Lỗ hổng an ninh trong vụ lao xe vào đám đông mừng năm mới ở Mỹ

[Romano]

Phố Bourbon của New Orleans được lắp trụ sắt chống lao xe, nhưng chúng không hoạt động vào thời điểm xảy ra vụ tấn công khiến 14 người thiệt mạng.

7 năm trước, giới chức thành phố New Orleans, bang Louisiana, Mỹ, bắt đầu cho lắp đặt các trụ sắt nâng hạ tại các giao lộ ở khu Phố Pháp nổi tiếng, nhằm ngăn xe cộ đi vào các con đường nhỏ dành riêng cho người đi bộ vốn rất tấp nập du khách mỗi đêm, trong đó có phố Bourbon.

Nhưng hồi tháng 11/2019, một công ty tư vấn an ninh của New York công bố bản đánh giá chỉ ra rằng hệ thống trụ sắt này "không có vẻ hoạt động hiệu quả". Đánh giá được thực hiện theo yêu cầu của ban quản lý khu Phố Pháp, cảnh báo rằng phố du lịch nổi tiếng Bourbon dễ trở thành mục tiêu tấn công kiểu lao xe vào đám đông.

Công ty an ninh này khuyến nghị ban quản lý khu Phố Pháp sửa chữa hệ thống trụ sắt ngay lập tức, nhấn mạnh "hai hình thức tấn công khủng bố có nguy cơ xảy ra cao là đâm xe vào đám đông và xả súng" ở khu phố này.

5 năm sau, vài giờ sau tiệc đón giao thừa ở New Orleans, nghi phạm 42 tuổi Shamsud-Din Jabbar đã áp dụng gần như chính xác cả hai hình thức tấn công mà ban quản lý khu Phố Pháp từng được cảnh báo, khiến 14 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương.

Trong vụ tấn công, chiếc xe bán tải của Jabbar đã dễ dàng lách qua chốt kiểm soát của cảnh sát, lao thẳng vào phố Bourbon mà không vướng rào cản nào, rồi phóng với tốc độ cực nhanh vào đám đông đang reo hò, nhảy múa đón năm mới. Khi xe đâm vào chướng ngại vật, nghi phạm nhảy xuống, nổ súng và dường như có ý đồ kích hoạt thiết bị nổ tự chế, nhưng cảnh sát đã kịp thời bắn hạ anh ta.Giới chức New Orleans giờ đây phải đối mặt với loạt nghi vấn liệu họ đã làm đủ biện pháp cần thiết để bảo vệ một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng nhất của đất nước trước thảm kịch hay chưa.

Ban quản lý khu Phố Pháp năm 2022 đã nâng cấp hệ thống trụ sắt ở phố Bourrbon. Rào chắn chống lao xe này gồm 4 trụ, trong đó 2 trụ ngoài cùng cố định, hai trụ giữa có thể được dịch chuyển sang hai bên theo ray cố định, giúp tạo khoảng trống vào ban ngày để xe chở hàng, xe rác và xe cứu thương, cứu hỏa có thể đi qua.

Tuy nhiên, Thị trưởng New Orleans LaToya Cantrell cho biết thành phố đã bắt đầu thay thế các trụ sắt cũ vào tháng 11/2024, chuẩn bị cho trận chung kết bóng bầu dục quốc gia Super Bowl vào tháng 2.

Lý do họ phải thay thế là các trụ sắt cũ thường xuyên bị kẹt trong quá trình dịch chuyển, ngăn chặn mọi phương tiện đi qua khu phố cả vào giờ thấp điểm, trong đó có xe cứu thương và cứu hỏa.Các trụ ở giữa được nhổ lên để thay thế, nhưng quá trình thi công vẫn chưa hoàn tất trong đêm giao thừa và không có rào chắn kiên cố nào được thiết lập cho phố Bourbon, chỉ có hàng rào phân luồng giao thông của cảnh sát.

Đại úy LeJon Roberts, chỉ huy cảnh sát khu Phố Pháp, thừa nhận cơ quan mình không lường trước được tình huống kẻ tấn công sẽ lao lên vỉa hè phố Bourbon, tránh xe cảnh sát đang chặn ở lối vào.

