Ít ai có thể biết được câu chuyện đằng sau chuyến bay đầu tiên từ Mỹ đưa 343 người Việt về nước. Số lượng công dân, du học sinh tại Mỹ có nguyện vọng đăng kư về nước trên các chuyến bay do chính phủ bố trí lên đến hàng ngàn người, các cán bộ ngoại giao Việt Nam tại Mỹ đă có những "đêm trắng" chạy đua với thời gian để hỗ trợ bà con.
Trong các ngày 7, 8-5, các cơ quan chức năng Việt Nam, các cơ quan đại diện Việt Nam tại Mỹ, Hăng hàng không Quốc gia Việt Nam (Vietnam Airlines) và các cơ quan chức năng Mỹ đă phối hợp chặt chẽ thực hiện chuyến bay chở 343 công dân Việt Nam từ sân bay San Francisco, bang California về nước an toàn. Hành khách trên chuyến bay đến từ nhiều bang ở Mỹ, bao gồm nhiều trẻ em dưới 18 tuổi (trong đó có trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi), du học sinh không có nơi lưu trú do kư túc xá đóng cửa, người cao tuổi, người có bệnh nền và các trường hợp đặc biệt khó khăn khác.
H́nh ảnh về chuyến bay của Vietnam Airlines trên website của sân bay San Francisco
Trước đó, từ tháng 4-2020, các Cơ quan đại diện Việt Nam tại Mỹ đă phối hợp liên hệ, lập danh sách để cơ quan có thẩm quyền trong nước tổ chức chuyến bay đưa các công dân Việt Nam tại Mỹ về nước. Tính đến ngày 10-4, Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ và các Cơ quan đại diện tại Mỹ đă nhận được gần 1.000 đơn đăng kư nhu cầu về nước và đă chuyển các cơ quan trong nước xem xét, xử lư. Con số này sau đó tiếp tục tăng lên.
Việc thực hiện chuyến bay được giao cho Vietnam Airlines.
Ban đầu, chuyến bay dự kiến khởi hành từ San Francisco vào ngày 2-5 song sau đó đă bị hoăn do thủ tục phía Mỹ liên quan đến nhiều cơ quan chức năng khác nhau, Vietnam Airlines chưa tiếp nhận đủ các giấy phép cần thiết để thực hiện chuyến bay.
Trong khi đó, nhiều công dân đă di chuyển tới sân bay quốc tế San Francisco chờ chuyến bay để về nước. Tổng Lănh sự quán Việt Nam tại San Francisco đă cử nhiều nhóm cán bộ ra sân bay, tới các địa điểm những công dân này đang tạm trú để hỗ trợ, giúp thu xếp phương tiện di chuyển và đưa về nơi ở an toàn, cung cấp nhu yếu phẩm và đồ bảo hộ cho những người có nhu cầu, khuyến cáo công dân thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn pḥng chống dịch. Các cơ quan đại diện khác của Việt Nam tại Mỹ cũng hết sức tích cực hỗ trợ công dân ta.
Sau đó, Bộ Ngoại giao, Bộ Giao thông Vận tải, Đại sứ quán và các cơ quan đại diện Việt Nam khác tại Mỹ đă tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng Việt Nam và Mỹ hỗ trợ Vietnam Airlines giải quyết các thủ tục, tiếp nhận đầy đủ các giấy phép cần thiết để triển khai chuyến bay cũng như t́m các phương án phù hợp để đưa công dân ta về nước trong thời gian sớm nhất có thể. Công tác xin cấp phép bay trải qua nhiều khâu, thực hiện với nhiều đơn vị trong nhiều ngày để nhà chức trách Mỹ đi đến quyết định cấp phép cho chuyến bay hồi hương công dân Việt Nam khởi hành vào ngày 7-5.
