Các sản phẩm đến từ Trung Quốc, Made in China hay Made in P.R.C mang rất nhiều độc hại. Đôi khi xuất phát từ ḷng tham và đôi khi xuất phát từ sự ngu xuẩn của những gian thương Trung Quốc, hàng rẻ nhưng thực sự có "rẻ", hay chúng ta đang trả giá đắt? Hăy cùng chúng tôi t́m hiểu những hậu quả khi mua đồ Trung Quốc.
ATV 110CC
Amber Donnals đang ngồi trên hiên nhà ḿnh bỗng nghe một tiếng nổ, kế theo sau là những tiếng hét. Cô quay nh́n con trai ḿnh, Bryan, 6 tuổi, đang chạy về phía cô, quần áo trên người đang cháy, và ngọn lửa đang phun ra từ phía sau của ngôi nhà di động của gia đ́nh Donnals. Cháu đang lái chiếc xe địa h́nh ATV mới, được chế tạo tại Trung Quốc … th́ bất ngờ nó tăng tốc và lồng lên mất kiểm soát… Chiếc xe bốn bánh màu đỏ dung tích 110cc đâm vào chiếc xe moóc và bốc cháy.
Chẳng có ǵ buồn cười về câu chuyện hăi hùng này; may thay cậu bé Bryan đă sống sót sau khi bị bỏng nặng. Tuy nhiên, các bạn vẫn nên biết nhận xét hài hước hoàn toàn không cố ư của ông nội Bryan sau tai nạn bởi v́ nó phản ánh tính dễ lăng quên hiện nay của quá nhiều khách hàng người Mỹ về mối đe dọa của “đồ rẻ tiền Trung Quốc”. Ông Tim Donnals, người đă mua chiếc xe địa h́nh cho đứa cháu đáng thương, nói: “Tôi đă không nghĩ rằng nó sẽ có thể nổ tung, nếu không tôi đă chẳng mua nó”. Quả vậy. Vâng, chúng tôi xin cảnh báo bạn rằng từ nay trở đi, bất cứ khi nào bạn mua cái ǵ từ Trung Quốc, bạn phải lường trước về điều xấu nhất. Đó chính là v́ các nhà sản xuất Trung Quốc có một lịch sử cực dài về đồ rẻ tiền có thể nổ tung vào ban đêm hay ban ngày, bốc cháy và vỡ tan, gây chấn thương và đau đớn. Dưới đây chỉ là một số ví dụ nhỏ về vô số các tai họa có thể xảy đến cho bạn, gia đ́nh bạn, hàng xóm của bạn, đồng nghiệp của bạn, hay bạn bè của bạn nếu bạn bạn vẫn lơ đăng về các mối hiểm nguy như ông nội của Bryan:
• Bạn bị găy xương cổ khi cái chắn bùn hỏng trên chiếc xe đạp của bạn rơi xuống lốp xe và bạn ngă lộn qua ghi-đông.
• Đứa con trai tuổi thiếu niên của bạn chơi bóng chày và nhận một quả bóng bay lạc ngay vào miếng giáp bảo vệ "của quư" của cậu ấy – miếng giáp vỡ tan khi quả bóng va vào, để lại vết thương đau đớn và vết bầm tím.
• Một vị khách đến cùng xem trận bóng bầu dục Super Bowl của bạn bị bỏng nặng khi cầm phải chiếc điều khiển TV từ xa nóng rẫy.
• Ngôi nhà của hàng xóm liền tường của bạn bị cháy rụi v́ mạch điện trong một chiếc quạt bị chập.
• Người bạn tốt nhất của bạn bị giết như trúng đạn ghém khi chiếc điện thoại di động trong túi ngực anh ta bị nổ và đẩy mảnh xương vỡ đâm vào tim anh ta.
