho thấy độ tuổi c̣n rất trẻ 18-20. Các thành phố khác cũng bị pháo kích. Một toà nhà chung cư tại trung tâm Kiev bị trúng tên lửa. Nga đă bị loại khỏi SWIFT thanh toán quốc tế. Roman Abramovics đă trao Chelsea cho quỹ từ thiện.
Vào ngày 27/2/2022 Quân Nga dường như không thành công tiến thêm bước nào. Ngoại ô Kharkov quân Nga bị phục kích tổn thất rất lớn, một vài nhóm quân lọt vào thành phố, giao tranh rất quyết liệt. Nhiều nơi trên thế giới biểu t́nh chống Nga. Putin cũng nói "bóng gió" về việc sử dụng vũ khí nguyên tử và rằng Mỹ đă từng ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản để kết thúc chiến tranh th́ Nga cũng có quyền làm như vậy.
Vào ngày 28/2/2022 các bên Nga và Ukraina có cuộc đàm phán tại biên giới Belarus, tuy nhiên chưa có kết quả. Đồng tiền rúp mất giá 40%, 315 tỷ USD của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng.
Vào ngày 1/3/2022 phát hiện thực phẩm của quân Nga hết hạn tới cả 7 năm. Quảng trường tự do Kharkov và tháp truyền h́nh ở Kiev bị tấn công tên lửa. Thị trường cổ phiếu Nga giảm 80-90% so với lúc trước chiến tranh.
Vào ngày 2/3/2022 Kiev và Kharkov tiếp tục bị bao vây. Putin mệt mỏi, tức giận và tâm lư có vấn đề theo t́nh báo. Phương Tây tăng cường trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraina.
Vào ngày 3/3/2022 thiếu tướng Nga tư lệnh Sư đoàn Dù số 7 Andrei Sukhovetsky tử trận. Quân Nga chiếm được Kherson. Các hăng làm ăn lớn Phương Tây đều đồng loạt rút khỏi Nga.
Vào ngày 4/3/2022 có 163 nhà đoạt giải Nobel lên án Nga, các hăng lớn tiếp tục rút khỏi Nga như Microsoft, Ikea... Nga tiiếp tục vây hăm nhiều thành phố Ukraina.
Nguyễn Ngọc Chu: Loài cướp biển mới
1. Những kẻ cướp biển, từ ngàn năm xa xưa, mai phục rồi tấn công một tàu thuyền, sau đó cướp đi của cải trên tàu thuyền. Đó là bọn cướp biển truyền thống. Nhưng ở thế kỷ 21 này, vào thời đại văn minh rực rỡ của loài người, lại xuất hiện một loài cướp biển “siêu hạng”, chưa từng có trong lịch sử nhân loại. Chúng không cướp của cải trên thuyền, mà cướp cả một đại dương rộng lớn đ̣i biến thành biển riêng của chúng. Tất cả tài nguyên trong vùng biển chúng tuyên bố cướp - đều bị coi là tài sản riêng của chúng. Chúng không cho ai khai thác tài nguyên trong ḷng biển, ngoài chúng. Chúng cấm mọi tàu thuyền của nước khác đánh bắt cá trên vùng biển chúng tuyên bố cướp. Đó là loài cướp biển mới.
Trung Quốc lại cấm đánh bắt cá trên vùng biển của Việt Nam. Lệnh cấm đánh bắt cá của Trung Quốc đă vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam được xác định theo Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, vi phạm Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc kư năm 2000.
Mặc cho phía Việt Nam kịch liệt phản đối, năm này qua năm khác, Trung Quốc thích cấm đánh bắt cá lúc nào th́ ban lệnh lúc đấy. Trung Quốc không đếm xỉa đến phản đối của Việt Nam. Sự thật là tàu thuyền của ngư dân Việt Nam không thể đến đánh bắt cá tại vùng biển của Việt Nam mà Trung Quốc tuyên bố cấm. Đơn giản là Trung Quốc cậy vào sức mạnh hải quân.
2. Trung Quốc ngang nhiên vẽ đường lưỡi ḅ, chiếm khoảng 80% diện tích cả vùng Biển Đông Nam Á làm biển riêng của Trung Quốc. Là v́ Trung Quốc cho rằng không có nước nào trong khu vực có lực lượng hải quân mạnh bằng hải quân Trung Quốc.
