WESTMINSTER, California (NV) – Học Khu Garden Grove có thể bị kiện và sẽ phải theo chân một số địa phương của tiểu bang California nhằm thay đổi cách bầu cử hiện nay, v́ nó không phù hợp với thực tế chủng tộc trong cộng đồng theo Đạo Luật Quyền Bầu Cử California (California Voting Rights Act of 2001).
Hai ứng cử viên gốc Việt, Tiến Sĩ Nguyễn Lâm Kim Oanh (trái) và ông John Chương Nguyễn, ứng cử vào Học Khu Garden Grove năm 2008, tại một buổi hội luận. (H́nh: Đỗ Dzũng/Người Việt)
Văn pḥng tổ hợp luật sư Shenkman & Hughes, đại diện cho một số cư dân gốc Latino, vừa gửi thư đến cho Học Khu Garden Grove yêu cầu phải cân nhắc việc đổi từ chính sách bầu cử toàn thành phố (at large) qua chính sách bầu cử theo địa hạt (district). Tổ hợp luật này yêu cầu Học Khu Garden Grove phải phúc đáp thư của họ trước ngày 1 Tháng Tư.
Tiếp xúc với phóng viên nhật báo Người Việt qua điện thoại, đại diện của tổ hợp luật sư Shenkman & Hughes nói: "Hiện giờ chúng tôi chưa chính thức kiện, cứ để chờ đến ngày 1 Tháng Tư xem học khu phản ứng ra sao.”
Được hỏi về lá thư này, bà Amy Stevens, phát ngôn viên của học khu, nói: "Chúng tôi có đến ngày 1 Tháng Tư để trả lời, và hiện đang thảo luận với luật sư cố vấn. Đây là một vấn đề liên quan đến luật pháp, và chúng tôi không thể b́nh luận ǵ trong lúc này.”
Hiện nay, Hội Đồng Giáo Dục Học Khu Garden Grove có năm ủy viên, trong đó có ba người da trắng và hai người gốc Việt, Luật Sư Nguyễn Quốc Lân và ông Bảo Nguyễn.
Khi được hỏi, Luật Sư Nguyễn Quốc Lân nói: "Đây là một vấn đề hệ trọng và tôi không thể b́nh luận ǵ thêm."
Nhật báo Người Việt có gọi điện thoại và để lại lời nhắn cho ông Bảo Nguyễn, nhưng cho đến giờ báo lên khuôn, không thấy ông hồi âm.
Tổ hợp luật sư Shenkman & Hughes lập luận rằng, theo nhận định của họ, với chính sách cho bầu các chức vụ nghị viên hoặc ủy viên theo toàn thành phố, Học Khu Garden Grove đang vi phạm Đạo Luật Quyền Bầu Cử California.
Một đoạn trong thư gởi cho học khu được viết: "Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy Học Khu Garden Grove hiện không có ủy viên nào là người Latino, và chúng tôi cũng chưa t́m thấy được bất kỳ người Latino nào đă từng được bầu vào hội đồng quản trị của học khu. Theo thống kê mới nhất, người Latino chiếm ít nhất 40,8% dân số của Học Khu Garden Grove. Sự tương phản quá lớn giữa số dân người Latino và trong học khu, và việc hoàn toàn không có một ủy viên giáo dục nào người Latino cho thấy một t́nh trạng bỏ phiếu bất công quá rơ ràng.”
Điều khoản 14027 của Đạo Luật Quyền Bầu Cử California.2001, được kư ban hành năm 2002, quy định rơ rằng: “Các địa phương không được phép thi hành chính sách cho bầu các chức vụ nghị viên hoặc ủy viên theo toàn thành phố nếu cách bầu cử này có thể khiến một cộng đồng sắc dân nào bị thiệt tḥi, hay giảm xác xuất cộng đồng này có thể bầu cho một ứng cử viên theo ư muốn của họ.”
Bầu cử toàn thành phố có nghĩa là mọi cử tri trong toàn thành phố, không cần biết cư ngụ ở đâu trong thành phố, cũng có thể bầu cho mỗi ứng cử viên. Ngược lại, bầu cử theo địa hạt có nghĩa là mỗi ứng cử viên chỉ được quyền ứng cử trong địa hạt ḿnh ở, và được cử tri trong địa hạt ḿnh bầu lên, và người đắc cử chỉ đại diện cho địa hạt đó.
Sở dĩ chính sách bầu cử toàn thành phố được cho là bất lợi cho người Latino là v́ dù đông dân số, tỉ lệ đi bầu của họ thấp hơn so với người da trắng và gốc Châu Á. V́ thế, ứng cử viên người Latino khó đắc cử. Nếu chuyển qua cách bầu theo địa hạt, th́ cơ hội đắc cử của các ứng cử viên này sẽ cao hơn nhiều.
Trong một số báo trước nhật báo Người Việt có tường tŕnh rằng “một số thành phố địa phương và học khu tại California đang bị kiện v́ bị tố cáo vi phạm quyền bầu cử của cử tri gốc thiểu số, làm một số địa phương phải dàn xếp, bằng cách cho bầu các chức vụ nghị viên hoặc ủy viên theo địa hạt, thay v́ theo toàn thành phố như hiện nay.”
Theo bài báo “Voting Rights Act leading California cities to dump at-large elections' của nhật báo The Los Angeles Times, những thành phố như Modesto, Compton, Anaheim, Escondido, Whittier, và Palmdale đă lần lượt đang bị áp lực phải chuyển qua cách bầu cử theo địa hạt v́ bị kiện là vi phạm Đạo Luật Quyền Bầu Cử California.
Theo nhiều chuyên gia, giới đấu tranh của những thành phố đông người Latino mà không có nhiều dân cử người Latino đang nhất loạt tận dụng Đạo Luật Quyền Bầu Cử California để đ̣i hỏi quyền lợi cho cộng đồng của họ, mặc dù cốt lơi của vấn đề nằm ở chỗ bất cứ cộng đồng nào mà người dân không sử dụng quyền công dân th́ đều bị thiệt tḥi.
Hà Giang/Người Việt