Sở dĩ gian thương Trung Quốc không quan tâm đến yếu tố an toàn cho người tiêu thụ và các nhà sản xuất Trung Quốc không sợ bị trừng phạt v́ có bị kiện ra ṭa họ cũng được nhà nước Bắc Kinh bao che và nhất là rất khó theo đuổi một vụ kiện đ̣i bồi thường tại Hoa Kỳ hay tại Trung Quốc. Ngoài ra, cán bộ kiểm phẩm an toàn của Trung Quốc đă bị mua từ trên cao xuống đến thấp. Đây là bộ máy tham ô và tồi bại nhất thế giới.
Những kẻ làm giả trộn một hỗn hợp khoai tây và khoai lang rồi ép khuôn thành h́nh những hạt gạo. Sau đó nhựa tổng hợp được thêm vào để giữ nguyên h́nh cho hạt gạo. Kết quả là bạn có thể nấu thứ gạo này hàng giờ mà nó vẫn cứng và gịn. Một viên chức của Hiệp hội Nhà hàng Trung Quốc cho rằng ăn ba bát gạo quỉ quái này cũng bằng nuốt hết một cái túi plastic. Và bạn có cảm giác cám gạo đă đóng cứng trong ruột ḿnh. Không hề thấy một sự hối hận nào từ thủ phạm của những tṛ lừa đảo này. Khi buộc phải đối chất, phát ngôn viên của một công ty bị bắt quả tang làm giả chỉ nói: "Gạo giả bán rất chạy v́ giá rẻ so với gạo thật”. Thật là những kẻ vô đạo đức không có tí lương tâm xă hội nào cả.
Bọn gian thương Trung Quốc đă pha vào thạch cao những tro phế thải từ các nhà máy Trung Quốc chạy bằng than có nồng độ lưu huỳnh cao, để sản xuất ra tường tiền (drywall) chế bán sang Hoa Kỳ. Chất độc lưu huỳnh trong tường tiền chế của Trung Quốc không những làm không khí trong nhà ngửi giống như trứng thối và tấn công hệ thống khí quản, mà chất ga lưu huỳnh rất mạnh nên c̣n làm xói ṃn các đường ống, và làm hỏng các máy móc và hệ thống quạt, sưởi, điều ḥa không khí, biến nữ trang bằng bạc thành màu đen, và giết chết chó mèo trong nhà. Tường tiền chế làm từ Trung Quốc đă được phát hiện trong khoảng 100 ngàn căn nhà mới tại nhiều tiểu bang ở Hoa Kỳ.
Chất ch́ cho vào sơn làm khô rất nhanh và do đó làm giảm đáng kể chi phí sản xuất. Ch́ cũng là chất có giá thành thấp và mềm dẻo hơn thay thế cho các kim loại đắt tiền hơn như niken và bạc trong các sản phẩm như đồ trang sức và nữ trang rẻ tiền. Nhưng, chất ch́ tấn công trẻ con khốc liệt v́ bộ óc và cơ thể đang phát triển của chúng rất nhạy cảm dù với lượng tương đối nhỏ của kim loại nặng. Chỉ từ những lượng ch́ rất nhỏ, trẻ con có thể bị những thương tổn không thể hồi phục được, mà trong cuộc sống sau này chúng sẽ sinh ra bất cứ thứ bệnh ǵ, từ rối loạn thiếu sự tập trung và tính hiếu động thái quá, cho đến hành xử tội phạm, ph́nh năo, và hư hoại cơ quan trọng yếu.
Chất cadmium là một chất độc hại khủng khiếp. Chất này có thể sinh ra ung thư, sinh ra các phản ứng hô hấp rất nghiêm trọng như viêm phổi độc tính và đau phổi. Cadmium cũng có thể hút mật độ của các tỷ trọng chất khoáng (mineral) ra khỏi xương, do đó gây ra cơn đau xương sống và khớp trầm trọng trong khi làm tăng các rủi ro găy xương; và có thể gây ra rối loạn hoạt động thận dẫn đến hôn mê. Gian thương Trung Quốc dùng chất này sơn lên trên các đồ trang sức bán cho trẻ em v́ khó phát hiện hơn ch́ và làm màu sắc óng ả. Trong năm 2010, Walmart đă bị phát giác việc bán các ṿng/dây chuyền cho trẻ em có pha cadmium, được sản xuất để mô phỏng các nhân vật trong bộ phim Disney Công Chúa và Chú Ếch.