Theo thống kê năm 2020 th́ hải quân Trung Quốc có số lượng tàu chiến đông nhất thế giới (777), tiếp theo là Nga (603), Bắc Triều Tiên (492) và Hoa Kỳ (490). Đông nhất không có nghĩa là mạnh nhất.
Một chỉ số quan trọng về sức mạnh hải quân chính là tải trọng. Theo chỉ số này (thống kê 2014), Hoa Kỳ xếp số 1 (3.415.893 tấn). Tiếp theo là Nga (845.739 tấn), Trung Quốc (708.886 tấn), Nhật Bản (413.800 tấn), Anh quốc (367.850 tấn), Pháp (319.195 tấn), Ấn Độ (317.725 tấn), Italia (173.549 tấn), Đài Loan (151.662 tấn).
Theo bảng xếp hạng tổng thể về sức mạnh hải quân th́ Hoa Kỳ là số 1. Sau đó là Nga. Rồi đến Trung Quốc.
3. Nhưng cuộc chiến tranh Nga – Ukraine đă cho thấy là sự xếp hạng sức mạnh quân sự theo lư thuyết không trùng với thực tế. Không ai ngờ được, cường quốc quân sự thứ 2 thế giới là Nga đang bị tổn thất nặng nề trên chiến trường Ukraine.
Không chỉ trên bộ, mà trên biển, không ai khác, cũng chính Ukraine, bằng hai tên lửa Neptune đă đánh ch́m soái hạm Matxcova, làm các nước thức tỉnh về sức mạnh đích thực của hải quân, làm thay đổi “bảng xếp hạng” sức mạnh hải quân thế giới.
Trước chiến tranh Nga – Ukraine, trên biển, Trung Quốc có lẽ chỉ ngại mỗi hải quân Hoa Kỳ. Nhưng sau sự kiện soái hạm Matxcova bị đánh ch́m, Trung Quốc chắc chắn đă nghĩ lại.
Liệu Trung Quốc có tiếp tục đua tranh với Mỹ về số lượng hàng không mẫu hạm hay không? Chỉ sau một thập niên Trung Quốc đă có 3 hàng không mẫu hạm. Với tốc độ đó Trung Quốc sẽ đuổi kịp số lượng 11 hàng không mẫu hạm của Hoa Kỳ trong tương lai. Nhưng liệu số phận hàng không mẫu hạm và tàu chiến của Trung Quốc có sống sót trước các tên lửa diệt hạm tiên tiến không? Hay rồi sẽ chịu chung số phận như tuần dương hạm Matxcova nếu xảy ra một cuộc đối đầu?
Với những ǵ đă xảy ra trên chiến trường Ukraine, có thể dự đoán rằng, vào thời điểm hiện tại, hải quân Trung Quốc chưa phải là đối thủ của hải quân Anh và hải quân Nhật Bản. Trung Quốc sẽ gờm hải quân Nhật Bản hơn mà bớt diễu vơ dương oai trên biển Hoa Đông. Nhưng ở Biển Đông, Trung Quốc vẫn sẽ không ngừng lấn tới.
Thực tiễn Ukraine cho thấy, có thể bẻ gẫy sức mạnh của những kẻ cướp cường quyền trên bộ và trên biển. Trước hết là đừng sợ. Cùng với không sợ là vũ khí khắc tinh và hiện đại.
Trương Nhân Tuấn: Cuộc tập trận hôm kia của Bạch Nga (Belarus) củng cố ư kiến cho rằng, Nga sẽ tuyên bố chiến tranh vào ngày 9 tháng 5.
Nga, Bạch Nga, các quốc gia Trung Á cùng một số các quốc gia khác có kư hiệp ước an ninh hỗ tương. Một khi Nga "tuyên bố chiến tranh" với Ukraine, các quốc gia thành viên hiệp ước đều có thể trở thành "một bên" trong cuộc chiến. Các cuộc tập trận của Bạch Nga hôm kia có thể giải thích là hành vi chuẩn bị cho việc tham gia chiến tranh của Bạch Nga.
Ngoài hiệp ước an ninh hỗ tương, Nga c̣n là thành viên của nhóm Thượng Hải (bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Iran, các quốc gia Trung Á, Pakistan...). Song song đó, Nga c̣n có "quan hệ chiến lược toàn diện" với một số quốc gia khác (như Việt Nam).
