Căn bệnh nguy hiểm có 8 triệu người Việt đang mắc

[Romano]

Với bệnh nhân đái tháo đường, việc không kiểm soát đường huyết tốt sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm như suy tim, thận, nhiễm trùng, loét hoại tử bàn chân, đột quỵ.Tại khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội, bệnh nhân S. (70 tuổi, Thái Bình) tiền sử đái tháo đường đã buộc phải cắt nửa bàn chân trái, đặt stent động mạch đùi trái. Gần đây, bàn chân phải của bệnh nhân lại xuất hiện loét gót chân và gần như không có cảm giác tại 2 tay 2 chân.

Lý do nhiều người mắc đái tháo đường biến chứng nặng
Theo các bác sĩ, nguyên nhân từ không kiểm soát tốt đường huyết, chế độ ăn uống thiếu tuân thủ và chỉ uống thuốc khi đường huyết lên cao.

Với trường hợp ông S., gia đình cho biết do thiếu sự tuân thủ các chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ trong chế độ sinh hoạt, ăn uống, sử dụng thuốc nên tình trạng của bệnh nhân theo thời gian nặng hơn, sức khoẻ yếu.

Một trường hợp khác là ông V. (73 tuổi, Nam Định) nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, khó thở, suy tim, suy thận do biến chứng đái tháo đường. Nguyên nhân cũng từ thiếu kiểm soát đường huyết, mỡ máu, chưa tầm soát các vấn đề bệnh đồng mắc. Hơn thế, bệnh nhân thiếu sự theo dõi, thăm khám định kỳ nên bị hạn chế trong việc điều chỉnh thuốc, phác đồ theo diễn biến bệnh.ThS.BS Hoàng Thị Liên Phương, Phó trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường, cho biết theo tạp chí The Lancet số tháng 11, trên thế giới ước tính có khoảng 828 triệu người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên mắc đái tháo đường. Trong đó, tỷ lệ phụ nữ nhiều hơn nam giới.

Việt Nam nằm trong top 20 quốc gia có tỷ lệ mắc đái tháo đường cao trên thế giới. Số người trưởng thành mắc đái tháo đường là 8 triệu người, đứng thứ 17 trên thế giới. Trong đó, 5 triệu người bệnh đái tháo đường không được điều trị, đứng thứ 13 trên thế giới. Đây có thể là lý do quan trọng khiến nhiều bệnh nhân đái tháo đường có các biến chứng nặng.

Theo ThS.BS Hoàng Thị Liên Phương, bệnh đái tháo đường có tỷ lệ biến chứng cao, nguy hiểm. Để phòng ngừa, người bệnh cần kiểm soát tốt các vấn đề đường huyết, huyết áp, mỡ máu, tầm soát bệnh lý kèm theo để ngăn ngừa các biến chứng. Bên cạnh đó, người bệnh cần được tầm soát định kỳ các biến chứng vì nếu phát hiện ở giai đoạn sớm, việc điều trị sẽ rất đơn giản và hiệu quả cao.

Đồng quan điểm, TS.BS Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường, cho hay do được chẩn đoán muộn nên nhiều bệnh nhân đái tháo đường có các biến chứng xuất hiện khá sớm. Theo các nghiên cứu, 55% số bệnh nhân đái tháo đường ở Việt Nam đã có biến chứng ngay từ khi phát hiện ra bệnh.

Biến chứng nguy hiểm nhất
Theo TS Bảy, các biến chứng đái tháo đường chia ra làm 2 loại chính: Biến chứng mạch máu lớn và biến chứng mạch máu nhỏ.

Các biến chứng mạch máu nhỏ được coi là đặc hiệu với bệnh, liên quan mật thiết đến tình trạng kiểm soát đường huyết. Đó là bệnh võng mạc đái tháo đường, nguyên nhân hàng đầu gây ra mù loà và tổn thương các mạch máu ở cầu thận. Đây cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ra suy thận và khiến bệnh nhận phải lọc máu."Ở Việt Nam, 1/3 số bệnh nhân bệnh thận mạn giai đoạn cuối phải lọc máu là do đái tháo đường. Đáng sợ nhất gây loét bàn chân dẫn đến phải cắt chi", Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường thông tin.

Tuy nhiên, vị chuyên gia nhấn mạnh biến chứng mạch máu lớn mới là nguy hiểm nhất bởi gây tử vong nhiều. Có ba nhóm biến chứng mạch máu lớn được người ta nhắc đến là biến chứng mạch vành gây nhồi máu cơ tim; biến chứng mạch máu não mạch cảnh gây đột quỵ và tắc mạch máu chi dưới, loét bàn chân, cắt cụt chân.

TS.BS Bảy khuyến cáo mỗi 6-12 tháng, bệnh nhân đái tháo đường phải đi tầm soát tất cả biến chứng. Nếu chưa đến thời điểm đi khám nhưng có các dấu hiệu bất thường như mờ mắt, phù, đau ngực hay tê bì chân tay, người bệnh phải đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay. Người bệnh đợi đến khi có các triệu chứng nặng, biến chứng thường đã rất muộn.

Người bệnh đái tháo đường thường có rất nhiều các bệnh đồng mắc khác như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, thừa cân béo phì. Do đó, người dân cần kiểm soát cân nặng, huyết áp, mỡ máu,... không để quá cao hay quá thấp.

Ngoài ra, các bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân tuyệt đối không bỏ thuốc khi thấy đường huyết, huyết áp về bình thường. Tuân thủ chế độ ăn, lối sống bao gồm tập luyện thể dục, không ăn quá no, quá nhiều, quá ít hoặc ăn kiêng quá mức.

"Hơn hết, người bệnh và người thân cần chung sống với đái tháo đường bằng tâm thế thoải mái, vui vẻ, để chất lượng cuộc sống tốt hơn", TS. BS Bảy nói.