Những mảnh ghép khó hiểu về nghi phạm ám sát ông Trump

[sunshine1104]

Gần một tuần sau khi cựu tổng thống Trump bị ám sát hụt trong sự kiện tranh cử ở Pennsylvania, giới chức Mỹ vẫn loay hoay xác định động cơ của nghi phạm.

Cựu tổng thống Donald Trump đã thoát chết sau khi bị viên đạn sượt qua tai phải khi đang phát biểu trước đám đông ủng hộ ở Butler, bang Pennsylvania ngày 13/7. Nghi phạm Thomas Matthew Crooks, 20 tuổi, bị bắn hạ ngay sau đó.

Sau khi tiến hành hơn 200 cuộc phỏng vấn và rà soát lịch sử tìm kiếm trên điện thoại, Internet của nghi phạm, các nhà điều tra liên bang đã phác họa được bức chân dung ban đầu: Crooks là người thông minh, cô độc, sống khá ẩn dật, quan tâm tới súng và không bày tỏ quan điểm chính trị.

Những mảnh ghép mới về Crooks một tuần sau vụ nổ súng vẫn khiến các nhà điều tra bối rối về động cơ gây án.

Ngoài cựu tổng thống Trump, Crooks cũng tìm kiếm thông tin về Tổng thống Joe Biden. Điện thoại của Crooks có ảnh của nhiều thành viên nổi tiếng khác của cả đảng Dân chủ và Cộng hòa.

Nghi phạm đã tìm kiếm địa điểm diễn ra cuộc mít tinh của ông Trump cũng như địa điểm Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ sắp tới. Crooks phát hiện ông Trump lên kế hoạch xuất hiện trong sự kiện chỉ cách nhà anh ta ở ngoại ô Pittsburgh một giờ lái xe. Chiến dịch của Trump đã công bố địa điểm tổ chức mít tinh ở Butler, Pennsylvania từ hôm 3/7.

Điều đó cho thấy Crooks có thể đã tìm cách thực hiện vụ một nổ súng gây chú ý lớn và xem sự kiện của ông Trump là cơ hội dễ tiếp cận nhất, theo suy đoán của quan chức liên bang.

"Dù không đạt mục tiêu chính, kẻ nổ súng đã phần nào thành công vì anh ta đã làm một điều mà không ai từng làm trong nhiều thập kỷ qua", một quan chức liên bang nói, ám chỉ đến hành động ám sát một ứng viên tổng thống.

Nhiều thanh niên từng tấn công trường học, rạp chiếu phim, siêu thị và nhà thờ ở Mỹ trong những năm gần đây đã cố ý hoặc vô tình ám chỉ đến cơn thịnh nộ, tưởng tượng về bạo lực hoặc kế hoạch của họ trước khi tấn công.

Các nhà điều tra phát hiện những dấu hiệu gần giống như vậy từ Crooks. Thông tin từ điện thoại cho thấy nghi phạm đã đọc những câu chuyện trên báo về tay súng tuổi teen giết 4 học sinh tại trường Trung học Oxford ở Michigan năm 2021. Trong vài tháng qua, Crooks đã nhận được nhiều gói hàng, trong đó có một số được dán nhãn là "vật liệu nguy hiểm". Nghi phạm 20 tuổi này cũng đã tra cứu trên mạng về chứng "rối loạn trầm cảm nặng".

Một số chuyên gia nghiên cứu lịch sử về những tay súng cho biết bức tranh mới về Crooks cho thấy anh ta giống kiểu "tay súng trường học thế kỷ 21" hơn là diễn viên John Wilkes Booth, kẻ ám sát cựu tổng thống Mỹ Abraham Lincoln năm 1865.

Vụ ám sát diễn ra vào cuối Nội chiến Mỹ. Sau khi Lincoln đắc cử tổng thống năm 1860, 11 bang theo chế độ nô lệ ở miền nam Mỹ tuyên bố ly khai và lập ra Liên minh miền Nam. 25 bang còn lại ủng hộ chính phủ được gọi là Liên bang miền Bắc. Booth và một số người khác ủng hộ Liên minh miền Nam muốn sát hại ba quan chức quan trọng nhất của Liên bang miền Bắc, trong đó có ông Lincoln.

