Theo như chỉ có một cú nhấp chuột là mua được loại ma túy chết người mới có nguồn gốc từ một loại ma túy mạnh, có nguồn gốc từ Trung Quốc, đang đe dọa tính mạng nhiều người nghiện tại một số quốc gia lại có thể mua được dễ dàng trên Internet trong một cuộc điều tra của báo The Epoch Times.
Một trang web công khai bán nitazene trên mạng Internet. (Ảnh: Rex Widerstrom/The Epoch Times chụp màn h́nh)
Nitazene là một loại opioid tổng hợp, mạnh hơn fentanyl nhiều lần, được phát triển bởi các nhà nghiên cứu ở Thụy Sĩ vào những năm 1950 nhưng chưa từng được chấp thuận sử dụng v́ tác dụng nguy hiểm mà nó gây ra cho hoạt động hô hấp. Hiện tại, nitazene đă bắt đầu nổi lên ở Úc sau khi có liên quan đến những cái chết ở Hoa Kỳ và Vương quốc Anh.
Nghiên cứu một mẫu ma túy này cho thấy nó mạnh hơn 43 lần so với fentanyl - loại opioid cho đến gần đây vẫn là mạnh nhất đối với người nghiện.
Những vụ việc bất ngờ liên quan đến dùng quá liều fentanyl được cho là đă cướp đi sinh mạng của các ngôi sao như Cloud, Mac Miller, Lil Peep, Tom Petty và Prince.
Theo một bài viết trên Journal of Analytical Toxicology, nitazene đă lần đầu tiên được phát hiện trong các ca nhập viện cấp cứu ở Úc vào năm 2022.
Trong khi các nhà chức trách Úc thừa nhận rằng loại ma túy này có thể được mua bằng Bitcoin trên "web tối" (dark web) - những trang web yêu cầu người mua ít nhất phải hiểu được cách truy cập và t́m kiếm thông tin trên đó, th́ trên thực tế, chỉ vài thao tác t́m kiếm đă cho ra nhiều trang web bán loại ma túy này trên Internet thông thường.
Một trang web khẳng định rằng nitazene "chưa bị cấm" dù sau đó lưu ư rằng "số ca tử vong đang gia tăng"; người mua có thể mua từ 5 gram với giá 185 USD (khoảng gần 4,5 triệu VND) đến 1 kg với giá 11.900 USD (khoảng gần 300 triệu VND). Trang web cung cấp các tùy chọn liên hệ với người bán gồm thông qua WhatsApp, Wickr, hoặc "số dịch vụ khách hàng" - số điện thoại này hóa ra ở bờ biển miền trung Florida.
Fentanyl
Chính phủ nhiều quốc gia vẫn đang nỗ lực ngăn chặn việc nhập khẩu fentanyl.
Năm 2022, cơ quan pḥng chống ma túy (DEA) của Hoa Kỳ đă thu giữ hơn 58,4 triệu viên thuốc giả có chứa fentanyl.
Cơ quan này ước tính rằng có đến hơn 40% số thuốc bất hợp pháp chứa lượng fentanyl có thể gây chết người. Hơn nữa, trong một phân tích về các loại thuốc kê đơn có chứa fentanyl, DEA đă t́m ra rằng cứ 10 viên th́ có 6 viên chứa lượng fentanyl có khả năng gây chết người.
Trong 12 tháng tính đến tháng 1/2023, Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Mỹ báo cáo rằng việc sử dụng ma túy quá liều đă giết chết hơn 107.000 người trên khắp đất nước. Hơn ⅔ số ca tử vong liên quan đến opioid tổng hợp, chủ yếu là fentanyl.
Fentanyl ban đầu được làm ra để phục vụ các mục đích y tế như kiểm soát các cơn đau dữ dội; nó mạnh hơn morphin tới 100 lần. Tác dụng của nó cùng với chi phí sản xuất tương đối thấp đă khiến nó trở nên hấp dẫn đối với các băng đảng sản xuất và buôn bán ma túy bất hợp pháp, dẫn đến việc nó được sử dụng rộng răi trên thị trường ma túy bất hợp pháp.
Nitazene
Nitazene được chính thức phát hiện lần đầu tiên ở Úc vào năm 2022 và đă khiến các cơ quan chức năng ở các tiểu bang New South Wales, Victoria, Queensland và vùng Lănh thổ Thủ đô (ACT) phải ra cảnh báo về việc sử dụng loại ma túy này.
Nó có dạng bột, dạng viên và dạng lỏng.
Các tác dụng không mong muốn có thể bao gồm thở chậm, suy hô hấp, bất tỉnh, buồn ngủ, da chuyển sang màu xanh hoặc xám, và tử vong.
Theo các trang web giúp tăng nhận thức về ma túy, nitazene có chi phí sản xuất rẻ hơn so với fentanyl, khiến nó hiển nhiên có sức hấp dẫn đối với các tay phân phối ma túy.
