09/08/20
Vụ tai tiếng Watergate và Deep Throat - nguồn tin ẩn danh suốt 31 năm. Nh́n lại lịch sử khi phải cân nhắc trong vụ Donald Trump sĩ nhục quân nhân Hoa Kỳ và quả bom tai tiếng do tờ the Atlantic đưa ra.
Cựu Phó Giám Đốc FBI, Mark Felt
Vụ án Nixon cho gián điệp đột nhập vào văn pḥng trung ương của đảng Dân Chủ để gài thiết bị nghe lén, được lịch sử ghi lại bằng cái tên Watergate, tức là cái tên của ṭa nhà nơi đảng DC chọn đặt văn pḥng trung ương.
Cần biết rằng, vào năm 1972, Nixon thắng cử chức vụ tổng thống với 520 phiếu cử tri đoàn. Đây là chiến thắng lớn đứng hàng thứ 3 kế từ sau khi có Bộ luật Phân Bổ Vĩnh Viễn 1929, quy định số lượng 435 Dân Biểu Quốc Hội, cho tới nay. Đúng đầu là chiến thắng của tổng thống Ronald Reagan vào năm 1984 với 525 phiếu, kế đó là tổng thống Franklin Roosevelt vào năm 1936 với 523 phiếu và Richard Nixon vào năm 1972 với 520 phiếu.
Nhắc lại để thấy rằng Nixon là một tổng thống "được ḷng dân" vào thời điểm bầu cử. Dù thế, nó không thể biện hộ được cho hành động tội phạm của Nixon.
Vụ án Watergate nổ ra vào ngày 17 tháng 6 năm 1972 và kéo dài suốt 2 năm, cho tới khi Nixon phải buộc ḷng từ chức vào ngày 9 tháng 8 năm 1974, thay v́ phải đối mặt với việc bị Luận Tội và Truất Phế ở Quốc Hội.
Đóng vai tṛ chính trong sự thành công khi đưa ra công luận những bê bối và hành động che dấu tội lỗi của Nixon cùng với 69 nhân viên chính phủ trong guồng máy của Nixon, là vai tṛ truyền thông của 2 tờ báo uy tín: Washington Post và The New York Times, qua sự làm việc cật lực và bền bĩ của 2 phóng viên thượng thặng: Bob Woodland và Carl Bernstein.
Điều đáng nói ở đây là 2 phóng viên này đă tiến hành điều tra và viết phóng sự dựa vào một nguồn tin ẩn danh. Nhân vật ẩn danh này được họ đặt cho một cái tên là Deep Throat.
Dù là ẩn danh - v́ không thể ra mặt đối đầu với một nhà nước đang đứng đầu bởi những kẻ sẵn sàng phạm tội ác - nhưng Ban Biên Tập của Washington Post và The New York Times vẫn quyết định đánh cược uy tín đă gầy dựng hàng trăm năm của ḿnh, chỉ để phục vụ tôn chỉ đem sự thật đến cho người đọc.
Trong suốt 2 năm ṛng ră, 2 tờ báo này cũng đă chịu một áp lực khổng lồ từ truyền thông và cả từ ṭa Bạch Ốc, hầu buộc họ phải tiết lộ tên tuổi của nhân vật Deep Throat. Nhưng cả 2 phóng viên đều thề rằng bí mật này sẽ chỉ được công khai khi nào Deep Throat không c̣n sống nữa. Đó cũng là nguyên tắc bất di bất dịch của những người làm báo có lương tâm, v́ không phải ai cũng dám ra mặt để đối đầu với cả một guồng máy nhà nước, nhất là đụng đến một nguyên thủ quốc gia.
Sự thật vẫn luôn là sự thật và sự thật vẫn có thể chiến thắng quyền lực trong bóng đêm - cho dù nguồn tin của sự thật là ẩn danh. Chuyện một người ẩn danh không có nghĩa là họ tung tin giả và dư luận th́ thừa thông minh để hiểu rằng uy tín hàng trăm năm của một tờ báo là đáng tin và không phải là thứ có thể được một vài phóng viên thoải mái đem ra để đánh cược với một nguồn thông tin tế nhị như trường hợp của Deep Throat.
Ưỡn ngực đón nhận những lời chỉ trích của truyền thông và chính phủ. Hai phóng viên can đảm vẫn tiếp tục điều tra và đưa ra các phóng sự cùng những bằng chứng mà ṭa Bạch Ốc đang t́m cách che dấu. Cuối cùng th́ sự thật cũng chiến thắng và Nixon phải từ chức, gánh chịu một vết nhơ không bao giờ tẩy sạch cho được.
Riêng về phần của nhân vật ẩn danh Deep Throat, phải đến 31 năm sau khi Nixon đă từ chức (2005) thi người ta mới biết được người này chính là cựu Phó Giám Đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) Mark Felt, do chính luật sư riêng của ông Felt tiết lộ - lúc này, Felt đă bị bệnh Dementia và không c̣n sống được bao lâu.
Carl Bernstein và Bob Woodward cũng dỡ bỏ lời thề giữ kín danh tánh của Deep Throat cho tới ngày ông không c̣n sống nữa, công khai chứng nhận lời tuyên bố từ luật sư riêng của Mark Felt về căn cước của Mark Felt.
46 năm sau vụ án Watergate, dư luận Hoa Kỳ lại vừa nổi sóng với chuyện người đứng đầu đất nước nhiều lần sĩ nhục các quân nhân của ḿnh và một số người bênh vực tổng thống vẫn đang bám víu vào lư do ẩn danh của nguồn tin, mặc dù tờ The Atlantic đă chính thức đưa cái uy tín hơn 160 năm của tờ báo để bảo đảm cho nguồn tin này. Bên cạnh The Atlantic th́ c̣n có nhiều tờ báo uy tín khác, như Washington Post, the New York Times, CNN và Fox cũng lên tiếng xác nhận tính xác thực của câu chuyện và nguồn tin - nhất là đài FOX, vốn là một đài truyền thông cánh hữu, vốn luôn bênh vực Trump, cũng xác nhận tin này.
Nếu phải chọn để đặt niềm tin giữa tờ The Atlantic cùng với những tờ báo khác, và bên kia là Donald Trump với hơn 20 ngàn lần nói dối đă được ghi nhận lại đầy đủ. Lựa chọn không phải là điều khó khăn đối với tôi.
* H́nh Trên: Cựu Phó Giám Đốc FBI, Mark Felt, là nguồn tin ẩn danh đă góp phần hạ bệ cựu Tổng thống Richard Nixon vào năm 1974. Danh tánh của Mark Felt - tức Deep Throat - được giữ kín trong suốt hơn 30 năm, cho đến năm 2005 th́ được tiết lộ bởi luật sư riêng của minh.
Khách Huyền Đao .