Nếu Nga tuyên bố chiến tranh với Ukraine, ngày 9 tháng 5 hay bất kỳ một ngày nào khác, cuộc chiến có thể lan rộng để trở thành "thế giới đại chiến". Thế giới sẽ "chia phe". Một bên là phe dân chủ tự do, một bên là độc tài.
Các quốc gia EU lâu nay đặt an ninh năng lượng, tức sinh mạng của quốc gia cho Nga. An ninh năng lượng là an ninh quốc gia. EU hiện thời cố gắng bằng mọi giá để thoát khỏi t́nh trạng lệ thuộc này. Chiến tranh lan rộng chắc chắn các quốc gia đầu hỏa Trung Đông sẽ trở thành đối tượng tranh giành giữa hai bên tham gia cuộc chiến.
Mỹ và EU có khả năng ngăn cản Iran (và Trung Quốc, nếu Trung Quốc nhập cuộc) biến Trung Đông trở thành "chiến trường" hay không? Điều này c̣n tùy thuộc vào "tầm nh́n chiến lược" của Bắc Kinh, cũng như việc chọn phe của Ấn Độ và Pakistan.
Dầu thế nào, khi Nga tuyên bố chiến tranh, Iran sẽ ngả về Nga, tấn công Do Thái và Nhật sẽ gây áp lực (có thể quân sự) để lấy lại vùng lănh thổ phía Bắc (các đảo Kurils).
Việt Nam chắc chắn đứng về phe Nga và Việt Nam sẽ gởi bộ đội tham gia cuộc chiến.
Nhiều khả năng Trung Quốc sẽ đóng vai tṛ "bên thứ ba". Trung Quốc sẽ không vội tham gia. Nếu thấy Nga kém thế, Trung Quốc có thể ép Nga để lấy lại vùng lănh thổ đông bắc sông Hắc Long Giang. Nếu thấy Mỹ thất thế Trung Quốc sẽ ép Mỹ để lấy Đài Loan và các đảo trên biển Đông. Cuộc chiến này phe nào cũng cần Trung Quốc (và Ấn Độ).
Tuy nhiên, vụ Belarus tập trận cũng có thể hiểu là nước này muốn giúp Putin bằng cách làm áp lực "mặt trận" phía Tây, khiến Ukraine không thể tập trung quân nhằm đẩy lùi quân Nga ở chiến trường phía Đông.
Nguyễn Đức Thành: Lư giải một chút về t́nh trạng của nền kinh tế - tài chính Nga hiện nay
Như có hứa trước đây là tôi sẽ viết một chút về vấn đề kinh tế - tài chính (tiền tệ) của Nga trong bối cảnh bị cấm vận giữa cuộc chiến Ukraine hiện nay. Mục đích để các bạn hiểu rơ hơn về thực trạng vấn đề, không bị lạc lối giữa các diễn ngôn tuyên truyền.
Như thực tế thống kê cho thấy, giá trị đồng rúp hiện nay về danh nghĩa đang trở lại mức c̣n mạnh hơn cả trước chiến tranh. Thậm chí c̣n quá đà tăng mạnh lên tới mức 65 rúp một USD, tức là mạnh như gần 4 năm trước (giữa 2018). Tất nhiên đó là giá danh nghĩa. Giao dịch thực chất không ở mức đó. V́ Chính phủ Nga đă ra quyết định hạn chế người dân đổi ngoại tệ, đồng thời tăng phí giao dịch, ví dụ ở mức 12%. Nghĩa là một cách để hạ giá đồng rúp ít nhất là chừng ấy so với tỷ giá danh nghĩa, nếu giao dịch có thể diễn ra.
Nhưng điều quan trọng không nằm ở mấy kỹ thuật lặt vặt đó. Thực tế th́ tỷ giá đồng rúp so với đồng đô la Mỹ cũng từ từ ổn định hơn so với ngay khi nổ ra chiến tranh (lúc ấy đă tăng vọt lên đến 130 rúp ăn một USD, tức là đồng rúp mất giá một nửa so với hiện nay). Theo các nguồn tin từ Mạc Tư Khoa, th́ bây giờ có thể đổi đô la Mỹ ở chợ đen với tỷ giá khoảng 103 rúp ăn một USD. Như thế là đồng rúp có bị yếu đi, nhưng không quá tệ. V́ sao lại như vậy?
