Từ nhập cảng, Hoa Kỳ bắt đầu xuất cảng dầu thô

[tonycarter]

Từ tình trạng phải nhập cảng 2/3 dầu thô, Hoa Kỳ đã bắt đầu xuất cảng và giá xăng trong nước có thể được ổn định nhờ sự phát triển sản xuất năng lượng ở quốc nội. Sau 3 tuần lễ liền liên tiếp xuống, hiện nay giá xăng tại Nam California dừng lại ở mức trung bình $3.685 một gallon.

California là một trong những tiểu bang xăng đắt nhất. Miền Đông và Nam Hoa Kỳ có giá rẻ nhất. Đầu tháng 10 giá trung bình ở South Carolina là $3.085 một gallon, Mississipi $3.099, Texas $3.167, … Như vậy ở một số nơi người lái xe có thể đổ xăng với giá dưới $3.00 một gallon so với thời gian năm 2012 có lúc đã phải trả trên $4.00.

Giá dầu thô chiếm khoảng 60% trong giá xăng, vì vậy khi dầu thô lên giá, xăng đương nhiên lên theo. Bình thường khi tình hình thế giới có những biến động, nhất là tại Trung Đông, dầu tăng giá. Nhưng bây giờ dù bất ổn xảy ra tại nhiều nơi, từ Iraq, Syria đến Bắc Phi và Ukraine, giá dầu thô không lên mà còn xuống. Một thùng dầu thô loại “Brent crude” đầu năm 2012 giá $125, sáng 2 tháng 10 chỉ có $92.51 ở ICE Futures Europe. Tại New York Mercantile Exchange, dầu thô loại “ngọt, nhẹ” giao vào tháng 11 giá $89.67 một thùng. Đây là lần đầu tiên trong 17 tháng, từ tháng 4, 2013 giá dầu lửa Mỹ dưới $90 một barrel.

Một giếng dầu ở khu mỏ Eagle Ford, TX. (Hình: Bloomberg via Getty Images)

Hai lý do chính của tình trạng này là kinh tế thế giới suy yếu và sản xuất dầu thô của Hoa Kỳ đang gia tăng. Kinh tế yếu kém khiến cho nhu cầu năng lượng giảm ở hai khu vực quan trọng Âu Châu và Trung Quốc. Còn Hoa Kỳ là nước tiêu thụ năng lượng nhiều nhất nhưng với sản lượng gia tăng đã đóng góp vào sự quân bình giá cả trong một cơ chế rất phức tạp của thị trường dầu lửa quốc tế.

Mùa bầu cử Tổng Thống 2012, giá năng lượng là một trong những đề tài tranh cử nóng bỏng. Lúc đó, giá dầu thô đang lên cao, giải pháp một số ứng cử viên Cộng Hòa đề ra là: “Drill! Drill! Drill!”, hãy khoan thêm mỏ dầu. Khẩu hiệu này ngày nay không còn thích hợp nữa vì sản lượng dầu quốc nội Hoa Kỳ đang tăng nhanh với việc khai thác dầu đá phiến (shale oil), quan trọng nhất tại hai khu địa hình Eagle Ford ở Webb County, Texas, và Bakken ở North Dakota.

Khai thác dầu đá phiến có thể coi như một cuộc cách mạng làm chuyển đổi hẳn tình thế của kỹ nghệ dầu lửa Hoa Kỳ. Từ lâu người ta đã biết về những mạch dầu lửa nằm giữa các tầng đá phiến nhưng việc khai thác khó khăn và được coi là không có lợi ích kinh tế. Những tiến bộ kỹ thuật trong phương pháp “fracking” (hydraulic fracturing = bẻ gẫy vách đá bằng thủy lực) và khoan xiên hay ngang đã khiến cho việc khai thác có thể tiến hành từ cuối thập niên trước, phù hợp với thời điểm giá dầu thô lên cao trên thị trường thế giới.

Các tiểu bang khác cũng có những địa hình dầu đá phiến như vậy và quan trọng nhất là ở California. Địa hình San Joaquin Valley Đông Bắc Bakersfield là khu vực có trữ lượng dầu khí lớn nhất toàn quốc, tuy nhiên công cuộc khai thác đến nay chưa tới cao điểm vì phí tổn còn cao, nhưng sẽ là tiềm năng dáng kể trong tương lai không xa.

