Dâu là loại quả tụ hoa, thuộc loài thực vật họ dâu - thứ cây dùng lá để nuôi tằm. Trong Đông y lấy tên thuốc là "tang thầm" có công dụng an thần, ích trí, chữa nhiều bệnh.
1. Tính vị và công dụng chữa bệnh quả dâu
Để làm thuốc, cuối mùa xuân đầu mùa hạ chọn mua hoặc thu hái quả dâu đă chín, màu đỏ tím, rửa sạch, để ráo, sấy khô hoặc ngâm đường, ướp mật ong, chế thành cao… bảo quản dùng dần.
Theo đông y, quả dâu tính hàn, vị ngọt, chua, lợi về kinh tâm, can, thận; có công hiệu tư âm bổ huyết, sinh tân nhuận táo; hỗ trợ và điều trị mất ngủ, râu tóc bạc sớm, nội nhiệt tiêu khát, huyết hư, đại tiện táo Thích hợp với người bị bệnh chóng mặt ù tai, tim đập hốt hoảng,...
Theo nghiên cứu của y học hiện đại, quả dâu hàm chứa các chất đường, acid hữu cơ, vitamin B1, B2, C... có tác dụng bảo vệ thành mạch, tăng độ lưu thông của các mạch máu, nâng cao sức đề kháng, pḥng ngừa các bệnh tim mạch.
2. Các phương thuốc từ quả dâu chữa bệnh
2.1. Xi-rô dâu
Trái dâu chín rửa sạch, để ráo, hong khô. Cho dần dâu vào chiếc b́nh lớn, trên mỗi lớp trái dâu phủ một lớp đường trắng. Mỗi 1 kg trái dâu cần dùng từ 1-1,2 kg đường trắng. Để khỏi bị mốc, có thể cho thêm 30-50ml rượu trắng. Sau khoảng một tháng có thể chắt lấy nước dùng dần.
Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 30ml xi-rô dâu, ḥa với nước đă đun sôi uống.
Tác dụng: Dùng cho người nhức đầu, mất ngủ, hay quên, đại tiện táo.
2.2 Cao quả dâu
Quả dâu chín 1-2 kg. Rửa sạch, hong khô, dùng máy ép hoa quả, ép lấy nước cốt, đổ vào nồi nhôm (không dùng đồ sắt), cô đặc lại thành cao dẻo (cô tới khi dùng dao rạch sâu xuống, hai mép không khép ngay lại với nhau là được). Chờ nguội, cho vào lọ nút kín dùng dần.
Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 1 th́a cà phê, ḥa nước ấm uống.
Tác dụng: Dùng cho người thiếu máu, suy nhược thần kinh, mất ngủ, táo bón kinh niên..
2.3. Dâu ướp mật
Quả dâu tươi 500g rửa sạch, bỏ vào nồi nhôm, cho 200 ml mật ong vào, đun nhỏ lửa cho sôi, quấy đều là được. Để nguội cho vào chai dùng dần. Có thể uống thường xuyên.
Tác dụng: Dùng cho người suy nhược cơ thể, đại tiện bí, mất ngủ, suy giảm trí nhớ...
2.4 Cao quả dâu mật ong
Quả dâu chín 1kg, mật ong 300ml. Quả dâu rửa sạch, cho vào nồi, đổ nước ngập trên mặt 3cm, đun sôi, sau đó đun nhỏ lửa 30 phút, sắc 2 lần, sau mỗi lần chắt lấy nước cốt; hợp hai nước lại, cô nhỏ lửa cho tới khi đặc lại như mật, thêm mật ong vào trộn đều, đun sôi lại là được. Chờ nguội, cho vào lọ nút kín dùng dần.
Ngày dùng 2 lần, mỗi lần 2 th́a cà phê, ḥa vào nước ấm uống.
Tác dụng: Dùng cho người bị mất ngủ, hay quên, mắt kém, tai ù, đại tiện táo kết
2.5 Thang quả dâu, táo nhân
Quả dâu 30g, táo nhân 5g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm, tối.
Tác dụng: Dùng cho người huyết hư mất ngủ.
2.6. Thang quả dâu bách hợp
Quả dâu 30g, bách hợp 30g, táo tầu 10 quả, thanh quả (quả trám) 9g. Sắc uống ngày 1 lần, 2 tuần là 1 liệu tŕnh.
Tác dụng: Hỗ trợ và điều trị các bệnh về da, viêm da, vết thương phần mềm lở loét, hăm da, thồm lồm tai…
2.7. Thang quả dâu kỷ tử
Quả dâu 30g, câu kỷ tử 15g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm, tối.
Tác dụng: Dùng cho người âm huyết bất túc, đau mỏi lưng gáy, hoa mắt, chóng mặt, ù tai....