Bài chính luận từ Washington Post: At Homeland Security,
I saw firsthand how dangerous Trump is for America
Sau hơn 2 năm phục vụ trong cương vị lănh đạo Bộ An Ninh Nội Địa Hoa Kỳ dưới nhiệm kỳ Tổng thống Trump, tôi có thể chứng thực rằng các hành động trực tiếp từ cương vị tổng thống khiến quốc gia mất an toàn.
Cũng như nhiều người dân Hoa Kỳ khác, tôi đă hy vọng Donald Trump sẽ tỉnh táo chấp nhận trọng trách của chiếc ghế tổng thống một khi đă nhậm chức, - quan trọng nhất là trách nhiệm ǵn giữ sự an toàn cho đất nước Hoa Kỳ. Nhưng ông đă không vượt qua thử thách này.. Thay vào đó, tổng thống đă điều hành quốc gia một cách tùy ư, với các tính toán chính trị và lợi ích cá nhân.
Tôi không giữ vai tṛ đánh giá những khuyết điểm cá nhân của tổng thống đă gây ảnh hưởng thế nào đến các vấn đề quan trọng khác như môi trường hay chính sách năng lượng, nhưng khi bàn về an ninh nội địa, tôi đă tận mắt chứng kiến các hệ quả đáng sợ.
Tổng thống nỗ lực biến Bộ An Ninh Nội Địa, cơ quan thực thi pháp luật lớn nhất nước trở thành công cụ phục vụ lợi ích chính trị của ông. Ông lôi kéo sự tập trung toàn lực vào các vấn đề mà theo ông quan trọng với chiến dịch tái tranh cử - chẳng hạn như xây dựng bức tường ở biên giới Hoa Kỳ với Mexico. Dù tổng thống thường được nhắc nhở để tránh những ư tưởng xấu vào thời điểm then chốt, ông luôn sẽ đưa ra các yêu cầu hiển nhiên có yếu tố chính trị cho Bộ An Ninh Nội Địa. Chẳng hạn như khi ông bảo chúng tôi đóng cửa biên giới giữa tiểu bang California và Mexico thay v́ đóng cửa dải biên giới của Texas hay Arizona trong một cuộc gặp tại Văn Pḥng Tổng thống ngày 28 tháng 3, 2019 - điều đó sẽ tốt hơn cho uy tín chính trị cho ông, ông nói thế. Hoặc để “vứt bỏ” các di dân bất hợp pháp tại những thành phố và tiểu bang mà theo chính sách đảng Dân Chủ họ được phép tị nạn, như lời Trump nói nhiều lần, ông muốn chèn ép quyền của những nơi này.
Tính vô kỷ luật của Trump liên tục gây ra thất vọng. Hồi tháng 2, 2019, khi các lănh đạo quốc hội đang chờ đợi câu trả lời từ Ṭa Bạch Ốc về thỏa thuận để tránh đóng cửa chính phủ lần hai, tổng thống yêu cầu cuộc họp ngắn qua điện thoại với Bộ An Ninh Nội Địa để thảo luận màu sắc của bức tường. Ông đặc biệt quan tâm đến giá trị việc sử dụng sơn và cách sơn bao phủ hàng rào thép. Các t́nh huống như thế diễn ra gần như hàng tuần.
Tiến tŕnh xem xét quyết sách tự nó đă bị bỏ qua: Trump sẽ đột ngột thông qua các đề xuất chính sách mà ông và các cố vấn không cân nhắc đến các tác động có thể xảy ra. Lấy ví dụ từ năm 2019 khi Jeff Sessions, Bộ trưởng Tư pháp thời ấy tuyên bố, v́ Ṭa Bạch Ốc thúc giục, chính sách “không khoan nhượng” để truy tố bất cứ ai dám vượt biên giới trái phép. Tuy nhiên các cơ quan vẫn chưa chuẩn bị để thi hành chính sách trên khiến cho các vụ giam giữ không được xử lư và trẻ em di dân bị chia cắt khỏi cha mẹ của ḿnh.
