1/ Chuyện bên ĐÀI LOAN
Hồi ông Trump đắc cử Tổng thống cuối năm 2016, báo chí đưa tin bà Thái Anh Văn đă "tuưt" chào mừng:
"蔡英文 推特 發文祝賀 / 特朗普 就任 美 國 總 統"
Đại khái nội dung là bà Thái Anh Văn đă tweet chúc mừng ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ quốc.

Quư bạn để ư: trong ḍng chữ Hoa nói trên, họ không chèn tên tiếng Anh "TRUMP" vào cho dễ nhận diện ǵ hết.
Người Đài Loan họ phiên âm "Trump" sang những chữ Hoa nào mà có phát âm gần giống tàm tạm (chớ không thể chính xác được), và rồi họ ghi tên ông Trump như ri: 特 朗 普.
Họ tên đầy đủ "Donald Trump" là: 唐 納 德· 特 朗 普
Nếu đọc theo âm Việt của mấy chữ nêu trên, nghe cho biết chơi dzui dzui thôi, là: Đường Nạp Đức (Donald) Đặc Lăng Phổ (Trump).
Thêm một tỉ dụ, "Washington" cũng đâu thể cọp-pi nguyên văn tiếng Anh bỏ vô trong bản văn tiếng Hoa của người Đài Loan, mà phải biến hóa thành "華 盛 頓" (đọc theo âm Việt, chớ không phải âm Tàu, của mấy chữ này là: "Hoa Thịnh Đốn").
Ủa, đưa mấy tỉ dụ trên là nhằm ư ǵ? Phần cuối bài này tôi sẽ giải thích. Mời quí bạn đọc tiếp.
2/ Chuyện bên NHỰT BỔN
Người Nhựt họ không dùng văn tự Latin, mà họ dùng văn tự Kanji (Hán tự) cùng lúc với văn tự biểu âm hiragana & katakana.
Hồi Tổng thống Donald Trump qua thăm Nhựt, báo chí ở bển đưa một bản tin với nội dung: Thủ tướng Abe và phu nhân đăi tiệc tối dành cho Tổng thống Trump và phu nhân:
"安倍 総理大臣 夫妻とトランプ 大統領 夫妻との非公式夕食会"
Nữa, chớ hề thấy tên ông TRUMP ghi tiếng Anh vào trong bản văn cho dễ nhận dạng ǵ ráo trọi!
Người Nhựt họ ghi tên ông Trump là: トランプ, đọc thành "Toranpu". Coi, giữa phát âm "Trump" với phát âm "Toranpu" khác nhau xa lắc xa lơ.
Họ tên đầy đủ "Donald Trump", người Nhựt ghi: ドナルド トランプ, phát âm thành "Donarudo Toranpu", kêu bằng khác quá xá luôn.
3/ DẪN NHẬP:
Người Nhựt họ gọi "Donarudo Toranpu" (ドナルド トランプ), người nước ngoài nh́n vô làm sao biết đó là họ tên "Donald Trump"?
Người Đài Loan họ biên "唐 納 德· 特 朗 普", nh́n vô sao biết đó là "Donald Trump"? Tên thủ đô nước Mỹ, người xứ Đài họ ghi "華 盛 頓", sao biết được đó là "Washington"?
Xin nhớ cho rằng:
a) Người Nhựt họ viết là cho người dân Nhựt đọc; cũng vậy, người Đài Loan viết là cho dân nước họ đọc.
Người nước ngoài muốn biết th́ cứ việc đi học tiếng Nhựt, hoặc tiếng Hoa mà đọc chớ c̣n ǵ nữa!
b) Nếu muốn viết cho quốc tế hiểu th́, có khó ǵ đâu, người Nhựt, người Đài sẽ viết bản tin hẳn ḥi bằng tiếng Anh (là ngôn ngữ thông dụng nhứt hiện nay).
* Nói thêm... về chuyện bên ĐỨC:
Đài Loan, Nhựt Bổn không dùng kư tự Latin th́ không chèn tiếng Anh đă đành; trong khi đó nước Đức dùng kư tự Latin - thấy ǵ? Họ có SỰ TỰ TRỌNG NGÔN NGỮ của họ, không mắc ǵ phải nhứt nhứt gọi theo tiếng Anh - mặc dù chung hệ thống văn tự biểu âm Latin.
Tỉ dụ, "Australia" (tiếng Anh), người Đức gọi là "Australien"; "Brazil" (tiếng Anh), người Đức viết là "Brasilien".
Bởi v́ người Đức viết tiếng Đức là cho dân họ đọc.
* Vậy đó! Để dạo đầu mà nói về tiếng Việt, rằng chẳng hạn chúng ta ghi "Ấn Độ" (đâu mắc ǵ phải ghi "India"), "Bồ Đào Nha", "Tây Ban Nha", "Úc", "Tân Gia Ba", "Ba Tây"... (đâu mắc ǵ phải ghi tiếng Anh "Portugal", "Spain", "Australia", "Singapore", "Brazil"...). Bởi v́ chúng ta viết tiếng Việt là - nên nhớ - để cho dân VN ḿnh đọc!
Người ngoại quốc muốn hiểu hả? Xin mời, học tiếng Việt. Chớ chỉ chêm mấy chữ tiếng Anh lọt thỏm vào trong bản văn tiếng Việt, người ngoại quốc nh́n vô cũng chỉ đọc được mấy chữ tiếng Anh đó mà đâu hiểu được toàn bộ bản văn!
* Lại nữa, ghi chèn mấy chữ tiếng Anh ba chớp ba nháng như rứa mà kêu là "hội nhập" th́ đi quá xa mọi sự khôi hài! Nếu chỉ lơm bơm một số chữ tiếng Anh th́... dùng để tán dóc chớ không tích sự ǵ hết.
Muốn hiểu, muốn hội nhập thực sự - như tôi thấy nhiều bạn trẻ bây giờ giỏi lắm - là hăy học tiếng Anh đâu ra đó.
Đó, người Nhựt họ dùng văn tự khó mụ nội luôn, vừa Kanji (Hán tự) khó nhớ khó thuộc, vừa xài thêm chữ hiragana, katakana. Họ đâu thể ghi mấy chữ tiếng Anh nguyên xi vào trong bản văn tiếng Nhựt, rồi dân Nhựt ... kém "hội nhập" hả? Không hề, mà trái lại.
Nhựt Bổn quá giỏi, sau Đệ nhị thế chiến kinh tế đă sớm phục hồi và cất cánh, xếp hàng thứ nh́ sau Mỹ (vào lúc này Tàu đại lục đứng nh́, nhưng với t́nh h́nh nước Tàu bủn rủn như hiện nay, rất có thể bị rớt để cho Nhựt Bổn vươn lên trở lại là cường quốc kinh tế số 2 thế giới)!
* Tôi rất yêu quí CHỮ QUỐC NGỮ (viết bằng bộ kư tự Latin) mà người VN ḿnh đang sử dụng, chẳng phải v́ bộ chữ này dễ đọc dễ nhớ đâu. Dễ quá, cũng dễ đâm lờn, mà không c̣n thấy yêu thấy quí.
Giá trị của CHỮ QUỐC NGỮ, cái hay cái đẹp của TIẾNG VIỆT, như vậy, nằm ở chỗ mô? Rao trước, đặng mời quí bạn sẽ đọc tiếp kỳ sau.