Mỹ đang định chơi rắn với Thổ Nhĩ Kỳ. Hai thàng trước, Tổng thống Donald Trump đă kêu gọi soạn thảo bản kế hoạch rút toàn bộ các nhân viên ngoại giao của Mỹ làm việc tại Thổ Nhĩ Kỳ về nước. Qan hệ hai nước là đồng minh của nhau đă đến mức này?
Nguồn tin từ một số quan chức cấp cao trong chính quyền và các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với ABC News cho biết, nhằm trả đũa việc Thổ Nhĩ Kỳ giam giữ mục sư người Mỹ Andrew Brunson, Tổng thống Donald Trump hồi tháng 8 vừa qua đă kêu gọi soạn thảo bản kế hoạch để rút toàn bộ các nhân viên ngoại giao của Mỹ làm việc tại Thổ Nhĩ Kỳ về nước.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: Getty.
Kế hoạch chưa từng có này về cơ bản là đóng cửa Đại sứ quán Mỹ và tất cả các cơ quan ngoại giao khác của Mỹ trên đất Thổ Nhĩ Kỳ trong khoảng thời gian 60 ngày, bắt đầu bằng việc rút các quan chức và sau đó là rút toàn bộ các nhân viên ngoại giao. Kế hoạch này được thiết kế để gia tăng áp lực đối với Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến vụ bắt giữ mục sư Brunson.
“Trong một thời gian, chúng tôi đă lo ngại về sự đổ vỡ trong quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ. Kế hoạch sẽ được bắt đầu với việc rút người đứng đầu sứ quán để gửi đi thông điệp rằng sẽ không có ai ở lại cả”, một quan chức cho biết. Kể từ tháng 10/2017 đến nay, Mỹ vẫn chưa có Đại sứ tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Kế hoạch nói trên nằm trong số nửa tá các lựa chọn, bao gồm cả việc tăng cường trừng phạt đối với các giao dịch thương mại và các quan chức của Thổ Nhĩ Kỳ. Việc thực thi kế hoạch sẽ được xem xét một cách nghiêm túc hơn nếu mục sư Brunson không được thả tại phiên xử vào tháng 10.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo được cho là đă lên tiếng phản đối bản kế hoạch nhưng vẫn thực thi theo đề nghị của Tổng thống và kết quả là bản kế hoạch gồm 8 trang đă ra đời. Tuy vậy, Bộ Ngoại giao Mỹ lên tiếng phủ nhận việc một bản kế hoạch như vậy đă được soạn thảo.
“Việc khẳng định rằng có một kế hoạch để đóng cửa quan hệ ngoại giao của chúng tôi với Thổ Nhĩ Kỳ hoặc đóng cửa các cơ sở ngoại giao của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ là hoàn toàn không đúng sự thật”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert nói.
Bà Nauert nói thêm: “Như một vấn đề về chính sách, chúng tôi không bao giờ thảo luận về quá tŕnh nội bộ của chúng tôi ngoài việc nói rằng chúng tôi luôn cân nhắc đầy đủ các giải pháp khi giải quyết những vấn đề quốc tế. Sứ mệnh liên quan đến Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những trụ cột quan trọng nhất của chúng tôi ở châu Âu. Chúng tôi sẽ tiếp tục dành sự quan tâm cần thiết về ngoại giao và nguồn lực phù hợp để giải quyết”.
Theo nhiều quan chức chính quyền Mỹ, ông Trump rất tức giận với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan v́ Ankara đă đảm bảo rằng Brunson sẽ được thả khi vị mục sư này đệ đơn kháng cáo. Trên thực tế, đơn kháng cáo của ông này đă bị Ṭa án Thổ Nhĩ Kỳ bác hồi tháng 8 vừa qua.
“Tổng thống Trump cảm thấy cá nhân ông bị Tổng thống Erdogan phản bội trong vấn đề này. Ông ấy [Erdogan – ND] đă không giữ lời. Việc bị phản bội khiến ông Trump không giữ được b́nh tĩnh”, một quan chức chính quyền khác nói với ABC News.
Theo một nguồn thạo tin, Chánh văn pḥng Nhà Trắng John Kelly đề xuất phương án chỉ rút những nhân viên không cần thiết khỏi các cơ sở ngoại giao của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ. Trong khi đó, những cộng sự thân cận khác của ông Trump như Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton đă không phản đối kế hoạch rút toàn bộ các nhân viên ngoại giao khỏi Thổ Nhĩ Kỳ.