Kinh tế Iran hiện ra sao trước những nguy cơ đe dọa mới từ Trump?

[nguoiduatinabc]

Iran hiện đang gánh chịu các vấn đề kinh tế trầm trọng sau nhiều năm bị trừng phạt. Lạm phát vượt 30%, thiếu hụt nhiên liệu, dòng vốn lớn rời khỏi đất nước, và tình trạng "chảy máu chất xám" khi nhiều lao động có trình độ cao di cư sang châu Âu và Mỹ.

Đồng rial của Iran đã mất hơn 90% giá trị so với đồng USD kể từ năm 2018, đẩy người dân vào tình trạng kiệt quệ tài chính. Hệ thống cơ sở hạ tầng thiếu đầu tư khiến Iran phải nhập khẩu xăng chất lượng cao và áp dụng các biện pháp cắt điện luân phiên. Điều này càng làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn xã hội và gây áp lực lớn cho chính quyền Tổng thống mới Masoud Pezeshkian.

Tổng thống Masoud Pezeshkian, một người có xu hướng cải cách, đã đặt mục tiêu giảm căng thẳng với Mỹ và khôi phục kinh tế. Chính quyền của ông đã gửi tín hiệu tích cực khi đồng ý ngừng sản xuất uranium gần mức vũ khí hạt nhân, một động thái được coi là "nhành ô liu" dành cho Trump.

Pezeshkian cũng bổ nhiệm đội ngũ ngoại giao giàu kinh nghiệm do Abbas Araghchi dẫn đầu, những người từng tham gia đàm phán thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Sự hiện diện của nhóm này cho thấy Iran đang nghiêm túc tìm kiếm một thỏa thuận mới với Mỹ. Tuy nhiên, ông Pezeshkian vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, bao gồm cả sự phản đối trong nước và các vấn đề liên quan đến chương trình hạt nhân.

Dầu mỏ và quan hệ với Mỹ sẽ chịu ảnh hưởng ra sao?

Việc ông Donald Trump quay lại Nhà Trắng có thể đặt ra một mối đe dọa nghiêm trọng đối với ngành dầu mỏ của Iran. Trong nhiệm kỳ trước, ông đã thành công siết chặt xuất khẩu dầu của Iran, đặc biệt là sang Trung Quốc — khách hàng lớn nhất của nước này.

Dù sản lượng dầu của Iran đã tăng nhờ việc lách luật và nới lỏng trừng phạt dưới thời Tổng thống Joe Biden, một làn sóng áp lực mới từ Trump có thể khiến sự phục hồi này bị đảo ngược. Điều này đồng nghĩa với việc nguồn thu từ dầu mỏ, trụ cột kinh tế của Iran, sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Dù tình hình hiện tại khá u ám, một số chuyên gia tin rằng vẫn còn cơ hội để Iran đạt được thỏa thuận với chính quyền Trump. Quan hệ giữa Iran và các nước Trung Đông như Saudi Arabia và UAE đã cải thiện đáng kể, nhờ sự đồng thuận trong việc lên án các cuộc xung đột tại Gaza và Lebanon.

Bối cảnh địa chính trị tại Trung Đông đã thay đổi, và điều này có thể mở ra cơ hội cho các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, để vượt qua sự phản đối của các đồng minh chống Iran của Trump, Tehran cần có chiến lược tiếp cận trực tiếp và khéo léo hơn.