Lư do là v́ tỷ giá thực giữa đồng rúp và đồng USD phụ thuộc vào cung/cầu USD. Mà hiện nay, NHU CẦU VỀ USD cũng không c̣n cao nữa. V́ đơn giản là Nga không thể nhập khẩu cái ǵ từ nước ngoài, hoặc có th́ rất hạn chế (có nhập khẩu th́ mới có nhu cầu ngoại tệ).
C̣n nguồn cung USD của Nga th́ sao? Hiện cũng không phải là ít, bởi v́ Chính phủ đă thực hiện ngay tức khắc chính sách kết hối, tức là nếu các công ty xuất khẩu của Nga (ở đây chủ yếu là xuất khẩu dầu và khí đốt), nếu thu được USD th́ lập tức phải bán 80% số ngoại tệ đó cho Ngân hàng Trung ương Nga theo tỷ giá nhà nước quy định. (Việc kết hối này trước đây Việt Nam cũng làm trong thời kỳ khó khăn, khan hiếm ngoại tệ, đầu thập niên 1990).
Đồng thời, để dân chúng yên tâm giữ đồng rúp, Ngân hàng trung ương Nga đă yêu cầu các ngân hàng thương mại tăng lăi suất tiền gửi lên rất cao, có thể nói con số đại diện là 20% chẳng hạn. Với lăi suất tiền gửi cao như vậy, người dân sẽ tăng mong muốn để yên tiền của họ trong ngân hàng, nếu họ thấy lạm phát không cao như thế. Đây là chính sách bảo vệ đồng nội tệ, mang tính kinh điển khi có khủng hoảng tiền tệ. Theo nguồn tin từ trong nước Nga, lạm phát có thể rất cao, nhưng dù sao, lăi suất lên tới 20% cũng giúp b́nh ổn phần nào sự mất giá của đồng rúp.
Với những chính sách nêu trên, các nhà điều hành tiền tệ của Nga đă phần nào b́nh ổn được giá trị của đồng rúp trong ngắn hạn. Đó là điều cần ghi nhận.
Tuy nhiên, họ chỉ làm được như vậy mà thôi. V́ để làm điều này (mà như Paul Krugman đă phân tích trên New York Times vào đầu tháng 4/2022, b́nh ổn đồng rúp là mang tính chính trị, có thể là mệnh lệnh của Putin nhằm giữ uy tín cho ông ấy), th́ nền kinh tế Nga phải chấp nhận một thực tế đáng lo ngại: Không nhập khẩu được hàng hóa để sản xuất, và lăi suất trong nước th́ cao vọt. Nói tóm lại, là đóng băng nền sản xuất trong nước.
Tuy nhiên, việc sản xuất trong nước bị đ́nh trệ, đóng băng (tức là nền kinh tế sẽ thu hẹp, có nơi dự đoán thu hẹp 10%, có nơi nói 20%), th́ diễn ra từ từ. C̣n việc hồi phục đồng rúp th́ diễn ra ngay. Như thế là để cứu văn tức thời uy tín của Putin, trấn an dân chúng là cái giá phải trả cho cuộc chiến không quá lớn. C̣n th́ nền kinh tế sẽ lụi bại dần, Putin sẽ t́m cách giải thích sau (chẳng hạn như đổ lỗi cho phương Tây, hoặc tuyên bố ai than văn là phản động).
Ngoài ra, có một chi tiết khá thú vị, là Putin yêu sách các nước khác nhập dầu và khí đốt của Nga phải thanh toán bằng đồng rúp. Mục đích có lẽ là để cho tăng nhu cầu về đồng rúp, do đó tăng giá trị đồng rúp. Đồng thời, Putin cũng đ̣i hỏi trả nợ nước ngoài bằng đồng rúp.
Nhưng sự nghiệt ngă ở đây là, với các ông chủ tư bản, đánh Ukraine th́ họ có thể chấp nhận, chứ c̣n trả nợ họ bằng một đồng tiền không c̣n giá trị, th́ họ không bao giờ chấp nhận. Do đó, kết cục là Putin vẫn phải chấp nhận cứ đến hạn là phải mang USD ra trả nợ. Mà trong khi đó, nếu thu tiền bán dầu bằng rúp, th́ lại chẳng có thêm nguồn cung về USD. Cứ loanh quanh luẩn quẩn như thế, th́ rơ ràng Putin chỉ như gà mắc tóc mà thôi.
