Các nhà khoa học đă phát hiện ra một bí mật mới về cách Leonardo da Vinci vẽ kiệt tác bí ẩn của ḿnh, Mona Lisa.
Tháng 10/2023, một nghiên cứu mới mang tính đột phá đă được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ, chứng minh một khả năng thiên tài của Leonardo da Vinci khi thực hiện kiệt tác Mona Lisa.
Nhóm các nhà khoa học và sử gia nghệ thuật ở Pháp và Anh đă phát hiện ra rằng Leonardo đă sử dụng công thức hóa học đặc biệt của riêng ḿnh trên lớp nền của bức họa Mona Lisa.
Victor Gonzalez, tác giả chính của nghiên cứu và là nhà hóa học tại cơ quan nghiên cứu hàng đầu của Pháp, CNRS, chia sẻ: "Ông ấy là người thích thử nghiệm và mỗi bức tranh của ông ấy đều hoàn toàn khác biệt về mặt kỹ thuật. Trong trường hợp này, thật thú vị khi thấy rằng thực sự có một kỹ thuật cụ thể dành cho lớp nền của Mona Lisa".
Gonzalez đă nghiên cứu thành phần hóa học của hàng chục tác phẩm của Leonardo, Rembrandt và nhiều nghệ sĩ khác.
Mona Lisa ở Bảo tàng Louvre
Các nhà nghiên cứu đă t́m thấy một hợp chất hiếm, plumbonacrite, trong một mảnh vỡ của lớp đầu tiên của tác phẩm mang tính biểu tượng, xác nhận nghi ngờ của các nhà sử học nghệ thuật rằng Leonardo đă sử dụng bột oxit ch́ để làm đặc và giúp làm khô sơn.
Theo nghiên cứu, vệt sơn từ lớp nền của bức tranh “Mona Lisa” mà các nhà nghiên cứu phân tích hầu như không thể nh́n thấy bằng mắt thường v́ nó chỉ có đường kính bằng một sợi tóc của con người và xuất phát từ mép trên bên phải của bức tranh.
Các nhà khoa học t́m thấy dấu vết của plumbonacrite, một sản phẩm phụ của oxit ch́ trong bức tranh của da Vinci.
Sử dụng máy gia tốc synchrotron, một cỗ máy lớn có khả năng tăng tốc các hạt lên gần bằng tốc độ ánh sáng, các nhà nghiên cứu đă phân tích thành phần hóa học của mảnh vỡ ở cấp độ nguyên tử.
Kết quả nghiên cứu cho thấy có plumbonacrite, một sản phẩm phụ của oxit ch́, giúp các nhà nghiên cứu khẳng định chắc chắn hơn rằng Leonardo có thể đă sử dụng bột này trong hỗn hợp sơn tự chế của ḿnh.
“Plumbonacrite thực sự là dấu ấn của công thức của ông ấy, ” Gonzalez nói. “Đây là lần đầu tiên chúng tôi thực sự có thể xác nhận nó bằng phương pháp hóa học.”
Gonzalez cho biết hóa chất này cũng được t́m thấy trong các tác phẩm của Rembrandt mà ông hoàn thành ở Hà Lan vào thế kỷ 17.
Mảnh sơn mà các nhà khoa học phân tích chỉ có đường kính bằng một sợi tóc
Ông cho biết, khám phá này “cũng cho chúng ta biết rằng những công thức đó đă được truyền lại qua nhiều thế kỷ” và “đó là một công thức rất tốt”.
Người ta cho rằng Leonardo đă ḥa tan bột oxit ch́ có màu cam, trong dầu hạt lanh hoặc dầu óc chó bằng cách đun nóng hỗn hợp để tạo thành hỗn hợp sệt hơn, khô nhanh hơn.
“Những ǵ bạn sẽ thu được là một loại dầu có màu vàng rất đẹp,” Gonzalez nói. “Nó chảy giống như mật ong.”
Trong nhiều thế kỷ, Mona Lisa đă làm kinh ngạc những ai từng chứng kiến v́ nụ cười bí ẩn và cái nh́n lạnh lùng của chủ thể bức tranh. Nàng Mona Lisa được cho là Lisa Gherardini, vợ của một thương gia tơ lụa người Florence, theo Bảo tàng Louvre ở Paris, nơi bức tranh đă lưu giữ từ thế kỷ 18.
Gonzalez cho biết ngay cả sau phát hiện đột phá này, vẫn c̣n nhiều bí mật ẩn giấu trong các tác phẩm của Leonardo.
“Chúng tôi chỉ mới chạm đến bề mặt,” Gonzalez nói. “Những ǵ chúng tôi nói chỉ là một viên gạch nhỏ trong kiến thức.”