Một trang web công khai bán nitazene trên mạng Internet. (Ảnh: Rex Widerstrom/The Epoch Times chụp màn h́nh)
“Trung Quốc có lượng lớn các pḥng thí nghiệm nằm ngoài pháp luật, sẽ sản xuất bất cứ thứ ǵ mà khách hàng muốn. Có vẻ như những pḥng thí nghiệm này đă nắm bắt được xu hướng và họ đang tạo ra, đang tổng hợp nitazene", Tiến sĩ Joe Schwarcz - giáo sư hóa học, giám đốc văn pḥng khoa học và xă hội của Đại học McGill (Canada) - cho biết.
“Họ đang bán nó cho những kẻ buôn bán ma túy ở Bắc Mỹ".
Tại Vương quốc Anh, 54 người đă chết trong 6 tháng qua do dùng nitazene; Cơ quan Tội phạm Quốc gia (NCA) của quốc gia này cảnh báo con số thực tế có thể cao hơn nhiều bởi họ đang chờ kết quả giám định từ 40 trường hợp tử vong khác.
Truy tố và ban hành lệnh trừng phạt
Tại Hoa Kỳ, các công tố viên ở Nam Florida đă truy tố một công ty bán hóa chất Trung Quốc và một nhân viên thuộc công ty, cáo buộc công ty này bán nitazene thông qua nhiều trang web, tài khoản mạng xă hội và ứng dụng nhắn tin cho các khách hàng ở Hoa Kỳ, châu Âu, châu Á và Nam Mỹ.
Họ cũng cáo buộc một người đàn ông đă sử dụng WhatsApp và Bitcoin, mua nitazene, trộn nitazene với fentanyl hoặc heroin, qua đó làm tăng lượng opioid mà người này có và tạo ra một loại "chất cực mạnh".
Các công ty hóa chất và dược phẩm Trung Quốc đă đóng vai tṛ to lớn trong việc sản xuất ma túy tổng hợp bất hợp pháp trong thập kỷ qua.
Dù Bắc Kinh tuyên bố vào tháng 11 rằng họ sẽ hạn chế việc bán tiền chất – được các tập đoàn Mexico sử dụng để sản xuất fentanyl, nhưng họ vẫn chưa có hành động cấm sản xuất nitazene khi mà nhu cầu về nitazene dự kiến sẽ tăng lên do fentanyl ngày càng khó kiếm được.
Theo Bộ Tư pháp Hoa Kỳ, các công ty hóa chất có trụ sở tại Trung Quốc thường cố gắng trốn tránh tuân thủ pháp luật bằng cách sử dụng các nhà vận chuyển trung gian hoặc các dịch vụ trả hàng (trả lại hàng hóa vừa nhận), dán nhăn trả hàng giả, làm hóa đơn giả, gian lận bưu chính và làm bao b́ che giấu món đồ thực sự trong bưu kiện cũng như danh tính của các đại lư phân phối.
Ngoài ra, các công ty hóa chất này có xu hướng giao dịch bằng tiền mă hóa để giấu đi danh tính, vị trí và hoạt động lưu chuyển ḍng tiền của họ.
Hầu hết đích đến của các chuyến hàng là Mexico - nơi băng đảng Sinaloa và băng đảng Jalisco Nueva Generación nhận tiền chất, sau đó tổng hợp chúng trong các pḥng thí nghiệm bí mật.
Và khi mối quan hệ giữa Bắc Kinh với các băng đảng ma túy ngày càng được thắt chặt, th́ sự sẵn ḷng hợp tác với Washington của Trung Quốc trong nỗ lực chống ma túy đă giảm đi.
Năm 2021, Trung Quốc đă từ chối nhận trách nhiệm về cuộc khủng hoảng fentanyl, đồng thời đại sứ Trung Quốc tại Hoa Kỳ nói rằng chính phủ Mỹ phải "tôn trọng sự thật và t́m kiếm nguyên nhân dẫn đến việc lạm dụng fentanyl từ bên trong".
Một năm trước đó, năm 2020, Bộ Tài chính Hoa Kỳ đă công bố các biện pháp trừng phạt đối với một vài nhân vật mà họ gọi là "các phần tử bại hoại", bao gồm ông Doăn Quốc Câu (Wan Kuok Koi) - thường được gọi là "Răng găy", một thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc, thủ lĩnh của băng nhóm 14K thuộc Hội Tam Hoàng - v́ hành vi buôn bán ma túy cùng nhiều hành vi khác.
Trung Quốc cũng là nơi cung cấp chính các tiền chất để sản xuất methamphetamine (ma túy đá) ở Đông Á và Mexico.
Tại Úc, vào tháng 10, cảnh sát Nam Úc đă bắt giữ một người đàn ông 25 tuổi ở thành phố Mount Barker, cáo buộc người này điều hành một doanh nghiệp trực tuyến bán nitazene tại nhà. Họ đă thu giữ 5kg loại opioid tổng hợp này.
Nitazene cũng xuất hiện ngày càng nhiều ở khu đô thị Central Coast của tiểu bang New South Wales, nơi nó được t́m thấy trong các lô heroin.
Ở tiểu bang Queensland, cảnh sát đă đưa ra cảnh báo sau khi t́m thấy nitazene trong các viên thuốc Xanax giả.