Putin và Thủ tướng Hungary Orban đầu độc quan điểm của Trump về Ukraine

10/22/19

(Washington Post) – Nỗ lực của ông Donald Trump nhằm gây áp lực để Tổng thống Volodymyr Zelensky điều tra, giúp ông ta đạt được mục đích chính trị diễn ra vào lúc Tổng thống Mỹ đang bị các quốc gia kẻ thù xúi dục có quan điểm thù địch đối với Ukraine, trong đó có Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Trump và Thủ tướng Hungary Viktor Orban (CNN photo)
Các cuộc trao đổi giữa Tổng thống Mỹ với Putin, Thủ tướng Hungary Viktor Orban, và những người khác đã củng cố nhận thức của Trump về Ukraine, xem đây là quốc gia tham nhũng vô vọng, đất nước mà ông tin rằng đã tìm cách suy yếu ông ta trong bầu cử 2016. Washington Post vào tối thứ Ba loan tin theo một số cựu viên chức và viên chức đương nhiệm.

Không có lãnh đạo nước ngoài nào đặc biệt khích lệ Trump xem Ukraine là nguồn thông tin tiềm năng có thể gây tổn hại ứng cử viên Dân chủ Joe Biden, họ cũng không miêu tả Kiev là kẻ đồng loã trong giả thuyết âm mưu vô căn cứ trong bầu cử 2016. Nhưng những ý kiến chê bai Ukraine của họ đã củng cố nhận thức của Trump về đất nước này, bơm một động lực bất thường khiến cho các viên chức Toà Bạch Ốc chật vật trong thuyết phục ông chủ ủng hộ chính quyền Kiev non trẻ, thay vì khai thác cho những mục đích chính trị.

Vai trò của Putin và Organ – một lãnh đạo cứng rắn, thường xuyên liên minh với các quan điểm của Kremlin – được phụ tá Thứ trưởng Ngoại giao George Kent nhắc đến trong phiên điều trần kín trước các uỷ ban Hạ viện vào tuần trước.

Theo ông Kent, ảnh hưởng của những nhà lãnh đạo này là nhân tố đã khiến Trump không mặn mà gì với tân tổng thống Ukraine Zelensky trong nhiều tháng, dẫn đến cuộc điện đàm gây tranh cãi vào ngày 25 tháng 7, khiến cho một người tố giác đã đệ đơn khiếu nại.

Các viên chức Mỹ nhấn mạnh, trong khi Putin và Orban dèm pha Ukraine, quyết định tìm kiếm thông tin gây tổn hại Biden của ông Trump lại được thúc đẩy trực tiếp từ sự thôi thúc của chính bản thân Tổng thống, những lý thuyết âm mưu từ Kiev được luật sư Giuliani quảng bá.

Trong cuộc điện đàm vào đầu tháng 5, Putin “đã làm việc mà ông ta luôn làm” khi tìm cách cắt đứt mối quan hệ giữa Mỹ và Ukraine, theo lời một cựu viên chức biết rõ trao đổi này. “Ông ta luôn luôn bảo Ukraine là một hang ổ tham nhũng.”

Nỗ lực đầu độc quan điểm của Trump về Zelensky được các viên chức an ninh quốc gia tại Toà Bạch Ốc tiên liệu trước. Nhưng tiếng nói của Putin và Orban đặc biệt có tác dụng vào năm nay trước sự ra đi của những người tìm cách ngăn chặn ảnh hưởng của Putin và các lãnh đạo độc tài khác đối với Trump. Chẳng hạn, cựu Đổng lý John Kelly và Bộ trưởng Quốc phòng Jim Mattis là hai nhân vật ủng hộ hỗ trợ quân sự cho Ukraine, nhưng cả hai không còn ở vị trí có thể bảo vệ khoản tiền viện trợ khi bị rút lại, dẫn đến cuộc điện đàm vào ngày 25 tháng 7 giữa Trump và Zelensky.

Cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton được xem là nhân vật ủng hộ Ukraine nhiệt thành trong mối xung đột giữa Kiev và Moscow, nhưng mối quan hệ với Tổng thống trở nên xấu đi trong năm nay trước khi ông ta bị đẩy ra khỏi Toà Bạch Ốc vào tháng trước.

