Rất nhiều người chê hệ thống Mỹ quá lộn xộn, để cho Covid phá toang, bầu cử th́ chửi nhau chẳng ra ǵ nữa, “không có kỷ cương phép nước ǵ cả”…
Đúng là rất bùi tai bọn độc tài. Nghĩ thế là sai! Đúng là hệ thống Mỹ bị lâm nguy, nhưng rốt cuộc nó đă đứng vững và từ từ sửa các lỗi đă tích tụ nhiều năm (mà chủ yếu vẫn là những bất b́nh đẳng kinh tế và xă hội, sự thích ứng với phát triển công nghệ). Mỹ sẽ vẫn là tấm gương cho thế giới.
Covid là tai hoạ, nhưng rủi ro chính trị, sự tồn vong của nền dân chủ Mỹ bị đe doạ c̣n là mối nguy to lớn hơn đối với nước Mỹ và nhân loại. Tổng thống đương nhiệm suốt 4 năm qua đă dùng mọi cách để làm xói ṃn các định chế cốt lơi của nền dân chủ Mỹ:
1) Gieo rắc sự hoài nghi của nhân dân vào các định chế đó bằng cách tấn công chúng một cách liên tục và khi tinh vi, khi thô bạo (chỉ nêu 5 định chế căn bản):
1.1) Tấn công, làm mất uy tín của báo chí độc lập, vu cho báo chí là “Kẻ thù của nhân dân“, là tung Fake news,…
1.2) Tấn công các cơ quan tư pháp và các thẩm phán nào không làm ông ta vừa ư, làm xói ṃn niềm tin của dân chúng vào một trong ba trụ cột chính của hệ thống, can thiệp thô bạo vào hoạt động tư pháp mà điển h́nh nhất là vai tṛ của ông trong vụ kiện của bang Texas.
1.3) Tấn công nhánh hành pháp của các bang không vừa ư ông ta.
1.4) Làm xói ṃn ḷng tin của nhân dân vào nhánh lập pháp.
1.5) Chiếm hữu Đảng Cộng hoà để làm công cụ cho ḿnh và đă biến một Đảng Cộng hoà đáng kính thành một đảng không c̣n giống mấy với Đảng Cộng hoà trước kia (các lănh đạo của Đảng Cộng ḥa ai cũng sợ Trump mà điển h́nh nhất là số đông các dân biểu và thượng nghị sĩ cộng hoà; mỉa mai nhất là 106 dân biểu Cộng hoà ủng hộ vụ kiện của Texas, trong đó có nhiều dân biểu Cộng hoà mới được bầu ở chính 4-5 bang bị cho là có bầu cử gian lận đó [hoá ra chính họ được bầu bởi các cuộc bầu cử gian lận!?])
Và như thế, nền tảng của nền dân chủ Mỹ bị ông ta và những người theo ông ta tấn công dữ dội.
2) Dùng mọi thủ tục pháp lư được phép để kiện về kết quả bầu cử. Đây là một việc làm hợp pháp nhưng không hợp đạo lư và các chuẩn mực [lưu ư xă hội được quản lư bởi cả 3 thứ: Pháp luật, các chuẩn mực và các tập quán văn hoá trong đó các chuẩn mực đạo đức là quan trọng nhất] và làm xói ṃn niềm tin của nhân dân vào định chế quan trọng nhất của dân chủ, các cuộc bầu cử (với những vu cáo gian lận, bị đánh cắp,…).
Trong 4 năm, ông đă bổ nhiệm 3 thẩm phán vào Tối cao Pháp Viện Hoa Kỳ (khiến cho tương quan bảo thủ/ khai phóng là 6/3 áp đảo có lợi cho phe ông). Có tính toán cả! Ngay đầu tháng 11 ông đă nói, sẽ yêu cầu Tối cao Pháp Viện can thiệp. Khoảng 50 vụ kiện đă được các toà án bang và liên bang xử với sự thất bại thảm hại. Một vụ được đưa lên Tối cao Pháp Viện bị bác bỏ thẳng thừng với 9/9 phiếu.
Cú cuối cùng là Tổng chưởng lư bang Texas kiện các bang chiến trường lên Tối cao Pháp Viện vừa qua (được 18 tổng chưởng lư của 18 bang do Cộng hoà chi phối, và 106 dân biểu Cộng hoà ủng hộ). Đấy là đ̣n pháp lư cuối cùng.
Sáng nay 12-12, (tức là chiều tối 11-12 giờ miền Đông nước Mỹ) Tối cao Pháp Viện lại bác bỏ thẳng thừng (9/9) vụ đó 3 ngày trước khi các đại cử tri bỏ phiếu chính thức, quyết định ai là tổng thống mới của Hoa Kỳ vào ngày 14-12.
Nền dân chủ Mỹ bị suy yếu nhiều nhưng vẫn qua được cuộc tấn công nguy hiểm nhất trong mấy trăm năm lịch sử của nó.
May thay: Hoa Kỳ không phải là Cộng ḥa Weimar!
Nguyễn Quang A
12-12-2020