Đáng kinh ngạc thay, sau khi hoạt động thiếu cân nhắc này bị buộc phải hoăn lại, tổng thống trong những tháng tiếp theo liên tục kêu gọi viên chức Bộ An Ninh Nội Địa khởi động lại nó và thi hành một chính sách có chủ đích hơn nhằm chia ĺa những thành viên trong các gia đ́nh di dân để người lớn sẽ không vượt qua biên giới Hoa Kỳ v́ nỗi sợ mất con cái. Tổng thống lộ rơ cơn giận dữ khi sếp của tôi - Kirstjen Nielsen, Bộ trưởng Bộ An Ninh Nội Địa khi ấy nhiều lần từ chối thi hành lệnh trên.
Các lănh đạo hàng đầu của Bộ thường xuyên bị đánh lạc hướng khỏi nhiệm vụ đối phó các mối đe dọa an ninh thực sự và phải đáp ứng các yêu cầu hành pháp không phù hợp và mơ hồ, cả ngày lẫn đêm. Vào buổi sáng, có thể là một yêu cầu ngưng các quỹ hỗ trợ cho đồng minh nước ngoài dù quỹ được quốc hội chấp thuận, và vào ban đêm sẽ có yêu cầu mài giũa những thanh sắt của bức tường biên giới cho nhọn để gây tổn thương da thịt con người hơn (“Điều đó sẽ khiến chúng ta trả cái giá bao nhiêu?”). Trong khi đó, Trump rất ít quan tâm đến các vấn đề quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia, bao gồm an ninh mạng, khủng bố nội địa và sự can thiệp nguy hiểm từ các nước khác vào vấn đề ở Hoa Kỳ.
Làm thế nào để quư vị có thể điều hành một tổ chức lớn trong điều kiện làm việc như trên? Câu trả lời là không thể. Tại Bộ, việc quản lư 250,000 nhân viên phải cam chịu v́ những ngớ ngẩn thường xuyên này, khiến sự an toàn của người Mỹ bị đe dọa.
Tương tự, tổng thống đă hủy hoại an ninh Hoa Kỳ tại nước ngoài. Cựu cố vấn an ninh quốc gia, John Bolton đưa ra dẫn chứng đầy thuyết phục trong cuốn sách mới của ḿnh đến mức không c̣n ǵ để thêm vào, ngoài việc phải thừa nhận Bolton đă nhận xét đúng. V́ tổng tư lệnh đă làm giảm ảnh hưởng của Hoa Kỳ với quốc tế, nên ngày nay quốc gia chúng ta có ít bạn nhưng nhiều kẻ thù hơn kể từ lúc Trump nhậm chức.
Trump cũng đă gây nhiều tổn hại cho đất nước theo vô số cách không liên quan trực tiếp đến an ninh quốc gia, nhưng bằng việc tạo ra thù hận và chia rẽ, khiến người dân Hoa Kỳ có cảm giác kém an toàn.
Cách tổng thống phản ứng trước đại dịch coronavirus là ví dụ cuối cùng. Bằng thái độ dửng dưng với mối đe dọa nghiêm trọng, Trump không tận dụng hiệu quả hệ thống phản ứng khủng hoảng được liên bang thiết kế từ sau sự kiện 11 tháng 9. Kế hoạch đối phó với đại dịch mà nhiều năm Bộ An Ninh lập ra đă phí hoài. Trong lúc đó, hơn 165,000 người dân Hoa Kỳ thiệt mạng.
Một điều hơi mỉa mai là Trump đang vận động cho nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là tổng thống đại diện luật pháp và trật tự. Nhiệm kỳ đầu tiên của ông cực kỳ hỗn loạn. Không thể tưởng tượng ra viễn cảnh của bốn năm tới.
Chuyển ngữ: T. Nguyễn