Nói tóm lại, không gian chính sách của Putin rất hạn hẹp. Và dù ông có loay hoay dùng các thủ thuật để gỡ gạc một chút trong thế giới danh nghĩa (tỷ giá đồng rúp/USD) th́ thế giới thực vẫn vận hành một cách tàn nhẫn chống lại ông và người dân Nga.
Và khi nền kinh tế thực đến ngày sụp đổ, th́ không một thủ thuật ǵ có thể giữ giá trị đồng rúp như hiện nay, hoặc có giữ cũng chẳng c̣n ư nghĩa ǵ. Trên thực tế, nếu nền kinh tế Nga sụp đổ, th́ đồng rúp cũng sụp đổ. Biểu hiện của nó là siêu lạm phát, tức là giá trị đồng rúp chính trong nước Nga không c̣n giá trị, và Chính quyền Nga sẽ điên cuồng in tiền (vô giá trị) để trang trải những khoản nợ của họ với công chúng Nga. Điều này không có ǵ mới với một nền kinh tế của một đất nước chiến bại, từ nước Đức từng hùng cường rồi thất trận sau thế chiến I tới một nước Zimbabwe nhỏ bé tan nát ở châu Phi.
Việc đồng tiền nội địa sụp đổ có nghĩa là nó cuốn trôi mọi tài sản tiết kiệm của người dân dưới dạng tiền. Họ sẽ bị bần cùng hóa. Đó là một thảm cảnh hỗn loạn cho một nước Nga kiệt quệ và tan nát.
Thủ tướng Fumio Kishida, cùng với 62 quan chức, doanh nhân, giáo sư Nhật Bản bị vĩnh viễn cấm nhập cảnh vào lănh thổ Nga. Biện pháp đáp trả được bộ Ngoại Giao Nga công bố ngày 04/05/2022 chỉ là bước tiếp theo trong loạt trả đũa trừng phạt nhau kể từ khi Nga xâm chiếm Ukraina và bị Nhật Bản cùng với phương Tây lên án mạnh mẽ. Mối quan hệ giữa Tokyo và Matxcơva vốn đă căng thẳng, giờ xuống cấp nghiêm trọng.
Theo AFP, Nga cáo buộc chính phủ của thủ tướng Kishida đă « vu khống », « tung một chiến dịch chống Nga chưa từng có », « đưa ra những biện pháp nhằm dỡ bỏ mối quan hệ láng giềng hữu hảo, tác động đến nền kinh tế và danh tiếng quốc tế của Nga ». Thủ tướng Kishida biết tin khi đang thăm Vatican và Roma, đánh giá quyết định của Nga là « không thể chấp nhận được ». Theo ông Kishida, « chính Nga mới là bên làm cho quan hệ Nhật-Nga đến mức độ này ».
Quan hệ Nga-Nhật xấu đi
Nga và Nhật Bản « lời qua tiếng lại », « ăn miếng trả miếng » ngay khi Tokyo ngả theo phương Tây lên án cuộc tấn công Ukraina do Matxcơva phát động ngày 24/02. Phát biểu ngày 27/02, thủ tướng Fumio Kishida khẳng định : « Nhật Bản sẽ cho thấy rằng những kẻ phạm những hành động như vậy sẽ phải trả giá. Chúng tôi không thể giữ mối quan hệ như trước với Nga ».
Trong chuyến công du Ba Lan ngày 04/04, ngoại trưởng Yoshimasa Hayashi cho biết « đă tận mắt chứng kiến t́nh cảnh của người tị nạn khó khăn đến mức nào ». Ông lên án « cuộc tấn công của Nga là một sự vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và là một âm mưu đơn phương thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực ».
Tokyo cho rằng « đă đến lúc phải đưa ra những quyết định để bảo vệ trật tự thế giới ». Hàng loạt biện pháp trừng phạt Nga của Nhật Bản được phối hợp nhịp nhàng với phương Tây : loại nhiều ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán SWIFT, cấm xuất khẩu linh kiện điện tử sang Nga, ngừng nhập than của Nga (nhưng vẫn duy tŕ các dự án dầu khí ngoài khơi Sakhaline, vùng Viễn Đông Nga), phong tỏa tài sản của hàng chục doanh nghiệp và cá nhân, trong đó có tổng thống Vladimir Putin, cấm nhập khẩu máy công nghiệp Nga, rượu vodka, trục xuất 8 nhà ngoại giao, công chức của thương vụ Nga…
Phía Nga đáp trả các biện pháp tương tự : thông báo trục xuất 8 nhà ngoại giao Nhật Bản ngày 27/04, hủy cấp visa cho người Nhật muốn đến quần đảo Kuril. Biện pháp cứng rắn nhất là ngày 22/03, Matxcơva thông báo chấm dứt tất cả các cuộc đàm phán với Nhật Bản, kể cả các dự án kinh tế, v́ cho rằng « không thể đối thoại với một Nhà nước công khai lập trường thiếu hữu nghị và t́m cách làm hại lợi ích » của Nga. Đến ngày 25/04, phó thủ tướng Nga Yuri Trutnev thông báo quần đảo Kuril sẽ được đầu tư phát triển.