"Khi ai đó tấn công tổng thống, bản năng của chúng ta nói rằng 'điều đó chắc hẳn mang động cơ chính trị'. Song những gì chúng ta thấy ở đây là một người có ý định gây bạo lực hàng loạt và anh ta tình cờ chọn đúng buổi mít tinh chính trị", James Densley, người sáng lập Dự án Bạo lực chuyên biên soạn cơ sở dữ liệu toàn diện về các vụ xả súng hàng loạt, nói.

Tuy nhiên, cách lập luận này chưa giải thích được một khía cạnh: nghi phạm nhắm mục tiêu cụ thể vào ông Trump thay vì xả súng hàng loạt vào đám đông để giết hại nhiều người.

Kathleen Puckett, cựu chuyên gia phân tích hành vi của FBI, cho biết Crooks dường như chuẩn bị ít hỏa lực hơn nhiều kẻ xả súng hàng loạt khác, những kẻ thường mang theo nhiều vũ khí và mặc áo giáp.

Không rõ Crooks quan tâm tới súng từ khi nào, nhưng cha của nghi phạm sở hữu hơn chục khẩu súng, gồm cả khẩu súng trường kiểu AR-15 sử dụng trong vụ ám sát ông Trump.

Anthony Pusateri, thành viên đội bắn súng của trường Trung học Bethel Park năm 2018-2020, nhớ lại rằng Crooks đã cố gắng vào đội nhưng không được vì bắn kém. Áo mà Crooks mặc hôm tấn công Trump là chiếc áo phông mà Demolition Ranch, kênh YouTube nổi tiếng về súng, phân phối.

Trong khi những kẻ xả súng hàng loạt khác thường để lại những ghi chép giải thích về cuộc tấn công của họ, các nhà điều tra cho đến nay chưa thu thập được nhiều manh mối từ Crooks ở cả nhà riêng và trên mạng. Xavier Harmon, giáo viên cũ của Crooks, cho biết thanh niên này không bày tỏ quan điểm chính trị mặc dù một số bạn cùng lớp thường thảo luận về chủ đề này. Crooks chủ yếu yêu thích nói chuyện về tin tức công nghệ hoặc tiền ảo.

Điều đó khiến các chuyên gia đang cố liên kết những mảnh ghép về Crooks cảm thấy thất vọng và khiến họ phải so sánh với Stephen Paddock, tay súng đã giết hơn 60 người ở Las Vegas năm 2017. Gần 7 năm sau vụ xả súng chết chóc nhất nước Mỹ, các nhà điều tra vẫn không biết lý do Paddock tấn công.

"Giống như vụ xả súng ở Las Vegas, đây có thể là tình huống mà chúng ta càng biết nhiều, càng không hiểu rõ lý do chính xác là gì", Juliette Kayyem, cựu trợ lý bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Mỹ kiêm nhà phân tích an ninh quốc gia, nói.

Một số chuyên gia nêu lập luận phát súng của Crooks có thể không phải xuất phát từ động cơ chính trị, mà chỉ là muốn tấn công mục tiêu cấp cao ở gần mình nhất.

Mary Ellen O'Toole, cựu chuyên gia phân tích của FBI, nói rằng dựa trên những bằng chứng thu thập cho đến nay, sự kiện của Trump "rất hấp dẫn" với Crooks vì nó diễn ra ngay gần nhà anh ta. "Điều này thu hút sự chú ý của anh ta và đưa anh ta đến quyết định hành động", bà suy đoán.

Puckett gọi những kẻ phạm tội đơn độc, không được giới chức an ninh chú ý đến trước cuộc tấn công, là "một trong những vấn đề khó khăn nhất" đối với lực lượng hành pháp. Bà cảnh báo không nên vội vàng đưa ra câu trả lời đơn giản về động cơ của Crooks.

"Dù câu chuyện của anh ta có như thế nào, nó không thể nào đơn giản", Puckett nói.