4 viên chức an ninh báo động chính sách Ukraine trước và sau điện đàm Trump-Zelensky

10/11/19

(Washington Post) – Ít nhất 4 viên chức an ninh quốc gia “giật mình” trước những nỗ lực của chính phủ Trump trong việc gây sức ép lên Ukraine vì những mục đích chính trị, đến nỗi phải bày tỏ quan ngại với một luật sư Toà Bạch Ốc trước và ngay lập tức sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky diễn ra vào ngày 25 tháng 7.

Tính chất và thời gian của những trao đổi với cố vấn pháp lý Hội đồng An ninh Quốc gia John Eisenberg chưa được công bố trước đây cho thấy, các viên chức chuyển quan ngại thông qua những kênh chính thức của Toà Bạch Ốc sớm hơn người ta nghĩ, ngay cả trước khi cuộc điện đàm hiện nằm trọng tâm trong khiếu nại tố giác và cuộc điều tra luận tội diễn ra.

Vào lúc đó, các viên chức đang xuống tinh thần trước việc bãi nhiệm Đại sứ Mỹ tại Ukraine, hậu quả từ nỗ lực của luật sư tư của Tổng thống, ông Rudy Giuliani, nhằm thúc đẩy những âm mưu liên quan đến Ukraine, cũng như những dấu hiệu trong các buổi họp tại Toà Bạch Ốc, nơi ông Trump muốn chính phủ mới ở Kiev giao tài liệu có thể gây thiệt hại cho ứng cử viên tổng thống Dân chủ Joe Biden.

Những quan ngại đó tăng vọt sau cuộc điện đàm. Chỉ trong vòng vài phút, các viên chức cao cấp, trong đó có cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, bị cấp dưới chất vấn về những vấn đề mà Tổng thống đã trao đổi với đồng nhiệm Ukraine. Bolton và một số khác tìm cách có được biên bản gốc về cuộc điện đàm đã được đem vào giấu kỹ trong hệ thống điện toán lưu trữ thông tin tuyệt mật.

“Khi những người trực tiếp nghe cuộc điện, lập tức có những quan ngại đáng kể về những gì đang diễn ra … Mọi người cố gắn tìm hiểu phải làm gì, làm thế nào để nắm bắt tình hình,” một nguồn tin cho hay.

Hiện chưa rõ liệu một số hay tất cả những viên chức khiếu nại lên ông Eisenberg có phải là những nhân chứng trong đơn khiếu nại của người tố giác hay không.

Tin tức trên rõ ràng đối nghịch với tuyên bố của ông Trump rằng, cuộc điện đàm “hoàn hảo” và ông ta “không làm gì sai trái.” Vào hôm thứ 5, Trump mở đợt tấn công mới trên Twitter, gọi cuộc điều tra luận tội là vụ “lừa đảo của Dân chủ.”

Nhưng những thông tin chi tiết mới về những gì diễn ra bên trong Toà Bạch Ốc chỉ ra, quan ngại về cuộc điện đàm và sự kiện dẫn đến cuộc gọi đó quá sâu sắc, diễn ra ngay trong hàng ngũ cố vấn hàng đầu của ông Trump, trong đó có Bolton và quyền phó cố vấn an ninh quốc gia Charles Kupperman.

Kết quả là, một viên chức có mặt tại cuộc điện đàm đã ngay lập tức đi gặp Eisenberg khiếu nại. Cuối ngày hôm sau, ít nhất hai viên chức khác – những người đã nghe cuộc điện đàm hay được xem biên bản điện đàm – cũng làm như vậy.

Hiện chưa rõ, liệu Eisenberg có hành động gì sau khi nhận được những cảnh báo đầu tháng 7 hay sau cuộc trao đổi Trump-Zelensky hay không. Một viên chức cho hay, ông Eisenberg thề sẽ “theo dõi,” ý như dự tính sẽ điều tra vấn đề, và có lẽ ông đã chuyển quan ngại lên cho cố vấn pháp lý Toà Bạch Ốc Pat Cipollone.

Việc thiếu vắng những hành động cụ thể từ Eisenberg và những người khác có thể đã góp phần khiến những người bên trong Toà Bạch Ốc đi đến quyết định chia sẻ những quan ngại của mình cho một nhân viên CIA, và người này đã thâu thập thông tin, đệ đơn khiếu nại tố giác lên Tổng thanh tra Cộng đồng tình báo vào ngày 12 tháng 8.

Hương Giang (Theo Washington Post)