Ông James Brown, chuyên gia về Nga thuộc đại học Temple ở Tokyo, khi trả lời báo Le Monde, cho rằng không có ǵ ngạc nhiên v́ « Matxcơva đă hứa là đáp trả thích đáng. Các biện pháp của Nga đă được chờ đợi từ khi Nhật Bản thông báo loạt trừng phạt sau vụ tấn công Ukraina ».
Viễn cảnh hiệp định ḥa b́nh Nga-Nhật lùi xa
Chiến tranh ở Ukraina đẩy đàm phán ḥa b́nh Nga-Nhật vào ngơ cụt. Bốn ḥn đảo (Etorofu (Iturup), Shikotan, Habomai và Kunashiri) ở phía nam quần đảo Kuril, mà Nhật Bản gọi là « Những vùng lănh thổ phương Bắc », là « mối bận tâm chính » của hai nước. Tranh chấp chủ quyền đối với khu vực này đă khiến hai nước không kư được ḥa ước từ sau Thế Chiến II. Trong những ngày cuối của Thế Chiến II, quân đội Liên Xô đă chiếm bốn ḥn đảo này, đưa lính Nhật trên đảo đến Siberi, sau đó đơn phương sáp nhập vào tháng 02/1946.
Bộ Ngoại Giao Nhật Bản xác định cuộc xung đột Nga-Ukraina từ giờ gây cản trở cho việc tiếp tục các cuộc đối thoại với Nga về khả năng đi đến một hiệp định ḥa b́nh song phương. « Việc từ bỏ các cuộc đàm phán Nga-Nhật kéo theo gia tăng hoạt động quân sự quanh quần đảo », theo Philippe Mesmer, thông tín viên của Le Monde tại Tokyo. Vụ việc khởi đầu cho chuỗi căng thẳng trong thời gian gần đây là một máy bay trực thăng Nga xâm phạm trong một thời gian ngắn không phận của Nhật Bản trong ngày 02/03, buộc chiến đấu cơ của Nhật Bản phải can thiệp.
Vào đầu tháng 4, lần đầu tiên kể từ năm 2003, Nhật Bản tái khẳng định có chủ quyền đối với bốn ḥn đảo ở phía nam quần đảo Kuril, « đang bị Nga chiếm đóng bất hợp pháp ». Sau đó, cụm từ này được ghi trong Sách Xanh thường niên về Ngoại giao Nhật Bản, được công bố ngày 22/04.
Đáp trả Tokyo, Matxcơva đă huy động lực lượng tiến hành tập trận ở biển Nhật Bản vào lúc chiến tranh tại Ukraina vẫn dữ dội, huy động « hơn 15 chiến hạm, trong đó có 2 tầu ngầm Petropavlovsk-Kamtchatsky và Volkhov » và « đă bắn tên lửa hành tŕnh Kalibr vào các mục tiêu kẻ thù giả định », theo thông báo ngày 13/04 của bộ Quốc Pḥng Nga.
Ngoài bối cảnh quốc tế hiện nay, chính phủ của thủ tướng Kishida cũng chấm dứt giai đoạn ḥa hoăn với Nga dưới thời người tiền nhiệm Shinzo Abe, mà ông Kishida làm ngoại trưởng. Để tránh làm phật ḷng tổng thống Putin, chính quyền Tokyo thời đó đă không lên án Nga về việc sáp nhập bán đảo Crimée của Ukraina năm 2014, hay việc Matxcơva ủng hộ chế độ Damas, cũng như vụ đầu độc cựu điệp viên Serguei Skripal tại Anh. Tuy nhiên, dù có đến 28 cuộc gặp gỡ giữa hai nhà lănh đạo, cùng với nhiều hứa hẹn hợp tác kinh tế được đưa ra vào tháng 12/2018 cho những ḥn đảo có tranh chấp, Nga vẫn yêu cầu phải thực « dựa theo pháp luật của Nga v́ dĩ nhiên, những ḥn đảo đó thuộc về Nga ».
