Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

[Romano]

Theo Hội Tim mạch Việt Nam, khói thuốc có rất nhiều chất độc như nicotin, hắc ín, formaldehyt, cyanid… Hút thuốc lá không những làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, đột quỵ, ung thư mà còn làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý răng miệng, bệnh lý đường ruột, giảm khả năng tình dục…Hút thuốc lá là yếu tố hàng đầu làm tăng nguy cơ mắc, tử vong do bệnh lý tim mạch. Các nguy cơ này tỷ lệ thuận với khối lượng và thời gian hút thuốc. Do đó, nếu muốn làm cho trái tim khỏe mạnh hơn, hãy từ bỏ thói quen hút thuốc ngay lập tức.

ThS.BS Đinh Danh Trình, Phó Trưởng khoa Tim Mạch, Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh), những người hút thuốc lá sẽ làm tăng nồng độ của những sản phẩm oxy hóa như cholesterol LDL oxy hóa và làm giảm nồng độ cholesterol HDL - yếu tố đóng vai trò bảo vệ tim. Những yếu tố này kết hợp với sự tác động của CO và độc chất nicotin làm tổn thương nội mạch.

BS Trình nhấn mạnh, hút thuốc lá đã gây những ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe của con người bởi vì thuốc lá cũng như khói thuốc lá chứa những chất độc hại, nhất là những chất gây ung thư. Rất đáng chú ý là thuốc lá chứa nicotin là một chất có khả năng gây nghiện rất cao, khiến cho người hút thuốc lá bị phụ thuộc về cả thể chất và tâm lý. Một độc chất khác cũng có trong thuốc lá là hắc ín làm cơ thể dễ bị tổn thương hơn.

“Tác hại của thuốc lá gây ra chính là những bệnh lý về tim, gan và phổi. Hút thuốc lá gây bệnh nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và những bệnh lý ung thư như ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư bàng quang... Việc ảnh hưởng của thuốc lá và bệnh tim cũng như những bệnh lý khác đã kể trên đều phụ thuộc vào số lượng thuốc lá hút mỗi ngày và số năm hút thuốc lá của người bệnh”, BS Trình nhấn mạnh.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có khoảng 890.000 người không trực tiếp hút thuốc lá mà chỉ tiếp xúc với khói thuốc lá vẫn tử vong vì thuốc lá trong số 7 triệu người chết vì chất độc này mỗi năm.

Hút thuốc lá còn gây sảy thai ở phụ nữ mang thai hút thuốc lá, là một trong những nguyên nhân dẫn tới sinh non, nhẹ cân và cả tử vong ở thai nhi. Đối với phụ nữ, chỉ cần tiêu thụ mỗi ngày có 10g rượu bia kèm theo thuốc lá thì cũng đủ để cơ thể hứng chịu bệnh tật. Hút thuốc lá còn gây sảy thai ở phụ nữ mang thai hút thuốc lá.

Nhấn mạnh về cơ chế hút thuốc lá gây bệnh tim mạch, BS Trình cho hay, cơ thể của những người hút thuốc lá sẽ tăng những phản ứng mạch máu, giảm cung lượng máu mang oxy nên dẫn đến thiếu máu cơ tim và co thắt mạch vành. Ngoài ra, hút thuốc lá cũng góp phần làm tăng fibrinogen và tăng sự kết dính tiểu cầu.

Thuốc lá và bệnh tim

Tăng huyết áp: Nguyên nhân của tình trạng tăng huyết áp ở những người hút thuốc lá là nicotin. Nicotin là chất gây nghiện, làm kích thích sản sinh adrenaline nên hút thuốc lá làm tim đập nhanh, nhịp tim trở nên nhanh hơn gây huyết áp cao.

Huyết áp sẽ trở lại bình thường ở khoảng giữa những lần hút thuốc nhưng không bao giờ trở về bình thường nếu không ngừng hút thuốc. Nếu hút thuốc lá quá nhiều lần trong ngày sẽ làm tăng chỉ số huyết áp trung bình. Ngoài ra, hút thuốc lá còn làm tăng huyết áp dao động là yếu tố nguy hiểm hơn cả bệnh tim mạch.

Hút thuốc lá làm giảm hiệu quả trong lúc đang điều trị tăng huyết áp. Tình trạng này do thuốc lá có những chất làm gan sản xuất enzym đi vào máu làm hạn chế tác dụng thuốc điều trị tăng huyết áp.

Bệnh mạch vành: Hút thuốc lá được xem là yếu tố nguy cơ bệnh mạch vành. Ngoài ra, hút thuốc lá thụ động hay tiếp xúc với khói thuốc ở môi trường thì nguy cơ mắc bệnh lý mạch vành tăng 20-30%.

Nguyên nhân của bệnh lý này là tình trạng xơ vữa động mạch do lớp nội mạch bị phá hủy vì các chất độc trong thuốc lá làm cao huyết áp và nồng độ mỡ trong máu cao. Khi hút thuốc kết hợp với tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và tăng nồng độ mỡ máu, gây những tác động cực kỳ xấu đến sức khỏe, cao hơn nhiều lần so với khi xảy ra những tình trạng này một cách riêng lẻ.

Hút thuốc lá gây nên đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim. Những bệnh nhân này thường bị đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim sớm và có nguy cơ tái phát hiện tượng này trong một năm nhiều hơn người không hút thuốc lá. Hiện tượng co thắt mạch vành có thể xảy ra chỉ sau khi người bệnh sử dụng một điếu thuốc lá. Khói thuốc lá làm tăng sản sinh catecholamine gây loạn nhịp tim, điển hình là ngoại tâm thu thất và rung thất, rồi ngưng tim.

Phình động mạch chủ: Những mảng xơ vữa động mạch chủ làm động mạch chủ yếu đi và phình ra, có thể ở thành mạch. Sau đó, những vị trí phình này có thể bị vỡ gây tổn thương. Những người hút thuốc lá có tỷ lệ bị phình động mạch chủ cao hơn 8 lần và tỷ lệ tử vong cho vỡ phình động mạch chủ cũng cao hơn những người không hút thuốc lá.

Bệnh cơ tim: Khói thuốc lá phá hủy những động mạch nhỏ và đặc biệt CO trong thuốc lá gây tổn thương trực tiếp đến cơ tim. Hơn nữa, hút thuốc lá làm tăng khả năng nhạy cảm với virus dẫn đến viêm cơ tim.

Bệnh lý mạch máu ngoại vi: Khả năng mắc phải những bệnh lý máu ngoại vi của người hút thuốc lá cao hơn 16 lần so với người chưa từng hút thuốc lá. Biểu hiện của những căn bệnh này thường là đau và hạn chế vận động. Bệnh nhân cần ngừng việc hút thuốc lá trong quá trình điều trị để hiệu quả điều trị được tốt nhất.