03/10/20
WASHINGTON (AP) – Quân đội Mỹ đă bắt đầu rời Afghanistan theo thỏa thuận ḥa b́nh giữa Mỹ và Taliban , một viên chức Mỹ cho biết hôm thứ Hai
Việc rút quân của Mỹ diễn ra khi các nhà lănh đạo Ashraf Ghani ngày 9/3 đă chính thức tuyên thệ nhậm chức, tiếp tục đảm nhận cương vị người lănh đạo một quốc gia vốn thường xuyên ch́m trong bạo lực và bất ổn.
Afghanistan đang bị cuốn vào một cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc. Ông Ghani giành chiến thắng sít sao trong cuộc bầu cử Tổng thống hồi tháng 9 năm ngoái, song tiến tŕnh công bố bị tŕ hoăn do 5 tháng kiểm phiếu lại. Trước đó, Ủy ban Bầu cử độc lập Afghanistan đă phải 2 lần tŕ hoăn việc công bố kết quả sơ bộ do những cáo buộc gian lận và lỗi kỹ thuật liên quan tới công tác kiểm phiếu. Cho tới khi kết quả bầu cử được chính thức công bố hồi tháng 2 vừa qua với chiến thắng thuộc về đương kim tổng thống, đối thủ của ông Ghani là ông Abdullah Abdullah – quan chức điều hành cấp cao chính quyền Afghanistan – vẫn tuyên bố không công nhận kết quả bầu cử và thành lập chính phủ của riêng ḿnh.
Bế tắc chính trị lên đỉnh điểm khi trong ngày 9/3, ông Abdullah cũng tổ chức lễ tuyên thệ tại thủ đô Kabul cùng thời điểm với lễ nhậm chức của Tổng thống Ghani sau khi các cuộc đàm phán giữa hai bên do Đặc phái viên Mỹ Zalmay Khalilzad làm trung gian thất bại. Đây được xem là một “thảm họa” về chính trị của Afghanistan, kéo theo những hệ lụy về an ninh và đoàn kết dân tộc. Việc phe đối lập không hợp tác và tổ chức thành lập chính phủ của riêng ḿnh sẽ đe dọa hoạt động của chính quyền bởi một quốc gia không thể có hai chính phủ với hai Tổng thống cùng tồn tại.
Sự đối đầu giữa tổng thống và phe đối lập đang phủ bóng đen lên các cuộc đàm phán giữa chính phủ với Taliban, dự kiến bắt đầu vào ngày 10/3. Một nhà ngoại giao của nước có Đại sứ quán đặt tại thủ đô Kabul được mời tới dự buổi lễ của ông Abdullah nhận định: “Đây là một điềm xấu cho tiến tŕnh ḥa b́nh”.
Hoa Kỳ đă không ràng buộc việc rút quân để ổn định chính trị ở Afghanistan hoặc bất kỳ kết quả cụ thể nào từ các cuộc đàm phán ḥa b́nh toàn Afghanistan. Thay vào đó, nó phụ thuộc vào việc Taliban đáp ứng cam kết ngăn chặn bất kỳ nhóm hoặc cá nhân nào, kể cả al-Qaida, sử dụng Afghanistan để đe dọa an ninh của Hoa Kỳ và các đồng minh.
Theo thỏa thuận ḥa b́nh, việc rút quân của Mỹ phải bắt đầu trong ṿng 10 ngày sau khi thỏa thuận được kư kết vào ngày 29 tháng 2. Bộ trưởng Quốc pḥng Mark Esper cho biết ngày 2 tháng 3 rằng ông đă chấp thuận bắt đầu rút quân , sau đó sẽ được điều phối bởi quân đội chỉ huy ở Afghanistan.
Kế hoạch dài hạn là Hoa Kỳ sẽ rút tất cả quân đội trong ṿng 14 tháng nếu đáp ứng các điều kiện an ninh.
Thỏa thuận với Taliban tuân theo việc giảm bạo lực trong bảy ngày trong thời kỳ bạo lực , mà theo quan điểm của chính quyền Trump, là để kiểm tra mức độ nghiêm trọng của Taliban về việc tiến tới thỏa thuận ḥa b́nh cuối cùng.
TH