Cuộc gặp Mỹ - Nga tại Saudi Arabia: Ẩn số ngoại giao và tác động đến Trung Đông

[june04]

Cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Mỹ và Nga tại Saudi Arabia không chỉ là một sự kiện ngoại giao hiếm hoi mà còn mang ý nghĩa chiến lược quan trọng. Riyadh đang khẳng định vai trò trung gian trong các vấn đề toàn cầu, từ xung đột Ukraine đến căng thẳng tại Trung Đông.


Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov (phải) và Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio (thứ 2, trái) tại cuộc đàm phán ở Riyadh, Saudi Arabia ngày 18/2/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Theo Đài phát thanh châu Âu tự do (RFE/RL) ngày 19/2, cuộc gặp giữa Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tại Riyadh, Saudi Arabia, vào ngày 18/2 vừa qua không chỉ là một sự kiện ngoại giao quan trọng giữa hai cường quốc, mà còn mang ý nghĩa chiến lược đối với khu vực Trung Đông. Đây còn là cuộc gặp hiếm hoi giữa hai cường quốc trong bối cảnh căng thẳng leo thang xung quanh cuộc xung đột ở Ukraine, đồng thời thể hiện tham vọng của Saudi Arabia trong việc khẳng định vai trò trung tâm trong ngoại giao toàn cầu.

Saudi Arabia: Cầu nối ngoại giao mới của thế giới?

Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh Saudi Arabia đang nỗ lực tái định vị mình như một quốc gia có tiếng nói quan trọng trong các vấn đề quốc tế. Theo Amin Tarzi, Phó Giáo sư Quan hệ quốc tế tại Đại học Nam California, Riyadh muốn có "dấu ấn ngoại giao lớn hơn" và tìm cách hồi sinh mối quan hệ với Washington, vốn đã bị suy yếu sau vụ ám sát nhà báo Jamal Khashoggi năm 2018. Cuộc gặp này cũng là cơ hội để Saudi Arabia chứng minh rằng họ có thể đóng vai trò trung gian trong các vấn đề toàn cầu, đặc biệt là xung đột Ukraine.

Về phần mình, Matthew Robinson, Giám đốc Trung tâm Thông tin châu Âu - vùng Vịnh, nhận định rằng đây là một phần trong nỗ lực của Riyadh nhằm trở thành "một nhân tố chủ chốt trong việc giải quyết các vấn đề địa chính trị lớn". Việc tổ chức cuộc gặp giữa Mỹ và Nga không chỉ giúp Saudi Arabia tăng cường ảnh hưởng chính trị mà còn củng cố vị thế của họ trong khu vực Trung Đông, nơi mà các quốc gia như Qatar và Các tiểu Vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đã từng nổi lên như những trung tâm ngoại giao quan trọng.

Tác động đến xung đột Ukraine và quan hệ Mỹ - Nga

Cuộc gặp tập trung chủ yếu vào việc tìm kiếm giải pháp chấm dứt giao tranh ở Ukraine, nơi Nga và phương Tây đang đối đầu quyết liệt. Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bày tỏ sự phản đối với bất kỳ thỏa thuận nào về Ukraine mà không có sự tham gia của Kiev. Ông Zelensky khẳng định: "Chúng tôi sẽ không công nhận bất kỳ thỏa thuận nào về chúng tôi mà không có chúng tôi".

Dù vậy, cuộc gặp này vẫn được coi là một bước tiến quan trọng trong việc giảm căng thẳng giữa Mỹ và Nga. Nếu hai bên có thể đạt được thỏa thuận, điều này không chỉ giúp giải quyết xung đột ở mà còn mở ra cánh cửa cho sự hợp tác lớn hơn trong các vấn đề toàn cầu, bao gồm cả Trung Đông.

Saudi Arabia và vấn đề Palestine

Bên cạnh vai trò trung gian trong xung đột Ukraine, Saudi Arabia cũng đang tìm cách cân bằng lợi ích của mình trong vấn đề Palestine. Riyadh đã bác bỏ kế hoạch của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tiếp quản Dải Gaza và tái định cư người Palestine. Kế hoạch này, được công bố vào ngày 4/2, đề xuất biến Gaza thành "khu nghỉ dưỡng hạng sang của Trung Đông" sau khi xây dựng lại. Bất chấp sự khuyến khích của Mỹ, Saudi Arabia vẫn từ chối bình thường hóa quan hệ với Israel cho đến khi một nhà nước Palestine độc lập được thành lập.

Theo chuyên gia Robinson, việc Riyadh từ chối kế hoạch của chính quyền Trump không làm xấu đi mối quan hệ chiến lược giữa hai nước. Ông nhấn mạnh rằng mối quan hệ này dựa trên lợi ích an ninh chung, hợp tác kinh tế và quan hệ đối tác quốc phòng. Điều này cho thấy, dù có bất đồng về chính sách, Saudi Arabia và Mỹ vẫn có thể duy trì hợp tác trên các mục tiêu chiến lược lớn hơn.

Tương lai của ngoại giao Saudi Arabia

Cuộc gặp Mỹ - Nga tại Riyadh không chỉ là một dấu mốc quan trọng trong quan hệ giữa hai cường quốc mà còn là minh chứng cho sự trỗi dậy của Saudi Arabia trên trường quốc tế. Bằng cách tổ chức các cuộc đàm phán quan trọng, Riyadh đang khẳng định rằng họ không chỉ là một quốc gia giàu có nhờ dầu mỏ mà còn là một cường quốc ngoại giao có khả năng giải quyết các vấn đề toàn cầu.

Phó Giáo sư Tarzi nhận định rằng, việc tổ chức các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nga sẽ giúp Saudi Arabia duy trì mối quan hệ với Mỹ và tạo cơ hội xây dựng hòa bình dưới sự bảo trợ của mình. Điều này càng có ý nghĩa hơn khi Riyadh chuẩn bị tổ chức một cuộc họp của các nhà lãnh đạo Arab để đưa ra phản ứng chung đối với kế hoạch Gaza của chính quyền Trump.

Như vậy, cuộc gặp Mỹ - Nga tại Saudi Arabia không chỉ là một nỗ lực nhằm giải quyết xung đột Ukraine mà còn là cơ hội để Riyadh khẳng định vị thế của mình trong ngoại giao toàn cầu. Trong bối cảnh Trung Đông đang chứng kiến những thay đổi địa chính trị sâu sắc, việc Saudi Arabia đóng vai trò trung gian cho các cuộc đàm phán quan trọng cho thấy họ đang nỗ lực trở thành một nhân tố không thể thiếu trong việc định hình tương lai của khu vực và thế giới.