Chánh án Ṭa án tối cao Mỹ John Roberts sẽ là người “cầm cân nảy mực” trong phiên xử luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump. Thượng viện tới đây sẽ tiến hành phiên ṭa xét xử về vụ việc sau khi Hạ viện đă thông qua các điều khoản luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo quy định của Hiến pháp Mỹ, Chánh án Ṭa án Tối cao nước này là ông John Roberts sẽ đóng vai tṛ giám sát quá tŕnh tố tụng.
Chánh án Ṭa án tối cao Mỹ John Roberts
Chánh án trẻ nhất
Ông Roberts sinh năm 1955 trong một gia đ́nh có 4 người con. Ngay từ khi c̣n nhỏ, ông này đă thể hiện là một học sinh mẫn cán, có thành tích học tập tốt đồng thời tích cực tham gia các hoạt động ngoại khóa, thể thao. Dù không phải là một vận động viên có tài năng đặc biệt nhưng ông vẫn được bầu làm đội trưởng của đội bóng đá trường trung học v́ kỹ năng lănh đạo của ḿnh.
Tốt nghiệp trung học, ban đầu, ông vào trường Harvard với mơ ước trở thành một giáo sư lịch sử. Tuy nhiên, sau khi tốt nghiệp đại học sau đó 3 năm, ông lại theo học tiếp trường Luật Harvard khi phát hiện t́nh yêu mănh liệt với luật pháp.
Tốt nghiệp trường luật vào năm 1979, trong 2 năm sau đó, ông Roberts làm thư kư cho Thẩm phán Ṭa án Tối cao Mỹ William H.Rehnquist - người về sau trở thành Chánh án Ṭa án Tối cao Mỹ. Cũng trong năm 1981, đích thân Tổng thống Mỹ Ronald Reagan đă bổ nhiệm ông Roberts làm trợ lư đặc biệt cho Bộ trưởng Tư pháp William French Smith, sau đó ông trở thành cố vấn về mảng luật pháp cho Tổng thống Mỹ.
Từ năm 1986, ông làm việc cho Công ty luật Hogan & Hartson LLP ở Washington cho tới khi vào làm việc trong Chính phủ của Tổng thống George H.W.Bush vào năm 1989. Năm 1992, ông Bush đề cử ông vào làm việc tại Ṭa phúc thẩm Mỹ nhưng Thượng viện Mỹ không phê chuẩn.
Năm sau, ông Roberts về lại Công ty Hogan & Hartson. Trong thời gian làm việc tại công ty này, ông đă tham gia tranh tụng gần 40 vụ việc tại Ṭa án Tối cao Mỹ và giành chiến thắng trong 25 vụ.
Đến năm 2003, ông Roberts được Tổng thống George W.Bush đề cử làm thẩm phán Ṭa án Tối cao Mỹ và được Thượng viện chuẩn thuận. 2 năm sau, ông chính thức được ông George W.Bush đề cử trở thành người kế nhiệm vào vị trí Chánh án Ṭa án Tối cao.
Ở tuổi 50, ông Roberts đă được Thượng viện Mỹ chuẩn thuận làm Chánh án thứ 17 của Ṭa án Tối cao Mỹ tại phiên họp ngày 29/9/2005, trở thành người trẻ nhất được chuẩn thuận làm Chánh án Ṭa án Tối cao Mỹ kể từ sau Chánh án John Marshall được chuẩn thuận vào năm 1801.
Những người quen biết với ông Roberts nhận xét ông này luôn nỗ lực hành động theo đúng mục đích chính là đảm bảo người Mỹ tin tưởng vào Ṭa án Tối cao để củng cố nền dân chủ. Suốt 14 năm qua, ông Roberts được đánh giá là đă luôn nỗ lực củng cố h́nh ảnh hệ thống ṭa án Mỹ, cơ quan tư pháp hoàn toàn độc lập về chính trị với 2 nhánh c̣n lại là Tổng thống (đại diện cơ quan hành pháp) và Quốc hội (cơ quan lập pháp). Ông này cũng được các chuyên gia đánh giá là người có tư tưởng trung lập nhất giữa 9 thẩm phán Ṭa án Tối cao Mỹ hiện nay.
Ông John Roberts và Tổng thống Trump
Vào tháng 6/2015, ông Roberts khiến dư luận chú ư khi đưa ra phán quyết về hai trường hợp lập pháp mang tính bước ngoặt, bao gồm việc đứng về phía phe tự do trong Ṭa án, tái khẳng định tính hợp pháp của chương tŕnh y tế mang dấu ấn của cựu Tổng thống Barack Obama, c̣n được gọi là Obamacare.