Trong tháng 9 sản lượng dầu thô của Hoa Kỳ là 8.8 mbd (million barrel per day = triệu thùng dầu mỗi ngày) và sẽ lên tới 9 mbd trước cuối năm. Hồi 2008, sản lượng chỉ là 5 mbd. Tuy nhiên mức hiện nay hãy còn kém Saudi Arabia 9.7 mbd và Nga 10.1 mbd, phải tới cuối thập niên 2010, Hoa Kỳ mới có thể ngang bằng với hai nước này về sản lượng dầu thô.

Nhưng nếu tính toàn bộ năng lượng dầu khí – dầu thô và những khí thiên nhiên liên hệ khác như ethane và propane - thì theo Cơ Quan Năng Lượng Quốc Tế (IEA), sản lượng dầu lửa Hoa Kỳ là 11.5 mbd, đứng đầu thế giới.

Saudi Arabia khẳng định là sự thăng tiến của Hoa Kỳ không làm giảm vai trò quyết định của quốc gia này trên thị trường dầu lửa thế giới. Hơn nữa nếu là cần thiết và thích hợp, bất cứ lúc nào họ cũng có thể tăng thêm sản lượng 2.5 mbd phù hợp với đòi hỏi cung cầu tyrong thị trường.

Hoàng thân Abdulaziz Bin Salman Bin Abdulaziz, Thứ Trưởng bộ Dầu Lửa nhấn mạnh rằng vương quốc Saudi Arabia là nước duy nhất trên thế giới có khả năng gia tăng sản lượng bất kỳ lúc nào. Sản lượng dầu thô Saudi Arabia được ấn định hạn ngạch trong khuôn khổ thỏa thuận của khối OPEC (Khối các Quốc Gia xuất cảng dầu lửa) mà Saudi là một thành viên chính yếu.

Tuy vậy Saudi Arabia không phủ nhận là sự kiện Hoa Kỳ trở thành nước sản xuất dầu lửa hàng đầu thế giới có một vai trò quan trọng trong sự ổn định của thị trường năng lượng quốc tế.

Cũng nên lưu ý rằng Hoa Kỳ còn sản xuất 1 mbd biofuel, nghĩa là nhiên liệu sinh học hình thành từ những hợp chất chất hữu cơ có nguồn gốc sinh vật (động vật và thực vật) như nông sản phẩm và các chất thải. Khác với năng lượng hóa thạch từ các mỏ được tạo thành qua các thời kỳ địa chất lâu dài hàng triệu năm, nhiên liệu sinh học lấy từ những nguồn gốc hiện đại và có thể tái sinh.

Ngoài ra, Hoa Kỳ còn sản xuất được nhiều khí thiên nhiên hóa lỏng như ethane và propane, chỉ cung cấp năng lượng thấp nhưng là những nguyên liệu quan trong cho ngành công nghiệp hóa dầu.

Cho tới 2005, Hoa Kỳ phải nhập cảng 60% dầu lửa, tỷ lệ này sẽ giảm xuống chỉ còn khoảng 21% trong một vài năm tới và nhập siêu năng lượng sẽ hạ xuống. Nhưng sự giảm lệ thuộc không có nghĩa là Hoa Kỳ rút bỏ sự hiện diện ở khu vực Trung Đông, chỉ có điều chắc chắn là mức can thiệp quân sự sẽ kém hiện nay hay trong quá khứ và tránh được những va chạm ngoài ý muốn. Trong khi đó Trung Quốc trở nên một quốc gia nhập cảng dầu khí lớn hơn Hoa Kỳ đã chứng tỏ sự quan tâm đến khu vực này, thể hiện qua việc lần đầu tiên một chiến hạm hải quân Trung Quốc vừa ghé thăm Iran tháng trước.

Trong tháng 7, Hoa Kỳ xuất cảng 400,000 thùng dầu mỗi ngày, phần lớn qua Canada. Cuối tháng trước, một tàu chở dầu thô từ Alaska đã đến Nam Hàn và là lần đầu tiên từ nhiều năm tiểu bang này có thể xuất cảng dầu thô. Quốc Hội Hoa Kỳ từ 1975 đã cấm việc xuất cảng dầu lửa dưới dạng chưa được chế biến. Nhiều quốc gia khác cũng đang thương lượng mua dầu của Hoa Kỳ trong số có Thụy Sĩ, Ý, Singapore.

Từ vị trí một nước nhập cảng, lệ thuộc nhiều vào nguồn năng lượng ngoại quốc đi tới chỗ là nước xuất cảng, ngành kỹ nghệ dầu lửa Hoa Kỳ đang tạo nên những chuyển biến căn bản trên thị trường quốc tế cũng như trong quốc nội. (HC)

HÀ TƯỜNG CÁT/Người Việt