Đang có kế hoạch tổ chức các cuộc biểu t́nh quy mô trên toàn nước Mỹ vào cuối tuần này. Ngày 13–14 tháng 8 năm 2025, dưới khẩu hiệu “Fight the Trump Takeover”, Ủy ban Dân chủ quốc gia (DNC) cùng liên minh Texas for All và các nhóm khác đang phối hợp tổ chức các cuộc biểu t́nh khắp nước Mỹ để phản đối các nỗ lực gerrymandering — thay đổi bản đồ bầu cử có lợi cho đảng Cộng ḥa, được thể hiện là hành động của Tổng thống Trump. Theo kế hoạch, sẽ có khoảng 50 sự kiện diễn ra đồng thời tại 20 tiểu bang, trong đó nổi bật nhất là một cuộc biểu t́nh chính diễn ra trước Ṭa nhà Quốc hội bang Texas ở Austin.
T́nh h́nh thực tế ở Washington, D.C. Bên cạnh chương tŕnh biểu t́nh “Fight the Trump Takeover”, t́nh h́nh tại thủ đô Washington, D.C. đang diễn biến căng thẳng:
Tổng thống Trump đă tuyên bố kiểm soát lực lượng cảnh sát đô thị của D.C. và triển khai 800 quân Vệ binh Quốc gia, dẫn tới làn sóng biểu t́nh và phản đối từ cộng đồng địa phương. Các nhóm dân quyền và cư dân D.C. đang phản ứng mạnh về việc chuyển giao quyền kiểm soát an ninh mà không có sự chấp thuận của Quốc hội. Các phương tiện truyền thông ghi nhận các cuộc biểu t́nh nổ ra tại nhiều khu vực ở D.C., trong đó đă ghi nhận hơn 100 vụ bắt giữ, nhiều người phản đối gọi đây là hành động “độc đoán” của chính quyền.
Washington D.C. đang bước sang giai đoạn quân sự hóa mạnh mẽ, với một số điểm đáng chú ư. Tổng cộng hơn 1.450 nhân viên đang tham gia chiến dịch, gồm cảnh sát liên bang, đặc vụ, và binh sĩ Vệ binh Quốc gia. Trong số đó, mới 30/800 binh sĩ Vệ binh được triển khai trực tiếp; số c̣n lại dự kiến sẽ xuất hiện nhiều hơn trong những ngày tới. Binh sĩ được bố trí ngay trong đêm 12/8 để sáng hôm sau du khách và cư dân thấy rơ sự hiện diện quân đội quanh National Mall, bảo tàng, đài tưởng niệm. Lục quân Mỹ đảm nhiệm hậu cần, vận chuyển, hành chính, duy tŕ sự hiện diện tại Quảng trường Quốc gia.
Chỉ sau một đêm: 43 người bị bắt, gấp đôi so với hôm trước. 7 khẩu súng trái phép bị thu giữ. Theo Nhà Trắng, mục tiêu là lập lại trật tự an ninh và trấn áp tội phạm ở thủ đô. Thị trưởng Muriel Bowser và Tổng chưởng lư Brian Schwalb phản đối gay gắt, gọi việc liên bang tiếp quản cảnh sát là "độc đoán" và cam kết bảo vệ quyền lợi cư dân. Ông Trump bác bỏ chỉ trích, cáo buộc đảng Dân chủ "không làm ǵ" v́ sợ mất điểm chính trị. Trump khẳng định sẽ ngăn D.C. trở thành bang và muốn biến thành phố thành "h́nh mẫu tích cực". Đang xem xét xin gia hạn quyền tiếp quản cảnh sát vượt quá 30 ngày — điều hiện tại luật chỉ cho phép khi Quốc hội phê chuẩn. Trump ám chỉ có thể áp dụng mô h́nh này cho New York, Chicago, Los Angeles và thậm chí tuyên bố t́nh trạng khẩn cấp quốc gia để vượt qua Thượng viện do Dân chủ kiểm soát. Một số chuyên gia cho rằng Đạo luật Tự quản của D.C. không cho phép Tổng thống tự ư gia hạn kiểm soát cảnh sát. Nếu Trump t́m cách bypass Quốc hội bằng tuyên bố khẩn cấp, khả năng sẽ vấp phải tranh chấp pháp lư ngay lập tức. Đây là thành phố thứ hai Trump đưa Vệ binh Quốc gia tới kể từ khi nhậm chức tháng 1. Trước đó, tháng 6, Los Angeles đă chứng kiến việc điều động Thủy quân lục chiến và Vệ binh để trấn áp biểu t́nh chống chiến dịch trục xuất nhập cư.
