Có những thời điểm trong đời, ta đứng lặng giữa những ngă ba ngă tư mà không biết rẽ về đâu. Không phải v́ thiếu thông tin. Mà v́ ḷng đang rối. Chọn bên này th́ mất bên kia. Tiến lên th́ sợ sai. Dừng lại th́ tiếc nuối. Lư trí th́ nói một đằng, con tim lại mách một nẻo. Trong cái hỗn loạn ấy, không phải ta không muốn chọn điều tốt nhất – mà là không biết đâu mới thực sự là tốt nhất giữa một thế giới luôn thay đổi.
Càng sống lâu, tôi càng nhận ra: không phải sách vở hay lời khuyên từ người khác, mà chính thiên nhiên – với sự im lặng, uyên bác và vô tư của nó – mới là người thầy chỉ đường sâu sắc nhất. Tự nhiên không rao giảng đạo lư. Nhưng nếu biết quan sát, biết lắng nghe, ta sẽ nhận ra từng ḍng sông, từng cơn gió, từng mùa nắng mưa… đều chứa đựng những chiếc la bàn âm thầm. Những chiếc la bàn đó không phát sáng, không chỉ tay, không reo chuông. Chúng chỉ xuất hiện khi ta chịu ngồi xuống, thở sâu, và thành thật đối thoại với chính ḿnh.
Khi gặp điều khó quyết, tôi hay tự nhắc ḿnh những nguyên lư này. Chúng không đến từ triết học cao siêu, mà từ đời sống thường ngày – từ cái cách thiên nhiên vận hành và con người từng vấp ngă.
Đầu tiên là học sự linh hoạt. Mọi ḍng sông đều biết uốn ḿnh để vượt qua ghềnh đá. Chỉ những thứ cứng nhắc mới dễ găy. Rất nhiều người khi ra quyết định thường lấy hiện tại làm chuẩn và tin rằng mọi thứ sẽ măi thế này. Nhưng đời sống là một ḍng chảy, không đứng yên. Điều hợp lư hôm nay có thể trở thành sai lầm vào tháng sau. Điều đúng ở tuổi hai mươi chưa chắc c̣n đúng ở tuổi năm mươi. Biết thay đổi không có nghĩa là thiếu kiên định. Mà là hiểu rằng chính ḿnh cũng đang thay đổi từng ngày. Trước một quyết định, hăy tự hỏi: ḿnh đang đóng băng điều ǵ lẽ ra nên uyển chuyển?
Rồi đến yếu tố thời điểm. Không ai gieo lúa giữa mùa đông. Không ai trèo lên cây non để hái quả chín. Nhiều việc đúng, nhưng làm sai thời điểm th́ vẫn thất bại. Có những cánh cửa cần mạnh dạn gơ. Nhưng cũng có những lúc cần biết chờ thêm. Giống như đất cần thời gian để mềm ra mới cày được, ḷng người cũng cần độ chín muồi để đón nhận điều mới. Hăy tự hỏi: đây có phải là thời khắc phù hợp không? Hay nên hoăn lại để chuẩn bị tốt hơn?
Một nguyên lư khác tôi luôn nhắc ḿnh là sự cân bằng. Cây muốn vươn cao phải có rễ ăn sâu. Người muốn sống vững phải giữ thăng bằng giữa đam mê và trách nhiệm, giữa cho và nhận, giữa hiện tại và tương lai. Nhiều người ra quyết định chỉ dựa vào một phía: lư trí hoặc cảm xúc, lợi ích cá nhân hoặc kỳ vọng người khác. Nhưng một quyết định bền lâu thường nằm ở điểm giao ḥa. Nếu một lựa chọn khiến ta rơi vào t́nh trạng mất ngủ triền miên, mất hứng sống, hoặc đánh đổi quá nhiều điều cốt lơi – th́ có lẽ nên xem lại. Đừng v́ cái lợi ngắn hạn mà phá hỏng nền tảng lâu dài.