Bộ Ngoại giao, Đại sứ quán và các cơ quan đại diện Việt Nam tại Mỹ đă tích cực phối hợp với nước sở tại hỗ trợ hăng hàng không nhanh chóng giải quyết các thủ tục để triển khai chuyến bay đưa công dân về nước an toàn.
Thông tin từ Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ cho biết do thông tin về việc hoăn chuyến bay dự kiến ngày 2-5 được Vietnam Airlines thông báo rất gần giờ bay nên mặc dù Đại sứ quán và các Cơ quan đại diện đă ngay lập tức thông tin đến từng công dân tham gia chuyến bay (qua điện thoại và thư điện tử), nhiều người đă có mặt tại San Francisco hoặc đang trên đường di chuyển đến đây. Để hỗ trợ các công dân này, Tổng Lănh sự quán Việt Nam tại San Francisco đă kịp thời cử cán bộ đến sân bay tiếp đón, giúp bố trí phương tiện di chuyển, chỗ ở tạm thời, cung cấp nhu yếu phẩm trong thời gian chờ Vietnam Airlines xử lư các vướng mắc để có thể thực hiện chuyến bay đưa công dân về nước trong thời gian sớm nhất có thể.
Số lượng công dân, du học sinh tại Mỹ có nguyện vọng đăng kư về nước trên các chuyến bay do chính phủ dự kiến bố trí là rất lớn, lên đến hàng ngàn người. Trăn trở lớn nhất của Đại sứ quán và các cơ quan đại diện Việt Nam tại địa bàn là làm sao phối hợp với các cơ quan trong nước và với đơn vị cung cấp dịch vụ hàng không để đáp ứng tối đa nhu cầu này, đồng thời vẫn đảm bảo cân bằng với khả năng tiếp nhận, bố trí cách ly ở trong nước.
Với mong muốn đó, Đại sứ quán và các cơ quan đại diện đă rất nỗ lực tổng hợp đăng kư nhu cầu của công dân, sàng lọc các đối tượng ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ, chuyển cơ quan trong nước phê duyệt và gửi danh sách công dân tham gia chuyến bay cho cơ quan hàng không. Việc thông báo cho những công dân trong danh sách tham gia chuyến bay được các Cơ quan đại diện thực hiện rất nghiêm túc, khoa học. Do số lượng công dân có nhu cầu đông hơn số lượng chuyến bay có thể đáp ứng nên Cơ quan đại diện đă lập các danh sách chính thức và dự bị, công dân trong danh sách chính thức được thông báo (qua email và điện thoại) và có thời gian 24 giờ để quyết định tham gia chuyến bay hay không. Sau 24 giờ kể từ khi đảm bảo công dân nhận được thông báo này và nếu công dân trả lời không tham gia hoặc không có trả lời, Cơ quan đại diện sẽ liên hệ người tiếp theo trong danh sách dự bị để tham gia chuyến bay, cố gắng để có thể đưa về nước số lượng nhiều nhất những người có nhu cầu.
Tổng Lănh sự Việt Nam tại San Francisco Nguyễn Trác Toàn chụp ảnh cùng các bạn du học sinh tại sân bay
Trong ngày 30-4, khi nhận được thông tin từ Vietnam Airlines về việc thay đổi chủng loại máy bay từ Airbus 350 sang Boeing B787 để chuyên chở được số lượng khách nhiều hơn, Đại sứ quán và Tổng Lănh sự quán Việt Nam tại San Francisco đă ngay lập tức gấp rút, trực tiếp liên hệ thông báo các trường hợp công dân có thể bổ sung và c̣n đủ thời gian chuẩn bị để kịp tham gia chuyến bay này. Anh chị em cán bộ Cơ quan đại diện đă thức trắng đêm, làm việc liên tục, liên hệ qua điện thoại, email trong suốt đêm 30-4 (giờ Mỹ) để kịp thông báo cho công dân, v́ lúc đó đă là ngày 1-5 ở Việt Nam, quá sát thời gian máy bay dự kiến khởi hành từ Hà Nội.