Kịch bản leo thang: điều ǵ có thể xảy ra tiếp theo?
Kịch bản A — “Hạ nhiệt có kiểm soát” (khả năng trung b́nh)
Quốc hội không thông qua gia hạn → kiểm soát liên bang hết hạn sau 30 ngày. Liên bang duy tŕ liên minh liên cơ quan (FBI/ATF/DEA/HSI…) và một phần DCNG hỗ trợ hậu cần nhưng giảm dần hiện diện hữu h́nh. Rủi ro chính trị giảm; kiện tụng về thẩm quyền trong giai đoạn 30 ngày có thể vẫn diễn ra.
Kịch bản B — “Vượt rào pháp lư” (rủi ro cao, tranh tụng lớn)
Nhà Trắng xin gia hạn dài hạn; nếu không qua Thượng viện, ông Trump có thể tuyên bố “t́nh trạng khẩn cấp quốc gia” để cố kéo dài. Chuyên gia pháp lư nhận định Home Rule Act không cho phép tự ư gia hạn; mọi “lách luật” dựa vào t́nh trạng khẩn cấp/Đạo luật nổi loạn (Insurrection Act) sẽ bị kiện v́ xung đột với Posse Comitatus (cấm dùng quân đội làm cảnh sát, trừ khi có luật cho phép rơ ràng). Hệ quả: đụng độ pháp lư tức th́, khả năng lệnh ṭa giới hạn phạm vi hoạt động của quân đội.
Kịch bản C — “Nhân rộng mô h́nh sang các thành phố xanh” (khả năng hạn chế về pháp lư)
Ông Trump nói D.C. sẽ là “h́nh mẫu” cho NYC/Chicago/LA. Tuy nhiên, D.C. là trường hợp đặc thù (tổng thống trực tiếp chỉ huy DCNG; Home Rule Act cho phép can thiệp 30 ngày). Ở các bang, Tu chính án X trao quyền cảnh sát cho bang; tổng thống không thể “liên bang hóa” sở cảnh sát địa phương theo cách D.C. (trừ khi dùng Insurrection Act hoặc được thống đốc đồng ư). V́ vậy, cái có thể “nhân rộng” thực tế là: Tăng lực lượng liên bang (FBI/ATF/ICE…) phối hợp tuần tra/điểm nóng; Kêu gọi/“liên bang hóa” Vệ binh bang trong các hoàn cảnh hẹp và sẽ bị kiện tương tự vụ California kiện việc triển khai tới Los Angeles tháng 6.
Home Rule Act (tên đầy đủ: District of Columbia Home Rule Act, ban hành năm 1973) là một đạo luật của Quốc hội Hoa Kỳ cho phép Washington D.C. được tự quản một phần — tức là có hội đồng lập pháp địa phương và thị trưởng được bầu — nhưng vẫn chịu quyền kiểm soát tối cao của Quốc hội và Tổng thống.
1. Mục đích ra đời
Trước năm 1973, D.C. không có quyền tự quản, mọi luật lệ và ngân sách đều do Quốc hội quyết định. Home Rule Act ra đời nhằm:
Cho phép cư dân D.C. bầu ra Hội đồng thành phố (Council of the District of Columbia) và Thị trưởng.
Trao quyền ban hành luật và quản lư ngân sách ở mức địa phương.
Tuy nhiên, vẫn giữ lại quyền phủ quyết của Quốc hội và một số quyền đặc biệt của Tổng thống.
