WASHINGTON (AP) — Khi James Mattis thông báo từ chức Bộ trưởng Quốc pḥng, Tổng thống Donald Trump đă gởi lời cám ơn ông v́ “tiến bộ to lớn” trong việc hỗ trợ tái xây dựng quân đội, và v́ “hồi hưu với sự khác biệt.” Câu chuyện của Tổng thống Mỹ về việc mất lănh đạo Ngũ Giác Đài bây giờ cũng thay đổi theo thời gian.
Ông Trump tuyên bố ḿnh cũng giống như Tổng thống Barack Obama đă sa thải Mattis, và tự nhận đă đặt biệt hiệu “Chó điên – Mad Dog” cho Mattis. Không có tuyên bố nào trong số này đúng sự thật!
Sau khi rời nội các, Mattis công khai cho biết, ông sẽ không lên tiếng ǵ về sự lănh đạo của ông Trump, thậm chí ngay cả trong cuốn sách mới xuất bản, nhưng mới đây vị Tướng Thuỷ quân Lục chiến buộc phải phá vỡ sự im lặng. “Donald Trump là tổng thống đầu tiên trong đời tôi không t́m cách đoàn kết người dân Mỹ, thậm chí cũng chẳng làm bộ thử. Thay vào đó, ông ta t́m cách chia rẽ chúng ta,” ông Mattis ghi trong thư được đăng trên tờ Atlantic vào thứ Tư.
Trump lập tức đáp trả. “Chắc chắn có một điều duy nhất mà Barack Obama và tôi có cùng điểm chung là cả hai chúng tôi điều hân hạnh sa thải Jim Mattis, viên tướng được đánh giá quá mức nhất trên thế giới,” Tổng thống Mỹ đăng trên Twitter vào hôm thứ Tư.
Sự thật hoàn toàn không phải như vậy.
Mattis từ chức Bộ trưởng Quốc pḥng để phản đối quyết định rút quân Mỹ ra khỏi Syria của ông Trump. Ông thông báo từ chức trước 2 tháng.
Tướng Thuỷ quân Lục chiến 4 sao hồi hưu vào ngày 20 tháng 12 năm 2018 thông báo sẽ chính thức rời khỏi vị trí vào tháng 2 năm 2019. “Tướng Jim Mattis sẽ hồi hưu, với sự khác biệt,” Trump đăng trên Twitter vào lúc đó, ca ngợi Mattis “hỗ trợ to lớn” trong việc có được đồng minh tài trợ thêm ngân khoản cho các nghĩa vụ quân sự của họ. “Tôi rất cám ơn Jim đă phục vụ quốc gia!”
Nhưng mọi việc không ổn lắm với ông Trump, nên 3 ngày sau, Tổng thống bất ngờ tuyên bố đưa người tạm thay thế vào ngày 1 tháng 1 năm 2019, không chờ cho đến tháng sau khi Mattis chính thức từ chức.
Obama cũng không sa thải Mattis khi ông giữ chức lănh đạo Tư lệnh Trung ương của quân đội. Mattis rời khỏi vị trí sớm hơn vài tháng so với dự tính vào năm 2013, chủ yếu là do bất đồng về chính sách Iran.
Trump tuyên bố trên Twitter vào thứ Tư, “Biệt danh của ông ta là ‘Hỗn loạn – Chaos,” nhưng tôi không thích nên đổi thành ‘Chó điên – Mad Dog.”
Sự thật là Trump không thay đổi biệt danh của Mattis thành “Chó điên” như ông ta từng nhận. Mattis được gán biệt hiệu này hơn chục năm trước khi tham gia vào chính phủ của ông Trump.
Tướng Thuỷ quân Lục chiến có biệt danh này ít nhất là từ năm 2004, khi ông làm Tướng tư lệnh Sư đoàn Thuỷ quân Lục chiến 1. Ông quy biệt danh từ báo chí mà ra, mặc dù nhiều bài báo cũ trước đây cho hay, đó là biệt danh mà binh sĩ gọi ông ở Iraq.
Ông cũng được biết đến với danh hiệu liên lạc của quân đội là Chaos khi c̣n giữ chức Đại tá Thuỷ quân Lục chiến. Mattis thường đùa, Chaos viết tắt của “Colonel Has An Outstanding Solution – Đại tá có giải pháp nổi bật.”
Khi ông Trump gọi Mattis là “viên tướng được đánh giá cao quá mức nhất thế giới” sau khi “đường ai nấy đi,” cựu Bộ trưởng Quốc pḥng tự đặt ḿnh biệt danh mới: “Meryl Streep của các vị tướng.”
Phát biểu tại một sự kiện thiện nguyện diễn ra ở New York vào tháng 10 năm 2019, Mattis nhạo báng ư kiến của Tổng thống Mỹ. “Tôi không chỉ là tướng được đánh giá cao quá mức, mà là tướng được đánh giá cao quá mức nhất,” ông Mattis nói, tiếng cười bắt đầu rộ lên. “Tôi lấy làm hân hạnh được Donald Trump để mắt đến v́ ông ấy cũng gọi Meryl Streep là nữ minh tinh được đánh giá cao quá mức,” Mattis tiếp tục, “V́ vậy, tôi đoán, ḿnh là Meryl Streep của các vị tướng. Thực t́nh mà nói, tôi nghe thích lắm.”
Mattis vào thứ Tư cũng lên án việc ông Trump sử dụng lực lượng quân sự đàn áp các cuộc biểu t́nh gần Toà Bạch Ốc, và cho rằng, ông chủ cũ đă tạo ra một mâu thuẫn sai trái giữa quân đội và xă hội dân sự. “Khi tôi tham gia quân đội cách đây khoảng 50 năm,” Cựu Bộ trưởng Quốc pḥng nói. “Tôi thề ủng hộ và bảo vệ Hiến pháp. Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng, binh sĩ, những người cũng đưa ra lời thề như vậy, lại nhận lệnh vi phạm quyền hiến pháp của công dân, dưới bất cứ t́nh huống nào, chỉ để cung cấp một tấm h́nh cho vị Tổng tư lệnh đắc cử cùng với lănh đạo quân sự đứng bên cạnh.”
Hương Giang (Theo AP)