Vận động các nước trong vùng để tránh bị cô lập
Nhật Bản là nước châu Á duy nhất của nhóm G7 và cũng là nước duy nhất ở châu Á mạnh mẽ lên án cuộc chiến do Nga phát động ở Ukraina và trừng phạt chính quyền Matxcơva. Nếu như châu Âu phải đối mặt với hiểm họa Nga, th́ Nhật Bản có đến hai mối đe dọa : Trung Quốc và những tham vọng bá quyền, tranh chấp biển đảo ; Nga cũng « chứng tỏ cũng có khả năng hoạt động ở cả hai mặt trận Tây và Đông », theo đánh giá của bộ trưởng Quốc Pḥng Nobuo Kishi. Cho đến giờ vẫn chỉ tập trung ở sườn tây nam để đối phó với Trung Quốc, lực lượng pḥng vệ Nhật Bản sẽ phải tăng cường lực lượng ở vùng biển phía bắc, như vào thời Liên Xô.
Theo Philippe Pons, thông tín viên của Le Monde tại Tokyo, những trừng phạt của Nga đáp trả Nhật Bản, cũng như quan hệ song phương xuống cấp, hiện không phải là mối bận tâm hàng đầu của thủ tướng Kishida. Ưu tiên của ông là « thúc đẩy lập trường của các nước Đông Nam Á gần với lập trường của nhóm G7 để không bị cô lập ngay trong khu vực này ». Tokyo cho rằng cuộc chiến ở Ukraina có nguy cơ làm các quy định quốc tế bị xuống cấp, bắt đầu từ châu Âu và có thể lan sang bên kia địa cầu, v́ lănh thổ Nga kéo dài đến Viễn Đông trong khi Nhật Bản có tranh chấp chủ quyền với Nga.
Qua chuyến công du ba nước Đông Nam Á (Indonesia, Việt Nam và Thái Lan, từ 29/04-01/05), thủ tướng Kishida muốn ngầm nhắc nhở rằng cuộc xâm lược mà Ukraina là nạn nhân có thể diễn ra ở nơi khác và các nước trong vùng phải thể hiện đoàn kết trong việc lên án Nga. Tuy nhiên, tuy nhất trí « bác mọi ư đồ đơn phương thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực » nhưng Indonesia, Việt Nam và Thái Lan vẫn không nêu đích danh Nga. Kư ức đau thương về nhân mạng của cuộc chiến tranh lạnh tại khu vực này vẫn c̣n hiển hiện. Không một nước Đông Nam Á nào muốn lại bị trở thành tṛ chơi trong những cuộc xung đột dựa trên « thuyết domino », được Mỹ cổ vũ mạnh mẽ vào thời đó : Nếu một nước sụp đổ th́ sẽ kéo theo hàng loạt nước khác và như vậy có lợi cho đối thủ.
Việc Nhật Bản kịch liệt lên án cuộc chiến của Nga ở Ukraina được đánh giá là sự kiện hiếm hoi. Đất nước nổi tiếng với chính sách chủ ḥa, rất thực dụng, « thường không để ư đến những chuyện không tác động trực tiếp đến nước này », theo nhận định của nhà sử học Jean-Marie Buissou, được báo mạng Marianne trích ngày 04/05. Ông Robert Dujarric, đồng giám đốc Viện Nghiên cứu châu Á đương đại thuộc Đại học Temple ở Tokyo, nhận định : « Có thể phần nào bị sức ép của Mỹ, Nhật Bản đă đưa ra những biện pháp trừng phạt Nga » để giữ sự ủng hộ chiến lược của Mỹ nhằm đối phó với Trung Quốc.
Zelensky: Nga đă bắn hơn 2.000 tên lửa vào Ukraine.
Trong bài phát biểu tại một sự kiện từ thiện hôm 5/5, Tổng thống Ukraine cũng tuyên bố rằng 2.682 máy bay chiến đấu của Nga đă tấn công không phận Ukraine.
****
Lầu Năm Góc: Mỹ không giúp Ukraine ‘khử’ tướng Nga.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby bác bỏ tuyên bố của New York Times, nhưng xác nhận rằng Hoa Kỳ cung cấp cho Ukraine thông tin t́nh báo quân sự "để giúp người Ukraine bảo vệ đất nước của họ."
