Sau bài viết ''Cho vay nặng lăi Trung Quốc tràn vào VN, lăi suất hơn 1.000%/năm'' (Tuổi Trẻ ngày 8-5), nhiều nạn nhân tiếp tục kêu cứu do bị ''khủng bố'' cả ngày lẫn đêm sau khi lỡ vay tiền qua các ứng dụng (app) này nhưng không trả nợ đúng hạn.
Đáng lưu ư là dính vào vay app hầu hết là những người rất trẻ. Nhiều nạn nhân cho biết ban đầu chỉ vay 1 triệu đồng, nhưng lăi mẹ đẻ lăi con nên số nợ đă nhân lên hàng trăm lần, phải vay app sau trả nợ cho app trước đến khi mất khả năng trả nợ.
Lăi suất 44%/tuần!
Chị T.K.U. (SN 1983, trú tại Tây Ninh) cho biết vào tháng 7-2019, trong lúc chưa có lương và cần tiền để đóng lăi ngân hàng, chị "nhắm mắt" vay 1 triệu đồng qua app, nhưng thực nhận 900.000 đồng, với thời hạn 1 tuần và số tiền phải thanh toán là 1,3 triệu đồng, tương đương với hơn 44,4%/tuần.
Đến thời hạn trả nợ vẫn chưa kịp nhận lương, chị U. lại phải t́m đến app OneClickMoney vay 2 triệu, lăi suất 882.000 đồng (tương đương 44,1%) trong 14 ngày để trả app trước. Do phải vay app sau trả tiền cho app trước, chỉ sau 3 tháng chị U. phải ôm nợ lên tới 20 triệu đồng từ số tiền vay ban đầu là 1 triệu đồng.
"Chịu hết nổi", chị U. phải chạy về quê cầu cứu gia đ́nh. Nhưng khi gia đ́nh xoay được tiền, số nợ đă lên tới 25 triệu đồng. Và đến Tết âm lịch vừa qua, số nợ lên 54 triệu đồng.
"Do dịch COVID từ tết đến nay, không có công ăn việc làm trong khi lăi mẹ đẻ lăi con khiến tôi càng lâm vào cảnh nợ nần chồng chất. Đến nay tôi mất khả năng trả nợ nên bị khủng bố, bôi nhọ bằng cách đăng h́nh lên Facebook" - chị U. cho biết.
Chị T.T. (25 tuổi), nhân viên một công ty du lịch, cho biết v́ cần tiền đóng học phí cho em trai nên đă t́m đến app Idong vay 4,2 triệu đồng, nhưng thực nhận chỉ 3,5 triệu đồng. Chưa kịp trả hết nợ th́ dịch bệnh xảy ra, công ty du lịch phá sản, chị thất nghiệp 3 tháng nên không có tiền trả nợ vay. Đến lúc đó, chị T. mới "ngấm đ̣n" khi liên tục bị "khủng bố". Từ ông bà, cha mẹ đến những người thân có tên trong danh bạ đều bị gọi điện đe dọa.
Trong đơn gửi đến Tuổi Trẻ, chị H.Y. liệt kê gần 20 app mà bản thân chị đă vay và đang nợ tiền, gồm OneClickMoney, Cash VN, Uvay, Vaydong, Zvay, F-458, M88, Myway, Tien nhanh... Trong đó, những app sau luôn được chị vay trước khi đáo hạn app trước vài ngày để kịp trả nợ.
Tương tự, chị C. (23 tuổi), công nhân ở B́nh Dương, cũng vay đến 25 app với số nợ lên tới 30 triệu đồng, chủ yếu vay app sau trả cho app trước, hiện đang mất khả năng chi trả v́ công ty đóng cửa do dịch.
Thời gian qua, chị C. liên tục nhận được các tin nhắn với nội dung đe dọa như "cảnh báo chiếm đoạt tài sản", "sẽ dùng biện pháp mạnh", trước khi bị đăng h́nh lên mạng với nội dung là "đối tượng vay tiêu dùng nhưng không trả nợ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản" để bôi nhọ.
Hàng chục ngàn nạn nhân
Dù lăi suất cho vay theo kiểu "cắt cổ" nhưng các ứng dụng cho vay này chỉ duyệt cho vay những món tiền rất nhỏ. Chẳng hạn, với ứng dụng "Vaytocdo", người vay lần đầu được duyệt vay tối đa 1,7 triệu đồng nhưng thực nhận chỉ 1,42 triệu đồng, c̣n lại 272.000 đồng là phí dịch vụ. Trong ṿng 8 ngày, người nợ sẽ phải trả cả gốc lẫn lăi với số tiền 2,04 triệu đồng. Nếu trả chậm sẽ bị phạt 102.000 đồng/ngày.
Với ứng dụng "Moreloan" và "VD online", người vay lần đầu được duyệt vay số tiền 1,5 triệu đồng, thực nhận 900.000 đồng, c̣n lại 600.000 đồng là phí dịch vụ, tiền lăi trong 7 ngày. Sau 7 ngày, người vay phải trả gốc vay là 1,5 triệu đồng. Nếu khách vay trả chậm sẽ bị phạt từ 2-5% lăi suất/ngày. Nếu trả nợ đúng hạn, người vay sẽ được cho vay nhiều tiền hơn trong những lần sau với các cấp độ từ 1 đến 7.
Cấp độ cao nhất sẽ được duyệt vay tối đa 2,75 triệu đồng. Riêng với những trường hợp chậm trả hay mất khả năng trả nợ, các app này đă "khủng bố" bằng nhiều h́nh thức để đ̣i nợ.
Phản ảnh đến Tuổi Trẻ, những trường hợp vay qua app cho biết mỗi ngày nhận hàng trăm cuộc gọi đe dọa bắt trả tiền. Có trường hợp bị "khủng bố" bằng hơn 200 số điện thoại khác nhau, thậm chí c̣n bị ghép mặt vào các tấm h́nh sex để bôi nhọ do chậm trả nợ...
Thông tin từ cơ quan công an cho biết nhiều app cho vay này do người Trung Quốc cầm đầu, dạt qua Việt Nam sau khi Trung Quốc siết chặt quản lư. Theo t́m hiểu, có khoảng 60-70 doanh nghiệp của Trung Quốc vào Việt Nam lập doanh nghiệp và thuê người Việt đứng tên để cho vay tiền online thông qua các app với lăi suất "cắt cổ".
Mới đây, Pḥng cảnh sát h́nh sự (PC02) Công an TP.HCM đă triệt phá một đường dây cho vay nặng lăi thông qua các ứng dụng cho vay tiền nhanh do người Trung Quốc cầm đầu, cho vay tiền thông qua các ứng dụng trên điện thoại như Vaytocdo, Moreloan và VD online. Chỉ từ tháng 4-2019 đến nay, nhóm người Trung Quốc đă cho 60.000 người ở nhiều địa phương vay khoảng 100 tỉ đồng với lăi suất lên đến hơn 1.000% đến 2.000%/năm.
Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng VN chưa có hành lang pháp lư cho hoạt động cho vay ngang hàng, vay qua app, do vậy đă trở thành mảnh đất màu mỡ cho các ứng dụng này tung hoành trong suốt thời gian qua.
"Cần sớm ban hành hành lang pháp lư cho hoạt động này. Có thể chấp nhận trong giai đoạn đầu chưa bao quát hết nhưng có thể vừa làm vừa sửa, tránh để cho hoạt động này ở ngoài ṿng pháp luật" - ông Đức kiến nghị.