Theo như mới đây có một quan chức Iran tiết lộ: “Trung Quốc đă nói: Nếu lợi ích của chúng tôi bị ảnh hưởng bằng bất cứ cách nào, th́ điều này sẽ tác động đến giao thương với Teheran. Vậy hăy yêu cầu lực lượng Houthi kiềm chế !”.
Ảnh do Trung tâm Báo chí Houhti cung cấp: Một trực thăng của lực lượng Houthi bay đến gần tàu hàng Galaxy Leader trên biển Hồng Hải ngày 19/11/2023. AP
Theo hăng tin Reuters hôm nay, 26/01/2024, các quan chức Trung Quốc đă yêu cầu Teheran can thiệp để hạn chế các cuộc tấn công của lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn vào các tàu hàng ở Hồng Hải mà, “nếu không, quan hệ kinh tế giữa hai bên sẽ bị tổn hại”.
Nguồn tin ẩn danh từ Iran, trả lời hăng tin Anh Reuters, cho biết gần đây, Trung Quốc và Iran đă mở các cuộc họp tại Bắc Kinh và Teheran, nhưng không nêu rơ thời gian và địa điểm cụ thể, cũng như thành phần tham dự. Một quan chức Iran tiết lộ : “Trung Quốc đă nói: Nếu lợi ích của chúng tôi bị ảnh hưởng bằng bất cứ cách nào, th́ điều này sẽ tác động đến giao thương với Teheran. Vậy hăy yêu cầu lực lượng Houthi kiềm chế !”. Tuy nhiên các nguồn tin nói trên không nêu rơ quan hệ thương mại hai bên sẽ bị ảnh hưởng như thế nào.
Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Iran trong thập kỷ qua, nhưng mối quan hệ thương mại giữa hai bên lại không cân bằng. Theo dữ liệu từ Kepler, được Reuters trích dẫn, hơn 90 % lượng dầu thô mà Iran xuất khẩu vào năm ngoái là cho các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc. Do các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Teheran, nhiều khách hàng của Iran phải mua dầu từ nơi khác.
Các công ty Trung Quốc được hưởng lợi v́ Iran giảm giá bán dầu. Tuy nhiên, dầu của Iran chỉ chiếm 10 % trong tổng số dầu thô mà Trung Quốc nhập khẩu. Hơn nữa, Bắc Kinh c̣n có nhiều nhà cung cấp để có thể bù đắp thiếu hụt khi cần.
Các cuộc tấn công của lực lượng Hồi giáo Houthi ở Hồng Hải, nhằm bày tỏ ủng hộ người Palestine ở Gaza, đă làm gián đoạn tuyến hàng hải quan trọng giữa châu Á và châu Âu. Đây cũng là tuyến đường mà nhiều tàu hàng của Trung Quốc đi qua.
Một trong những nguồn tin từ Iran cho rằng nếu như Trung Quốc là đối tác thương mại quan trọng đối với Iran, th́ Teheran cũng có những ưu tiên khi yểm trợ Houthi ở Yemen hay các lực lượng ở Gaza, Liban, Syria…, v́ điều này “đóng vai tṛ quan trọng trong việc ra quyết định của Iran”.
Khi được hỏi về các cuộc gặp giữa hai nước về khủng hoảng ở Hồng Hải, bộ Ngoại Giao Trung Quốc khẳng định “Bắc Kinh là một người bạn chân thành của các nước Trung Đông và cam kết thúc đẩy an ninh và ổn định khu vực, cũng như sự phát triển và thịnh vượng chung”. Bộ Ngoại giao Iran th́ hiện chưa đưa ra bất cứ b́nh luận nào.