Kirby tuyên bố rằng Hoa Kỳ không "cung cấp thông tin t́nh báo về vị trí của các nhà lănh đạo quân sự cấp cao trên chiến trường hoặc tham gia vào các quyết định nhắm mục tiêu của quân đội Ukraine."
****
Jill Biden dành Ngày của Mẹ với những người tị nạn Ukraine ở Slovakia.
Đệ nhất phu nhân Jill Biden sẽ khởi hành vào tối ngày 5 tháng 5 trong chuyến thăm 4 ngày tới Romania và Slovakia, bao gồm các hoạt động trong Ngày của Mẹ với những người tị nạn Ukraine ở Kosice, Slovakia.
****
Lầu Năm Góc: Quân đội Nga đă đạt được 'một số tiến bộ nhỏ' ở Donbas.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby nói rằng các lực lượng Nga đă đạt được "một số tiến bộ nhỏ, đặc biệt là ở phần phía bắc của Donbas."
Ông nói thêm rằng người Ukraine đang "đưa ra một cuộc kháng cự rất gay gắt."
****
Bloomberg: EU t́m cách trừng phạt người t́nh được đồn đại của Putin.
Liên minh châu Âu đă đề xuất xử phạt Alina Kabaeva, một cựu vận động viên thể dục, người được cho là "có quan hệ mật thiết" với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Bloomberg đưa tin trích dẫn tài liệu của EU.
****
Biden, Scholz sẽ không công nhận việc Nga giành được lănh thổ ở Ukraine.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz và Tổng thống Mỹ Joe Biden đă đồng ư trong một cuộc điện đàm vào ngày 5/5 rằng họ sẽ không thừa nhận bất kỳ lợi ích lănh thổ nào của Nga ở Ukraine, một phát ngôn viên của chính phủ Đức cho biết.
****
Nhật Bản sử dụng ḷ phản ứng hạt nhân để giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.
Nhật Bản gia tăng sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga kể từ khi đóng cửa các ḷ phản ứng hạt nhân sau thảm họa Fukushima năm 2011.
Nhưng Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida cho biết năng lượng hạt nhân sẽ là một phần của chính sách năng lượng trong tương lai của đất nước.
****
Thủ tướng Ba Lan: Hội nghị các nhà tài trợ quốc tế quyên góp 6,5 tỷ USD cho Ukraine.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki cho biết hội nghị ở Warsaw, nhằm giúp Ukraine đối phó với hậu quả kinh tế và nhân đạo trong cuộc chiến của Nga, do Ba Lan và Thụy Điển đăng cai tổ chức.
#Belarus Lukashenka tuyên bố rằng ông ta không liên quan đến cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Giờ đây, ông ấy nói rằng “ chiến dịch” tốn quá nhiều công sức và quá lâu. Bên trong ông rơ ràng rằng Putin đă không đạt được bất kỳ mục tiêu nào. Nhưng chúng ta cần đảm bảo rằng Lukashenka không trốn tránh sự trừng phạt.
#Belarus Lukashenka pretends that he is not involved in Russia’s war on Ukraine. He now he says that the „operation” takes too much effort and is too long. He clearly sees that Putin didn’t achieve any goals. But we need to make sure that Lukashenka doesn’t avoid punishment pic.twitter.com/fl2Nwy7JSk
"Chúng tôi sẽ kháng cự cho đến phút cuối cùng." - Tư lệnh Ukraine Denis Shlega nói từ Mariupol, nơi anh ta, những binh lính và dân thường khác vẫn bị người Nga vây hăm tại nhà máy thép Azovstal.
"We will be resisting until the very end." - Ukrainian Commander Denis Shlega talks to @ErinBurnett from Mariupol, where he, other soldiers and civilians remain under siege by Russians at the Azovstal steel plant. pic.twitter.com/iegaE3ggQ6
⚡️A minimum of 631 missiles were launched from #Belarus at #Ukraine
The first peak of launches was recorded on March 9
The largest bombardment made from Belarus, Ukraine suffered on April 1 (at least 56 warheads that covered the retreat of the #RussianArmedForces from Ukraine) pic.twitter.com/NLLcbBdtTY
— Ukraine - War - Police - SID (@Ukraine_SID) May 5, 2022
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