Bên cạnh việc sử dụng chất độc trong sản phẩm, các gian thương Trung Quốc c̣n nổi tiếng trên thế giới là “hàng dỏm”, tức hàng thiếu chất lượng. Sự lừa bịp chất lượng này diễn ra bằng cách ở giai đoạn đầu, công ty sản xuất Trung Quốc chế tạo ra một loạt hàng mẫu đúng chất lượng theo yêu cầu của công ty Mỹ. Thế là công ty Mỹ hài ḷng và đă kư hợp đồng sản xuất với công ty Trung Quốc với một khối lượng sản phẩm nhất định trên cơ sở hàng tuần hoặc hàng tháng v́ giảm giá thành đến 50%. Sau đó, nhà sản xuất Trung Quốc bắt đầu thay thế các nguyên vật liệu hay các bộ phận bằng những thứ phẩm chất kém như là một phương cách gia tăng lăi suất. Bớt một chút chỗ này, cạo một tư chỗ kia; nhưng không bao giờ bớt quá nhiều trong một lần để khỏi bị phát hiện. Thí dụ về một trường hợp “cắt xén” liên quan tới vỏ bánh xe đă gây tai nạn chết người tại Hoa Kỳ khiến hàng chục triệu vỏ xe đă bị thu hồi.
Nhập khẩu từ Trung Quốc. Tiết kiệm tiền. Mất mạng sống. Chỉ có người Trung Quốc mới có thể biến một ghế sofa bằng da thành một bồn tắm axít, một giường cũi trẻ em thành một vũ khí giết người, và một miếng pin điện thọai di động thành một mảnh đạn xuyên tim. Khi Bill Morgan, một viên cảnh sát về hưu, chuyển đến ngôi nhà mơ ước mới xây của ḿnh ở Williamsburg, bang Virginia. th́ vợ và con gái của ông đă bị mắc chứng chảy máu cam và đau đầu thường xuyên. Có một thứ mùi hôi hám nặng ngự trị ngôi nhà. Tất cả các đồ kim loại bên trong nhà đều bị ăn ṃn hay biến màu thành đen. Trong một thời gian ngắn, ông Morgan đă phải chuyển nhà. Chứng chảy máu cam và đau đầu có ngưng, nhưng các hậu quả về tài chính đă đẩy ông đến sự phá sản. New York Times
Trường hợp gây ṭ ṃ của vách thạch cao Trung Quốc gây ăn ṃn cung cấp cho ta một bài học điển h́nh về nghệ thuật của các phương pháp làm hàng giả Trung Quốc. Hàng triệu tấm vách thạch cao có nghi vấn hóa ra đă bị nhiễm bẩn bởi các hợp chất chứa lưu huỳnh gây ăn ṃn khi lần đầu tiên các nhà sản xuất Trung Quốc bắt đầu sử dụng loại thạch cao dư nhiều lưu huỳnh có giá rẻ hơn. Sau đó, để tiết kiệm và kiếm nhiều tiền hơn nữa, các nhà sản xuất đă cắt giảm thạch cao bằng vật liệu tro bay thải ra từ nhà máy nhiệt điện dùng than chứa nhiều lưu huỳnh đầy tai tiếng của Trung Quốc. Như một lời chào lăng mạ cho toàn bộ quá tŕnh sản xuất cẩu thả này, sau đó các tấm vách thạch cao gây ăn ṃn được trộn lẫn và chuyển bằng tàu thủy đến Mỹ mà không được giám sát hay thử nghiệm đúng đắn. Để cho rơ hơn ở đây, chất nhiễm bẩn lưu huỳnh trong sản phẩm vách thạch cao Trung Quốc không chỉ khiến cho không khí trong nhà có mùi giống như trứng thối và tấn công hệ thống hô hấp. Các khí chứa lưu huỳnh c̣n rất mạnh đến nỗi chúng ăn ṃn các đường ống, khiến cho các đồ gia dụng và các máy sưởi - làm mát - thông gió bị hỏng, biến đồ trang sức bằng bạc trở nên đen, và giết chết các thú nuôi trong nhà. Thực tế, sản phẩm vách thạch cao Trung Quốc nhiễm bẩn đă được t́m thấy trong khoảng 100.000 ngôi nhà mới của Mỹ ở ít nhất là hàng tá tiểu bang. Những bang bị ảnh hưởng nặng nhất là những bang có khí hậu nóng và ẩm, v́ chúng tạo thuận lợi cho việc phát sinh các khí chứa lưu huỳnh.