"Đây không phải là kịch bản mà chúng tôi nghĩ lực lượng cảnh sát phải tính đến", Roberts phát biểu trong cuộc họp báo sau vụ tấn công.

Cảnh sát trưởng New Orleans, Anne Kirkpatrick, cho biết cảnh sát địa phương "nhận thức được tình trạng của các trụ sắt" và đã tiến hành các biện pháp gia cố bằng cách triển khai xe tuần tra, rào chắn tạm thời và nhân viên cảnh sát để đảm bảo an ninh. Bà thừa nhận nghi phạm đã "đánh bại" kế hoạch mà cảnh sát chuẩn bị từ trước.

Robert Boyce, cựu lãnh đạo phòng điều tra của cảnh sát New York, gọi sự cố an ninh ở New Orleans là "không thể chấp nhận được". Trong những tuần trước kỳ nghỉ lễ, giới chức an ninh và tình báo liên bang đã cảnh báo cảnh sát trên toàn nước Mỹ về các kịch bản tấn công bằng phương tiện giao thông và đề nghị các địa phương chuẩn bị ứng phó."Rõ ràng họ đã thất bại từ khâu chuẩn bị, không còn nghi ngờ gì nữa, đây là một thất bại an ninh", ông nói với ABC News. "Nếu nghi phạm có thể lách qua xe tuần tra và leo lên vỉa hè, tại sao họ không bố trí sẵn chướng ngại vật nào ở đó? Cảnh sát đáng lẽ nên đặt một khối bê tông trên vỉa hè cho đến khi sửa xong các rào chắn bằng trụ sắt".

Tại thành phố Buffalo bang New York, trong lễ thả quả cầu đêm giao thừa ở Roosevelt Plaza, cảnh sát bố trí dày đặc xe ủi và thiết bị hạng nặng để chặn đường bên cạnh các rào chắn. Các đội đặc nhiệm SWAT, chuyên gia bom mìn, chó nghiệp vụ và một máy bay không người lái cũng được bố trí giám sát khu vực tập trung đông người, theo Jeff Rinaldo, phó chủ tịch công ty Tarian Group chuyên tư vấn quản lý an ninh ở Buffalo.

Tại thành phố New York, cảnh sát sử dụng các khối bê tông và xe tuần tra để ngăn phương tiện đi vào những tuyến đường có sự kiện đặc biệt như cuộc diễu hành Lễ Tạ ơn và đêm giao thừa, theo cựu quan chức cảnh sát Kenneth Corey. Thành phố thường bố trí thêm xe tải chở cát ở các tuyến đường lớn và đại lộ trong đêm giao thừa. Bất kỳ ai vào khu vực đó đều phải qua kiểm tra bằng máy dò kim loại.Cảnh sát cũng sử dụng thiết bị phát hiện phóng xạ và chó nghiệp vụ có khả năng đánh hơi chất nổ, cùng với hàng nghìn nhân viên, ông cho biết. New York đã chi tổng cộng 50 triệu USD vào năm 2018 để lắp đặt 1.500 trụ sắt ngăn lao xe trên khắp thành phố. Dọc theo Quảng trường Thời đại đã có hệ thống rào chắn bằng trụ sắt, được thúc đẩy xây dựng vào từ thời thị trưởng Bill DeBlasio.

Cảnh sát New York liên tục phát triển các kế hoạch an ninh sau các vụ tấn công tại các thành phố khác, bởi những kẻ tấn công kiểu "sói đơn độc" sẽ luôn cố gắng tìm ra cách thức mới để gây kinh hoàng.

"Dù bạn cố gắng tăng cường bảo vệ các địa điểm dễ bị nhắm mục tiêu đến mức nào đi chăng nữa, sẽ không bao giờ là đủ. Bạn chỉ có thể cố gắng làm tốt nhất có thể", Joseph Gramaglia, Ủy viên Cảnh sát Buffalo, chia sẻ. "Luôn có một điểm yếu mà bạn không thể ngờ tới nào đó. Khi bi kịch xảy ra, điều quan trọng là cách chúng ta phản ứng thế nào".