'Họ đặt thêm hai chiếc xe trượt tuyết do chó kéo ở đó... Họ nghĩ rằng đó là biện pháp bảo vệ', tổng thống Mỹ nói về động thái tăng cường bảo vệ Greeland của Đan Mạch.
Những tảng băng trôi ở cửa vịnh băng Jakobshavns vào lúc hoàng hôn gần Ilulissat, Greenland. Nếu Greenland độc lập, ḥn đảo có thể chọn liên kết với Mỹ. Dù phần lớn người dân muốn độc lập, ít cá nhân tin vào viễn cảnh độc lập hoàn toàn v́ họ phụ thuộc kinh tế vào Đan Mạch. Mỗi năm Đan Mạch chi chưa tới 1 tỷ USD cho Greenland.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đă chế giễu những nỗ lực của Đan Mạch nhằm bảo vệ Greenland bằng các cuộc tuần tra bổ sung bao gồm hai xe trượt tuyết chó kéo, khi ông khẳng định rằng Mỹ sẽ nắm quyền kiểm soát ḥn đảo Bắc Cực có vị trí chiến lược quan trọng này, Financial Times đưa tin hôm 26/1.
Bộ trưởng Quốc pḥng Đan Mạch thừa nhận rằng quốc gia Bắc Âu này chưa có đủ biện pháp để bảo vệ lănh thổ tự trị Greenland, nhưng ông tiết lộ kế hoạch chi 1,5 tỷ USD cho hai tàu kiểm tra mới, hai máy bay không người lái và hai đội tuần tra xe trượt tuyết chó kéo, sau khi ông Trump tiếp tục dồn sự quan tâm vào ḥn đảo này.
"Tôi tin rằng đối với Greenland, chúng ta sẽ có được nơi này - v́ điều đó thực sự liên quan đến tự do của thế giới. Chúng ta là nước có thể mang lại tự do cho ḥn đảo đó. Họ (Đan Mạch) không thể làm điều đó. Họ đă đặt hai xe trượt tuyết chó kéo ở đó hai tuần trước, họ nghĩ rằng đó là sự bảo vệ", ông Trump nói với báo giới trên Không lực Một vào cuối tuần rồi.
Ông Trump đă có cuộc điện đàm kéo dài 45 phút với Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen vào tuần trước. 5 quan chức cấp cao tại nhiệm và măn nhiệm của châu Âu mô tả với tờ Financial Times rằng cuộc điện đàm rất căng thẳng và gay gắt.
Các quan chức này lộ chính phủ Đan Mạch đang trong "chế độ khủng hoảng" sau khi ông Trump thực hiện bước đi chưa từng có là không loại trừ hành động quân sự để giành lănh thổ từ một đồng minh NATO và đe dọa áp thuế quan đối với nước này.
Mỹ hiện đă có căn cứ quân sự duy nhất tại Greenland, ở phía bắc ḥn đảo.
Hiện tại, sự hiện diện quân sự của Đan Mạch tại Greenland chỉ giới hạn ở Bộ Tư lệnh Bắc Cực với vỏn vẹn 75 người và trang thiết bị gồm 4 tàu, một máy bay do thám và một số đội tuần tra xe trượt tuyết do chó kéo.
Cả các quan chức Đan Mạch và Greenland đều cho biết Mỹ có thể tăng cường sự hiện diện quân sự của ḿnh trên ḥn đảo này và đă có những cuộc thảo luận định kỳ về một căn cứ thứ hai hoặc nhiều nhân sự hơn.
Bộ trưởng Quốc pḥng Đan Mạch Troels Lund Poulsen cho biết vào đêm Giáng sinh rằng ngoài các tàu mới, máy bay không người lái và đội tuần tra xe trượt tuyết do chó kéo, Copenhagen cũng sẽ nâng cấp đường băng của một trong những sân bay chính của Greenland để cho phép máy bay chiến đấu F-35 - do cả Mỹ và quốc gia Bắc Âu này vận hành - hạ cánh tại đây.
Khung cảnh khu dân cư tại Ilulissat, Greenland. Khi Greenland vẫn c̣n là thuộc địa, Mỹ dưới thời Tổng thống Harry Truman đă t́m cách mua ḥn đảo này như một tài sản chiến lược trong Chiến tranh Lạnh với giá 100 triệu USD, nhưng Đan Mạch khước từ. Trong khi đó, Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump lần đầu bày tỏ mong muốn mua ḥn đảo 57.000 dân này từ Đan Mạch vào năm 2019, nhưng cũng bị từ chối.
Mỹ đă nhiều lần công nhận chủ quyền của Đan Mạch đối với Greenland, đặc biệt là khi nước này mua vùng đất hiện là Quần đảo Virgin thuộc Mỹ từ Đan Mạch vào năm 1917.
Tuy nhiên, phát biểu trên Không lực Một hôm 26/1, ông Trump nói: "Tôi thực sự không biết Đan Mạch có yêu sách ǵ với vấn đề Greenland nhưng sẽ rất không thân thiện nếu họ không cho phép điều đó xảy ra v́ điều đó là để bảo vệ thế giới tự do. Việc này không phải cho chúng tôi, mà là cho thế giới tự do. Ngay bây giờ, có tàu của Nga, có tàu của Trung Quốc, có tàu từ nhiều quốc gia khác nhau ở đó. T́nh h́nh như vậy không tốt".
Ông nói thêm: "Tôi nghĩ Greenland sẽ được giải quyết với chúng tôi. Tôi nghĩ chúng tôi sẽ có nó. Tôi nghĩ người dân muốn ở bên chúng tôi".
Các nước châu Âu đang cố gắng t́m cách phản ứng với các mối đe dọa của ông Trump đối với Đan Mạch mà không phải hứng phải chỉ trích.
Một số đă thúc giục Thủ tướng Frederiksen "phản công" lại tổng thống Mỹ. Cho đến nay, thủ tướng Đan Mạch vẫn khẳng định rằng Greenland không phải để bán nhưng hoan nghênh sự quan tâm ngày càng tăng của Mỹ đối với Bắc Cực.
Văn pḥng thủ tướng Đan Mạch cho biết họ "không công nhận cách diễn giải cuộc tṛ chuyện" giữa ông Trump và Thủ tướng Frederiksen, nhưng từ chối giải thích chi tiết nào khiến họ không đồng t́nh.