Không có chứng cớ Putin nói về Biden hay hậu thuẫn tuyên bố vô căn cớ của Giuliani rằng, Ukraine chứ không phải Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ 2016. Tuy vậy, các viên chức cho hay, xem Ukraine là một con tốt phù hợp với cách tiếp cận của Putin với nước cộng hoà Sô Viết cũ.

Tại phiên điều trần, ông Kent cho hay, các viên chức Mỹ phấn chấn bởi cuộc điện đàm ban đầu giữa Trump và Zelensky sau kỳ bầu cử ở Ukraine vào tháng 4, và họ hy vọng Tổng thống sẽ nhìn thấy tân lãnh đạo là đối tác tiềm năng lâu dài của Mỹ, trong nỗ lực giúp Ukraine chống lại sự xâm lăng của Nga và giải quyết tham nhũng trong nước.

Thay vào đó, Kent khai, quan điểm của Trump về Zelensky và Ukraine dường như xấu đi trong những tháng sau đó, với sự lạnh nhạt của Tổng thống Mỹ dành cho Kiev, ra lệnh bãi nhiệm đại sứ Mỹ tại Ukraine, không cho Mike Pence sang dự lễ nhậm chức, và đình chỉ $391 triệu Mỹ kim viện trợ quân sự và những viện trợ khác.

Trump điện đàm với Putin và hội đàm với Orban tại Toà Bạch Ốc diễn ra trong khoảng thời gian giữa cuộc bầu cử vào ngày 21 tháng 4 và lễ nhậm chức của Zelensky vào ngày 20 tháng 5. Trump sau đó cũng nói chuyện với Putin vào ngày 28 tại hội nghị thượng đỉnh toàn cầu ở Nhật, và trên điện thoại vào ngày 31 tháng 7, chỉ vài ngày sau khi Trump yêu cầu Zelensky “làm ơn” cho ông ta.

Trump cho đến nay vẫn từ chối chấp nhận sự thật là Nga can thiệp vào bầu cử 2016 nhằm hỗ trợ ông ta đắc cử. Tuần trước, quyền Đổng lý Toà Bạch Ốc Mick Mulvaney xác nhận, Tổng thống đã yêu cầu rút viện trợ quân sự cho Ukraine nhằm buộc Kiev điều tra lý thuyết âm mưu rằng, máy chủ của Uỷ ban Quốc gia Dân chủ bị xâm nhập được đem sang Ukraine vào năm 2016 nhằm che dấu chứng cớ rằng, Kiev chứ không phải Moscow can thiệp vào bầu cử Mỹ.

Trong tranh cãi nảy lửa xảy ra tại buổi họp giữa Toà Bạch Ốc với Quốc hội, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi chỉ mặt Tổng thống Mỹ, tuyên bố, “Với ông, tất cả mọi con đường đều dẫn đến Putin!”

Trump quay sang Putin hỏi ý kiến về tân lãnh đạo Ukraine chỉ vài ngày sau khi Zelensky đắc cử. Trong cuộc điện đàm vào ngày 3 tháng 5, Trump hỏi tổng thống Nga về ấn tượng của ông ta dành cho Zelensky, theo một viên chức phương Tây biết rõ cuộc điện đàm. Putin đáp, ông ta chưa nói chuyện với Zelensky nhưng giễu tổng thống mới đắc cử chẳng qua là một diễn viên hài kịch có mối quan hệ với những tài phiệt bị Kremlin coi thường.

Cuộc trao đổi vào tháng 5 với tổng thống Nga trùng hợp với chuyến công du đến Toà Bạch Ốc của Thủ tướng Orban, mà nhiều viên chức trong nội các phản đối vì những bước đi của lãnh đạo Hungary đối với các tổ chức dân chủ trong nước, cũng như mối quan hệ bất thuận của ông ta với các đồng minh phương Tây của Mỹ.

Mick Mulvaney là người đứng ra sắp xếp cuộc hội đàm giữa Trump và Orban. Sự liên can của Mulvaney trong việc chấp thuận chuyến viếng thăm của Orban là một trong những ví dụ mà ông ta đã qua mặt các viên chức an ninh quốc gia. Cùng lúc đó, tạm quyền Đổng lý Toà Bạch Ốc cũng tạo điều kiện cho các viên chức ngoại giao khác, theo chỉ đạo của ông Trump, trong đó có Đại sứ Mỹ tại Âu châu Gordon Sondland hợp tác với Giuliani trong nghị sự của Trump tại Ukraine.

Hương Giang (Theo Washington Post)