2. Các quyền hạn chính theo luật
Hội đồng D.C. có thể thông qua luật, nhưng mọi đạo luật phải được gửi lên Quốc hội xem xét trong 30 ngày; Quốc hội có quyền hủy bỏ.
Ngân sách D.C. phải được Quốc hội phê chuẩn.
Tổng thống có quyền đặc biệt trong một số t́nh huống an ninh:
Kiểm soát Sở Cảnh sát Thủ đô (MPD) trong thời gian tối đa 30 ngày nếu ban bố t́nh trạng khẩn cấp hoặc v́ lư do an ninh đặc biệt.
Chỉ huy trực tiếp Vệ binh Quốc gia D.C. (DCNG) — khác với các bang, nơi Vệ binh thuộc quyền Thống đốc.
3. Giới hạn & tranh căi
D.C. không phải là bang, nên quyền tự quản hạn chế hơn.
Quốc hội và Tổng thống có thể can thiệp sâu vào các vấn đề địa phương.
Điều khoản 740 (Section 740) của Home Rule Act là cơ sở pháp lư mà ông Trump đang viện dẫn để tiếp quản Sở Cảnh sát D.C. — nhưng luật quy định rơ thời hạn tối đa 30 ngày, muốn gia hạn phải được Quốc hội thông qua.
4. V́ sao liên quan tới t́nh h́nh hiện tại
Khi ông Trump triển khai lực lượng liên bang và Vệ binh Quốc gia tới D.C. đầu tháng 8/2025, ông dùng quyền hạn từ Home Rule Act.
Vấn đề là: nếu muốn vượt quá 30 ngày mà không có sự đồng ư của Quốc hội, sẽ gây tranh chấp pháp lư ngay lập tức.
Một số chuyên gia cho rằng Home Rule Act không cho phép Tổng thống tự ư gia hạn, trừ khi viện dẫn luật khác như Insurrection Act, nhưng khi đó sẽ đối mặt với kiện tụng và rủi ro chính trị.
Ông Trump bắt đầu sử dụng quyền hạn trong Home Rule Act vào ngày 11/8/2025, khi kư lệnh tiếp quản Sở Cảnh sát Thủ đô (MPD) và triển khai Vệ binh Quốc gia D.C.
Theo Điều 740 của District of Columbia Home Rule Act (1973), việc tiếp quản này chỉ kéo dài tối đa 30 ngày nếu không có sự chấp thuận của Quốc hội.
Nghĩa là ông Trump dùng Home Rule Act để khống chế biểu t́nh vào cuối tuần này?
Đúng vậy — xét theo diễn biến hiện tại, ông Trump đang dùng quyền đặc biệt trong Home Rule Act để:
Tiếp quản Sở Cảnh sát D.C. trong khuôn khổ cho phép tối đa 30 ngày.
Triển khai Vệ binh Quốc gia D.C. và đặc vụ liên bang hiện diện dày đặc quanh National Mall, khu bảo tàng, đài tưởng niệm, và nhiều tuyến phố trung tâm.
Mục tiêu chính thức mà Nhà Trắng nêu là “khôi phục trật tự và trấn áp tội phạm” — nhưng về mặt thực tế, việc bố trí lực lượng này đồng thời tạo rào chắn ngăn chặn và kiểm soát biểu t́nh chống Trump dự kiến sẽ diễn ra cuối tuần này (“Fight the Trump Takeover” và các cuộc phản đối ở D.C.).
Nói cách khác:
Home Rule Act cho ông Trump quyền hành động ngay lập tức mà không cần sự đồng ư ban đầu của Quốc hội.
Lực lượng được triển khai không chỉ mang tính biểu tượng “trật tự” mà c̣n có hiệu ứng răn đe rơ rệt với những nhóm biểu t́nh đang kêu gọi xuống đường vào 16–17/8.
Đây cũng là lư do chính quyền D.C. và các tổ chức dân quyền phản đối gay gắt, cho rằng liên bang đang lợi dụng một công cụ pháp lư vốn thiết kế cho t́nh huống khẩn cấp để can thiệp vào quyền biểu t́nh hợp pháp.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