Tiểu bang Florida là tâm điểm của khủng hoảng – với ưu điểm duy nhất là nó trở thành “gói kích thích kinh tế theo thuyết Keynes” không cố ư nhưng có hiệu quả đối với nền kinh tế địa phương. Quả thực, ngành kinh doanh thay thế vách thạch cao Trung Quốc nhiễm độc đă bùng phát. Nghị sĩ Robert Wexler (đảng Dân chủ - tiểu bang Florida) nói: “Florida là vô cùng nhạy cảm với băo, và cuộc khủng hoảng này giống như một cơn băo thầm lặng. Nguyên cả những khu dân cư đang bị quét sạch…” Và khi nói về các cơn băo, người dân của tiểu bang New Orleans cũng nhận lănh một phần không kém từ hậu quả của đồ rẻ tiền Trung Quốc này trong quá tŕnh tái thiết sau cơn băo Katrina. Ngay cả huấn luyện viên trưởng của đội bóng bầu dục New Orleans Saints, ông Sean Payton, cũng đă phải dời khỏi ngôi nhà của ḿnh ở Mandeville, Louisiana. Sao lại có thể có trúng một cú đánh kép như thế được? Rơ ràng là, vách thạch cao được cho là “rẻ” đó của Trung Quốc đă làm cho các chủ hộ ở Mỹ thiệt hại khoảng 15 tỷ đô la chưa kể giá mua gốc. Đó là v́ chi phí phục hồi cho mỗi ngôi nhà phải mất đâu đó 100.000 USD đến 250.000 USD. Tất nhiên, đại đa số các nhà sản xuất Trung Quốc có liên quan đă không chỉ từ chối hoàn tiền; như đă nói trong ví dụ về châu Âu ở trên, hầu hết trong số họ thậm chí đă không thể truy xuất được.
