"Thủ phạm" gây ngứa mùa thu đông
Không khí vào mùa thu đông lạnh, khô hanh giống như một chiếc "máy hút ẩm" Khi độ ẩm giảm, độ ẩm trên bề mặt da cũng dễ mất đi hơn. Da thực chất giống như một lớp "màng bảo quản" có nhiệm vụ chính là khóa độ ẩm và bảo vệ cơ thể khỏi những tổn thương từ bên ngoài.
Tuy nhiên, trong môi trường khô hanh, "lớp màng bảo quản" này sẽ yếu đi, thậm chí bị hư hỏng dẫn đến chức năng hàng rào bảo vệ da bị tổn thương. Lúc này, làn da mất đi độ ẩm nhiều hơn, trên bề mặt sẽ xuất hiện những vết nứt nhỏ, giống như vùng đất khô cằn. Các vết nứt làm lộ ra các đầu dây thần kinh trên da và một chút kích ứng có thể gây ngứa.
Tệ hơn nữa, lớp mỡ da ở chân mỏng hơn, lại có ít tuyến mồ hôi và tuyến bă nhờn. Lớp màng bảo vệ dầu tự nhiên không đủ khiến da chân càng "dễ bị tổn thương" trong môi trường hanh khô. V́ vậy, t́nh trạng ngứa chân căng phổ biến vào mùa thu đông.
Nguyên nhân khác
Mặc dù khô da là thủ phạm nhưng nó không phải là nguyên nhân duy nhất. Nếu t́nh trạng ngứa chân kéo dài hoặc thậm chí kèm theo các triệu chứng khác như phát ban, mẩn đỏ, sưng tấy và đóng vảy th́ bạn cần cảnh giác với các t́nh trạng sau:
Viêm da dị ứng
Bạn có bị dị ứng từ khi c̣n nhỏ hoặc có tiền sử bệnh chàm không? Viêm da dị ứng là t́nh trạng viêm da măn tính, dễ tái phát và trở nên nghiêm trọng hơn do thay đổi thời tiết. Môi trường khô hanh vào mùa thu đông sẽ gây kích ứng hàng rào bảo vệ da, làm trầm trọng thêm t́nh trạng viêm nhiễm và khiến t́nh trạng ngứa trở nên rơ ràng hơn.
Làn da "lăo hóa"
Khi chúng ta già đi, "khả năng tự bảo vệ" của da sẽ giảm dần. Khoảng một nửa số người trên 50 tuổi sẽ bị ngứa da vào mùa thu đông, hay c̣n gọi là "ngứa tuổi già". Đây không chỉ là vấn đề da khô mà c̣n liên quan đến việc tăng độ nhạy cảm của các đầu dây thần kinh.
Giăn tĩnh mạch chi dưới: "tín hiệu cấp cứu" cho tuần hoàn máu
Nếu t́nh trạng ngứa tập trung ở bắp chân, kèm theo cảm giác đau nhức và nổi gân xanh ở chân th́ có thể nguyên nhân là do chứng giăn tĩnh mạch ở chi dưới. Tuần hoàn máu kém có thể gây ra t́nh trạng thiếu oxy cục bộ ở da, kích thích các đầu dây thần kinh và gây ngứa.
Các bệnh toàn thân khác
Một số bệnh toàn thân cũng có thể gây ngứa da, chẳng hạn như tiểu đường, bệnh gan, bệnh thận và thậm chí là rối loạn chức năng tuyến giáp. Nếu t́nh trạng ngứa của bạn kèm theo các triệu chứng như sụt cân, vàng da, nước tiểu bất thường,… th́ bạn cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
V́ sao càng găi càng ngứa?
Găi chỗ ngứa tưởng chừng là cách "giải tỏa" trực tiếp nhất nhưng thực ra lại là một cái bẫy. Bạn có thể bị mắc kẹt trong một "ṿng luẩn quẩn ngứa ngáy" Găi sẽ làm tổn thương thêm hàng rào bảo vệ da, làm trầm trọng thêm phản ứng viêm, kích thích nhiều đầu dây thần kinh hơn và khiến t́nh trạng ngứa trở nên trầm trọng hơn. Càng găi th́ càng ngứa, càng ngứa th́ càng găi nhiều, lâu dần có thể phát triển thành "ngứa nốt", để lại những vết sẹo khó coi.
Cách giảm ngứa
-Dưỡng ẩm là yếu tố then chốt
Lựa chọn kem dưỡng ẩm phù hợp là bước đầu tiên để giải quyết t́nh trạng da khô. Kem dưỡng ẩm có chứa glycerin, urê, ceramides hoặc bơ hạt mỡ có thể khóa độ ẩm cho da một cách hiệu quả. Khi thoa, hăy nhớ "bôi khi da c̣n ẩm", chẳng hạn như trong ṿng 3 phút sau khi tắm để có hiệu quả dưỡng ẩm tốt hơn.
- Tắm nhẹ nhàng
Nhiều người thích tắm nước nóng vào mùa đông lạnh giá, nhưng nhiệt độ nước quá cao (trên 40°C) sẽ rửa trôi lớp dầu tự nhiên trên bề mặt da, khiến da khô hơn. Nên kiểm soát nhiệt độ nước ở khoảng 37°C, tắm không quá 10 phút và sử dụng chất tẩy rửa nhẹ không chứa xà pḥng.
- Lựa chọn trang phục phù hợp, tránh chất liệu gây kích ứng
Cố gắng chọn chất liệu cotton mềm cho quần áo bó sát và tránh mặc chất liệu len hoặc sợi hóa học. Những chất liệu này có thể gây kích ứng da và làm trầm trọng thêm t́nh trạng ngứa.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung nước từ trong ra ngoài
Ngoài kem dưỡng ẩm tại chỗ, việc bổ sung đầy đủ các axit béo chất lượng cao (như dầu cá biển sâu, dầu hạt lanh) và vitamin E cũng có thể tăng cường chức năng rào cản của da và giảm khả năng ngứa.
- T́m kiếm sự trợ giúp y tế nếu cần thiết
Nếu t́nh trạng ngứa ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, bạn có thể sử dụng thuốc chống ngứa tại chỗ có chứa calamine hoặc sử dụng thuốc kháng histamine ngắn hạn theo khuyến cáo của bác sĩ để giảm triệu chứng.
VietBF@ Sưu tập