Tuy nhiên, do việc chuyến bay được thông báo tạm hoăn đột ngột, cơ quan hàng không đă tạm dừng việc xuất vé cho công dân, chờ đến khi có thông báo tiếp theo về việc tổ chức chuyến bay để giải quyết tiếp. Một số công dân được thông báo tham gia chuyến bay nhưng khi người nhà tới pḥng vé lại chưa mua được vé c̣n có thể do Vietnam Airlines chưa cập nhật kịp danh sách khách dự bị do các cơ quan đại diện chuyển về trong đêm 30-4 và ngày 1-5. Các công dân này sau đó có thể liên hệ lại cán bộ được phân công phụ trách để được hỗ trợ thông tin kết nối lại với Vietnam Airlines giải quyết kịp thời.
Ngày 7-5, lần đầu tiên bảng điện tử tại sân bay quốc tế San Francisco, bang California, Mỹ hiển thị chuyến bay của Việt Nam Airlines. Trên website của sân bay quốc tế San Francisco ghi lời chào mừng: Hôm nay là một ngày lịch sử tại sân bay quốc tế San Francisco khi chúng tôi chào đón chuyến bay hành khách đầu tiên của Vietnam Airlines đến Mỹ cùng những h́nh ảnh đầu tiên của hăng hàng không Việt Nam tại sân bay.
Tổng Lănh sự quán Việt Nam tại San Francisco đă cử cán bộ trực tiếp hỗ trợ công dân hoàn tất các thủ tục trước khi lên máy bay về nước. Lúc 12 giờ 38, chuyến bay VN1 cất cánh từ sân bay quốc tế San Francisco.
Ra tận sân bay hỗ trợ bà con về nước, Tổng Lănh sự Việt Nam tại TP San Francisco Nguyễn Trác Toàn cho biết: "Đến giờ này, khi nh́n thấy bà con đang lên máy bay để trở về Việt Nam, có thể nói rằng những lo lắng của chúng tôi đă được giải tỏa. Trong bối cảnh t́nh h́nh dịch bệnh hiện nay, chúng tôi xác định rơ công tác bảo hộ công dân cũng như hỗ trợ cho bà con là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu".
Trong việc tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam ở nước ngoài về nước, các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài có nhiệm vụ tiếp nhận thông tin đăng kư của công dân, tiến hành sàng lọc theo các yếu tố ưu tiên theo chỉ đạo của Chính phủ về độ tuổi, t́nh trạng sức khỏe, t́nh trạng cư trú của công dân, lập danh sách để gửi về các cơ quan trong nước phê duyệt, và kiến nghị địa điểm đón công dân lên chuyến bay phù hợp với điều kiện của nước sở tại, đồng thời bảo đảm yêu cầu chung về sự cân đối giữa các địa bàn, đáp ứng khả năng tiếp nhận và bố trí cách ly ở trong nước.
Sau khi các cơ quan hữu quan có quyết định về thời điểm, địa điểm tổ chức chuyến bay đón công dân, Đại sứ quán và các Cơ quan đại diện tại địa bàn đă khẩn trương thông báo cho những công dân được xếp trong danh sách về nước làm thủ tục trực tiếp với Vietnam Airlines, sau đó thông báo lại cho cơ quan đại diện để hoàn tất danh sách công dân về nước theo từng chuyến bay. Đồng thời, cơ quan đại diện phối hợp với cơ quan chức năng trong nước và hàng không để hỗ trợ quá tŕnh xin phép về thủ tục với các cơ quan sở tại để thực hiện chuyến bay
H́nh ảnh ghi nhận về hành tŕnh đặc biệt do các cơ quan đại diện Việt Nam tại Mỹ cung cấp:
Các công dân đến sân bay San Francisco từ rất sớm để làm các thủ tục check-in
Niềm vui khi sắp được về nhà
Trong đoàn có trẻ em