Đức 'bật đèn xanh' bán tiêm kích châu Âu cho Arab Saudi

[june04]

Đức thông báo sẵn sàng thông qua thương vụ bán tiêm kích thế hệ thứ 4 Eurofighter Typhoon cho Arab Saudi, sau 5 năm ngăn cản việc này.

"Chính phủ Đức không phản đối việc Anh cân nhắc bán thêm chiến đấu cơ Eurofighter", Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock nói trong chuyến thăm Israel ngày 7/11, đề cập thỏa thuận Anh và Arab Saudi đạt được năm 2018, trong đó London sẽ chuyển giao 48 tiêm kích Eurofighter Typhoon cho Riyadh.

Thỏa thuận này đến nay chưa được thực hiện do vấp phải phản đối của Đức, một trong 4 nước châu Âu tham gia phát triển chiến đấu cơ Eurofighter Typhoon và có quyền phủ quyết các thương vụ bán mẫu tiêm kích này. Berlin trước đó đã ngừng bán vũ khí cho Riyadh sau sự kiện Jamal Khashoggi, nhà báo Arab Saudi có quan điểm chống chính phủ, bị sát hại tại lãnh sự quán của nước này ở Thổ Nhĩ Kỳ hồi năm 2018.

Riyadh ban đầu khẳng định không liên quan cái chết của ông Khashoggi, song sau đó thừa nhận các cá nhân làm việc cho chính phủ đã ra tay. Vụ việc gây ra làn sóng chỉ trích mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, trong đó có Đức.

Thủ tướng Olaf Scholz tháng 7/2023 khẳng định Đức chưa có ý định duyệt thương vụ bán tiêm kích Eurofighter cho Arab Saudi "trong tương lai gần". Nguồn tin từ chính phủ Đức khi đó cho biết Berlin sẽ không đưa ra quyết định về vấn đề này trước cuộc tổng tuyển cử năm 2025.

Theo Ngoại trưởng Baerbock, Đức thay đổi ý định trong bối cảnh tình hình thế giới, đặc biệt là khu vực Trung Đông, đã trở nên "hoàn toàn khác" sau ngày 7/10 năm ngoái, thời điểm nhóm vũ trang Hamas đột kích lãnh thổ Israel, khơi mào cho cuộc xung đột đã kéo dài hơn 3 tháng qua ở Dải Gaza.

Bà Baerbock khẳng định Arab Saudi hiện đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh cho Israel, đồng thời góp phần giúp ngăn chặn xung đột ở Dải Gaza lan rộng ra khu vực.

"Arab Saudi đang bắn hạ tên lửa do lực lượng Houthi bắn vào Israel và chúng tôi cảm kích điều này", bà nói, thêm rằng Riyadh đang sử dụng tiêm kích Eurofighter để đánh chặn đòn đánh từ nhóm vũ trang ở Yemen. Không quân Arab Saudi hiện có 72 chiến đấu cơ Eurofighter do Anh chuyển giao trước năm 2018.

Eurofighter Typhoon là mẫu tiêm kích thứ hệ thứ tư do Anh, Tây Ban Nha, Đức và Italy hợp tác phát triển, ra mắt vào năm 2001. Nó có tốc độ tối đa 2.495 km/h, trần bay tối đa gần 17.000 m, tầm hoạt động 1.390 km và có thể mang theo hơn 9 tấn vũ khí.

Ngoài Arab Saudi, Thổ Nhĩ Kỳ được cho là cũng đang muốn mua mẫu tiêm kích này. Nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cuối tháng 11 cho biết Ankara đã bắt đầu đàm phán để mua 40 chiến đấu cơ Eurofighter Typhoon, trong bối cảnh thương vụ mua tiêm kích F-16 từ Mỹ đang bị trì hoãn.

Washington tuyên bố sẽ chỉ đồng ý bán F-16 cho Thổ Nhĩ Kỳ nếu Ankara phê chuẩn Thụy Điển vào NATO, song nước này tới nay chưa đáp ứng.