Tôi cũng học được rằng, không nên chỉ nh́n vào hiện tượng. Cây đổ không phải v́ lá úa, mà v́ rễ mục. Một mối quan hệ đổ vỡ không v́ một cuộc căi nhau, mà v́ những ngày dài không chịu nói thật ḷng. Trước một vấn đề, nếu chỉ lo dập tắt triệu chứng mà không t́m nguyên nhân sâu xa – th́ sẽ lại lặp lại. Có những người thay đổi công việc liên tục v́ “sếp khó tính”, “đồng nghiệp tệ”, “áp lực cao”… nhưng không bao giờ dừng lại để hỏi: có khi nào vấn đề nằm ở cách ḿnh phản ứng? Trí tuệ không nằm ở chỗ chạy trốn cái xấu, mà ở chỗ hiểu v́ sao nó xuất hiện.
Một điều quan trọng khác là thuận tự nhiên. Trong cuộc sống, có những việc ta cố gắng đến khổ sở mà vẫn không thành. Không phải v́ ta chưa đủ giỏi. Mà v́ ta đang đi ngược ḍng. Nhiều khi, chỉ cần dừng lại và quan sát kỹ, ta sẽ thấy một hướng đi khác – nhẹ nhàng hơn, bớt tổn thương hơn, mà vẫn đúng đích. Nếu bạn phải gồng lên quá nhiều, phải tỏ ra ḿnh ổn dù không ổn, phải hy sinh quá nhiều mà chẳng thấy b́nh yên… hăy xem lại, có thể bạn đang cố níu một điều không thuộc về ḿnh.
Nhưng quan trọng nhất vẫn là câu hỏi sau cùng: điều ḿnh đang làm, rốt cuộc để làm ǵ? Mọi thứ trong thiên nhiên đều có mục đích: ong hút mật để thụ phấn, lá rụng để nuôi đất, biển dâng để điều hoà khí hậu. Con người cũng cần có lư do để sống. Nếu một quyết định chỉ mang lại lợi ích cho bản thân mà gây tổn hại cho người khác, cho gia đ́nh, cho môi trường xung quanh – th́ đó chưa hẳn là quyết định sáng suốt. V́ cái ǵ tổn hại đến phần chung, sớm muộn cũng sẽ quay lại tổn hại chính ḿnh.
Đôi khi, chỉ cần một buổi chiều ngồi trước hiên nhà, nh́n cây rung theo gió, nghe tiếng chim gọi nhau về tổ… cũng đủ để ḷng ta định lại phương hướng. Trong cái im lặng của tự nhiên, có những câu trả lời mà lời nói không thể truyền đạt.
Người sống tỉnh thức không phải là người không bao giờ lạc đường. Mà là người biết dừng lại đúng lúc. Biết quay đầu khi cần. Biết nhắm mắt một chút để lắng nghe tiếng gọi sâu thẳm bên trong.
Nếu bạn đang hoang mang, hăy để ḷng ḿnh dịu lại. Đừng ra quyết định khi tim c̣n run rẩy. Đừng chọn đường khi mắt c̣n mù mịt. Và đừng quên: hướng đi đúng nhất, không nằm ở bản đồ ai vẽ cho bạn, mà nằm trong sự b́nh tĩnh bạn tự nuôi lấy mỗi ngày.
Nếu bạn thấy bài viết này có ích, hăy chia sẻ cho những người đang loay hoay giữa các ngă rẽ. Và nếu từng trải qua một lần chọn sai mà sau đó nhận ra bài học quư giá, hăy kể lại trong phần b́nh luận dưới đây. Biết đâu, câu chuyện của bạn sẽ trở thành chiếc la bàn cho ai đó đang mất phương hướng.
Hăy tag một người bạn thân – người đang đứng giữa những lựa chọn khó khăn – để họ không phải đơn độc. Và nếu bạn muốn đọc thêm nhiều bài viết như thế này, đừng quên bấm theo dơi trang. V́ đôi khi, chỉ một ḍng chữ đúng lúc cũng đủ thắp sáng lại cả một hành tŕnh.
VietBF@sưu tập
|
|