Tuy nhiên, ông giữ quan điểm bảo thủ của ḿnh về vấn đề hôn nhân đồng tính và bỏ phiếu chống lại quyết định của Ṭa án Tối cao công nhận hôn nhân đồng giới ở tất cả 50 tiểu bang của Mỹ.
“Ghế nóng”
Dù phiên ṭa luận tội ông Trump tại Thượng viện Mỹ chưa bắt đầu nhưng Chánh án John Roberts hiện phải đối mặt với một nhiệm vụ vô cùng phức tạp, đó là làm thế nào để đáp ứng các đề xuất của phe Cộng ḥa nhằm giảm các thủ tục tố tụng để tiến hành một phiên bỏ phiếu sớm.
Ông Roberts là một nghị sĩ của đảng Cộng ḥa. Theo các chuyên gia, một phiên ṭa luận tội rất khác với các phiên ṭa xét xử thông thường và Chánh án John Roberts dường như sẽ không có tác động ǵ nhiều đến kết quả phiên xét xử luận tội Tổng thống tại Thượng viện sắp tới.
Bởi, tại phiên ṭa luận tội, các Thượng nghị sĩ sẽ là những người đưa ra hầu hết tất cả các quyết định pháp lư quan trọng cũng như các quyết định cuối cùng. C̣n Chánh án chỉ có quyền ra phán quyết phản đối hay không đối với các bằng chứng. Như vậy, vị trí này mang nhiều ư nghĩa về mặt h́nh thức hơn là thực tế.
Tuy nhiên, đây vẫn sẽ là một trận chiến v́ danh tiếng của Ṭa án Tối cao giữa Tổng thống Donald Trump và Chánh án John Roberts. Trong bối cảnh Ṭa án Tối cao Mỹ đang đứng trước các cáo buộc bị chính trị hóa và phân cực tư tưởng, Chánh án Roberts cũng sẽ phải chuẩn bị sẵn những phương án điều hành phiên xét xử ông Trump để tránh làm dấy lên những tranh căi xung quanh vai tṛ trung lập của Ṭa án Tối cao cũng như của một nghị sĩ Cộng ḥa như ông.
Thời gian qua, mối quan hệ giữa cá nhân ông Trump và ông Roberts đă trở nên khó khăn v́ những tuyên bố của Tổng thống. Ông Trump từng tỏ thái độ xem thường các Thẩm phán cũng như bất kỳ ṭa án nào đưa ra các quyết định mà cá nhân ông không đồng t́nh.
Điển h́nh là vào năm ngoái, ông Trump cáo buộc Thẩm phán Jon Tigar (California) là một “thẩm phán của Obama” v́ ông Tigar đă bác bỏ quyết định bắt những người xin tị nạn phải nộp đơn trước khi qua biên giới để cơ quan di trú phỏng vấn do Tổng thống Trump đưa ra.
Chánh án Roberts đă ngay lập tức đáp lại rằng ṭa án Mỹ không có các thẩm phán của Obama, thẩm phán của Trump, của Bush hay thẩm phán của Clinton. “Những ǵ chúng tôi có là các thẩm phán tâm huyết, làm việc hết ḿnh để đảm bảo quyền b́nh đẳng cho công chúng”, ông Roberts tuyên bố.
Ông Trump sau đó tiếp tục lên tiếng chỉ trích Thẩm phán Tigar và cho rằng phán quyết của Thẩm phán này sẽ làm mất an ninh nước Mỹ. Cùng với đó, ông Trump cũng đă nhiều lần tỏ ư nghi ngờ tính độc lập của các thẩm phán, công kích các thẩm phán ở Hawaii và San Francisco sau khi các lệnh cấm của ông về người nhập cư bị ṭa án bác bỏ nhiều lần.
Do vậy, tại phiên ṭa luận tội ông Trump tới đây, ông Roberts sẽ phải khẳng định và duy tŕ ḷng tin của công chúng và cử tri vào nền dân chủ Mỹ cũng như sức mạnh của hệ thống tư pháp nước này. Bất kỳ một biểu hiện thiếu công tâm hoặc nghiêng về bên nào của Chánh án Roberts cũng sẽ có thể trở thành mũi dùi để các phe phái chỉ trích. Do đó, Chánh án Roberts vẫn sẽ phải hoàn thành một cách xuất sắc vai tṛ “người cầm cân nảy mực” trong phiên ṭa luận tội sắp tới.
VietBF@ sưu tầm.
