Trump là một tỷ phú, ông không thể làm chính trị với bất kỳ giá nào. Mọi thứ đều phải rơ ràng, đó là quan điểm của Tổng thống Donald Trump. Các nước châu Âu, nhất là khối NATO nên nhớ điều đó, không như các vị Tổng thống tiền nhiệm, ông đă gửi thông điệp cứng rắn đến các nước châu Âu.
Tăng tài chính là thông điệp quan trọng nhất mà chính quyền Donald Trump gửi đến các đồng minh, chủ yếu là châu Âu trong NATO: Phải chi phí nhiều hơn cho quốc pḥng.
Tổng thư kư NATO Jens Stoltenberg (trái ) và Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson ( phải ) tại Bruxelles ngày 31/03/2017 - EMMANUEL DUNAND / AFP.
Tại hội nghị đầu tiên của ông với các đồng nhiệm c̣n lại trong khối NATO vào hôm 31/03/2017, ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson đă nhấn mạnh đến nhu cầu của Liên Minh là phải có đủ nguồn lực, tài chính cũng như những phương tiện khác, để có thể làm tốt nhiệm vụ của ḿnh, RFI tường thuật.
Dấu nhấn đặt trên từ tài chính chính là thông điệp quan trọng nhất mà chính quyền Donald Trump gửi đến các đồng minh, chủ yếu là châu Âu trong NATO: Phải chi phí nhiều hơn cho quốc pḥng, và tối thiểu là phThông điệp cứng rắn của Mỹ gởi châu Âu: Chi nhiều hơn cho quốc pḥng và tối thiểu là thực hiện cam kết dành 2% GDP cho chi tiêu quân sự.
Tại Brussels, trước mặt ngoại trưởng của 27 thành viên c̣n lại trong NATO, người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ đă tuyên bố: "Các đồng minh nào chưa có chương tŕnh cụ thể để dành 2% GDP cho quốc pḥng từ nay cho đến năm 2024 phải đưa ra kế hoạch ngay từ bây giờ. C̣n những ai đă có chương tŕnh, th́ cần phải đẩy mạnh nỗ lực của ḿnh và tạo ra kết quả".
Theo nhận định của hăng tin Anh Reuters, tuyên bố này của ông Tillerson giống như một lời đe dọa, theo đó Hoa Kỳ sẽ chỉ yểm trợ về quân sự cho quốc gia thành viên nào tôn trọng cam kết chung là có một ngân sách quốc pḥng tương đương với 2% GDP của họ.
Phải nói là yêu cầu của Mỹ có phần hợp lư, v́ lẽ cho đến nay, trong 28 quốc gia khối NATO, Hoa Kỳ là nước phải gánh vác đến 68% tổng chi phí quốc pḥng của toàn khối.
Trong nhiều năm qua, và dĩ nhiên là ngay cả trước khi tổng thống Donald Trump lên nắm quyền ở Washington, chính phủ Mỹ vẫn luôn luôn phàn nàn về sự mất cân đối trong việc chi phí cho cơ cấu chung là NATO, với Hoa Kỳ phải gánh vác một phần quá nặng so với các đồng minh châu Âu. Yêu cầu 2% GDP mà ông Tillerson nêu bật cũng chính là đ̣i hỏi của các chính quyền Mỹ tiền nhiệm.
Trước sự thúc ép của Mỹ, nhân một hội nghị thượng đỉnh NATO tại xứ Wales (Vương Quốc Anh) vào năm 2014, các nước châu Âu đă cam kết đạt được mục tiêu này trong thời hạn 10 năm. Thế nhưng tính đến năm ngoái 2016, chỉ có 4 quốc gia châu Âu là đạt yêu cầu: Hy Lạp, 2,38%, Anh Quốc, 2,21%, Estonia 2,16%, và Ba Lan 2%.
Trong số các nước c̣n lại chưa đạt yêu cầu, Pháp đứng đầu danh sách với 1,78%, theo sau là Thổ Nhĩ Kỳ với 1,56%, kế đến là Na Uy, 1,54%. Nước Đức, cường quốc châu Âu cũng chỉ dành 1,19% GDP của ḿnh cho quốc pḥng.
Việc châu Âu chi phí ít cho quốc pḥng phải chăng đă có một hệ quả trông thấy: NATO hầu như phải dựa hoàn toàn vào Mỹ trong các lănh vực như phương tiện t́nh báo, giám sát, do thám, cũng như khi cần chuyển quân nhanh chóng, tiếp liệu trên không. Bên cạnh đó, châu Âu cũng phải dựa vào Hoa Kỳ trong lănh vực chống tên lửa đạn đạo hay tiến hành chiến tranh điện tử trên không.
Trước những lời chỉ trích hợp lư của Mỹ, các nước châu Âu đă cố bổ khuyết. Trong cuộc họp báo ngày 30/3, tổng thư kư NATO Jens Stoltenberg ghi nhận rằng riêng trong năm ngoái, ngân sách quốc pḥng các nước châu Âu đă tăng b́nh quân 3,8%.
Ngoài ra, NATO cũng đang nghĩ đến phương án buộc tất cả các nước thành viên thông qua những kế hoạch quốc gia mang tính chất ràng buộc để tăng đầu tư quân sự.