Khi các phương pháp sản xuất cẩu thả ít ra đă là nguồn gốc của một số vấn đề với đồ rẻ tiền Trung Quốc, thỉnh thoảng đó chỉ là sự ngu dốt đơn thuần. Làm sao bạn có thể giải thích cách khác cho việc sử dụng một trong những chất gây dị ứng mạnh nhất từng biết đến trong y khoa – chất dimethyl fumarate – trong việc sản xuất các mặt hàng da để bọc ghế xô-pha và các đồ gỗ trong nhà khác? Tấn tṛ Chết dưới tay Trung Quốc đặc biệt này đă bắt đầu trong những nhà kho nóng và ẩm của Quảng Đông. Đó là một tỉnh bên bờ biển phía nam Trung Quốc gần với Hồng Công và là một địa danh mà người Mỹ nói chung thường nhắc đến với tên gọi Canton. Để chống mốc nảy nở trên da thuộc chưa đủ chín dùng để làm gối và đệm, một nhóm các nhà sản xuất đồ nội thất của Trung Quốc đă bắt đầu xử lư hàng hóa da thuộc của họ bằng chất dimethyl fumarate. Chất “DMF” này là một hóa chất cực mạnh mà nó có thể làm bỏng các nạn nhân của nó xuyên qua cả quần áo, và nó thậm chí ở nồng độ rất thấp cũng có thể tạo ra triệu chứng eczêma loang rộng khiến rất khó điều trị. Khúc quanh thú vị hơn nữa trong câu chuyện ngớ ngẩn và ngày càng ngu ngốc này là cách thức các nhà sản xuất áp dụng chất DMF. Họ cho nó vào các túi nhỏ bên trong các tấm đệm da với suy nghĩ rằng chất diệt mốc có thể được thoát ra bất cứ khi nào nhiệt độ tăng lên quá cao trong nhà kho của họ hoặc dọc đường vận chuyển đến thị trường. Cái mà những kẻ đần độn Quảng Đông này không tính đến là chất DMF cũng có thể được thoát ra do nhiệt của cơ thể khi con người ngồi lên ghế xô-pha, và các đồ nội thất yêu thích của họ. Và khi DMF được giải phóng, y như là hàng ngàn người tiêu dùng từ Phần Lan, Pháp, Ba Lan, Thụy Điển, và Vương quốc Anh đă bị bỏng da bởi đồ đạc trong nhà của họ. Chỉ riêng ở Anh, gần 2.000 nạn nhân đă “phải chịu những chứng bệnh về da hoặc mắt nghiêm trọng, khó thở, hay các biến chứng y học khác”.
Nếu Trung Quốc tiếp tục chuyển đến chúng ta rất nhiều hàng hóa độc hại và nguy hiểm như vậy, tại sao các nhà phân phối Mỹ như Walmart lại không có các biện pháp đề pḥng hơn trước khi bán chúng cho công chúng vốn không biết về mối nguy và đầy ḷng tin tưởng? Đó là một câu hỏi rất hay, đặc biệt bởi v́ nhiều trong số các công ty Mỹ đă bị dính líu vào nhiều vụ bê bối thu hồi sản phẩm khác nhau từ Burger King và Coca Cola tới Mattel, Walmart, và Warner Bros, họ có các thương hiệu rất có giá trị cần phải bảo vệ. V́ chúng ta đă thấy các công ty khác nhau từ một nhà bán lẻ lốp cho nước ngoài bé tí đến kẻ khổng lồ Walmart đă xử lư các vụ khủng hoảng chất lượng sản phẩm Trung Quốc ra sao, nên câu trả lời cho câu hỏi này là rất đáng lo. Nó cho thấy rằng phản ứng xạ tức thời của rất nhiều công ty Mỹ đơn giản chỉ là che dấu cái mông đít tập thể của chúng hơn là thú nhận các lỗi của chính họ và tăng cường thêm các nỗ lực của họ để kiểm soát đống đồ rẻ tiền Trung Quốc mà họ cung cấp. Các sản phẩm Trung Quốc có vẻ “rẻ” lại thực sự là đắt hơn nhiều các hàng thay thế phi Trung Quốc sau khi bạn lập danh sách các rủi ro về tàn tật hay tử vong và thêm vào bản tính toán mua hàng đó mọi chi phí khác nhau về pháp lư, luật, và tiền của người đóng thuế mà các sai hỏng của hàng Trung Quốc gây ra. Như vậy điều đầu tiên tất cả chúng ta cần làm khi chúng ta đi mua sắm là phải cẩn thận kiểm tra mọi nhăn mác. Nếu đó là “Made in China”, hăy bỏ nó xuống gấp và t́m món thay thế. Và nếu bạn không có chọn lựa khác và rất cần phải có sản phẩm đó, hăy có những biện pháp đề pḥng thích hợp. Chúc may mắn !