Mỹ lần thứ hai phóng tàu tư nhân chinh phục Mặt Trăng

[miro1510]

Ngày 15/2, một tàu vũ trụ Mỹ đã được phóng đi từ Trạm Không gian Kennedy ở Florida, bắt đầu hành trình chinh phục Mặt Trăng. Đây là sứ mệnh chinh phục Mặt Trăng thứ hai do một đơn vị tư nhân Mỹ thực hiện, sau khi sứ mệnh đầu tiên đã thất bại.

Tên lửa đẩy Falcon 9 của SpaceX mang theo tàu vũ trụ Odysseus thực hiện Sứ mệnh "IM-1" rời bệ phóng tại Trạm Không gian Kennedy ở Cape Canaveral, Florida, Mỹ, ngày 15/2/2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Sứ mệnh "IM-1," do công ty Intuitive Machines, có trụ sở tại Houston, thực hiện với hy vọng sẽ trở thành đơn vị tư nhân đầu tiên đạt được thành tựu hạ cánh mềm xuống bề mặt Mặt Trăng và đưa robot đầu tiên của Mỹ đáp xuống hành tinh này trong 5 thập kỷ kể từ sứ mệnh Apollo.

Thiết bị đáp có tên gọi Odysseus được phóng đi cùng tên lửa Falcon 9 của SpaceX vào khoảng 1h06 sáng 15/2, giờ địa phương (13h06, giờ Việt Nam). IM-1 xuất phát chậm hơn dự kiến 1 ngày sau khi SpaceX phát hiện các sự cố nhiệt độ khi bơm nhiên liệu cho thiết bị này.

Odysseus sử dụng một loại động cơ methane và oxy hóa lỏng siêu lạnh mới, được kỳ vọng sẽ đủ năng lượng để đến đích nhanh hơn, tránh thời gian tiếp xúc kéo dài với vùng có bức xạ cao bao quanh Trái Đất.

Dù được phóng chậm hơn 1 ngày so với dự kiến nhưng tàu IM-1 vẫn sẽ đến bãi đáp Malapert A vào ngày 22/2, cách cực Nam của Mặt Trăng khoảng 300 km. NASA hy vọng sẽ dần xây dựng cơ sở hiện diện lâu dài tại đây, thu hoạch băng để lấy nước uống và nhiên liệu tên lửa như kế hoạch được vạch ra theo chương trình Artemis từ Mặt Trăng tới Sao Hỏa.

NASA đã chi cho Intuitive Machines 118 triệu USD để đưa về những mẫu vật phục vụ nghiên cứu khoa học nhằm hiểu hơn và hạn chế những nguy cơ môi trường đối với các phi hành gia. Cơ quan này đặt mục tiêu đưa đoàn phi hành gia lên Mặt Trăng sớm nhất là vào năm 2026.

Tàu cũng chở theo hàng hóa, trong đó có tập tài liệu kỹ thuật số về những kiến thức của loài người và 125 bản điêu khắc mini hình Mặt Trăng của nghệ sĩ Jeff Koons.

Sau khi đến điểm đáp, tàu tiếp tục vận hành thêm 7 ngày trước khi màn đêm bao phủ vùng cực Nam của Mặt Trăng khiến Odysseus vào trạng thái dừng hoạt động.

IM-1 là nhiệm vụ thứ hai theo sáng kiến Dịch vụ tải trọng thương mại Mặt Trăng (CLPS), được NASA thành lập để ủy thác các dịch vụ vận chuyển hàng hóa cho khu vực tư nhân nhằm tiết kiệm và mở rộng cơ hội khai thác tiềm năng kinh tế của Mặt Trăng. Sứ mệnh đầu tiên - tàu vũ trụ Peregrine do Astrobotic, có trụ sở tại Pittsburgh, thực hiện hồi tháng 1 đã gặp sự cố bất thường về động cơ gây rò rỉ nhiên liệu và kết thúc bằng việc tự hủy trong bầu khí quyển Trái Đất.

Hạ cánh mềm trên Mặt Trăng là một nhiệm vụ đầy thách thức vì robot phải di chuyển trên địa hình nguy hiểm trong khi tín hiệu liên lạc với Trái Đất thường bị trễ vài giây. Tàu phải sử dụng động cơ đẩy để hạ cánh có kiểm soát do bầu khí quyển Mặt Trăng không phù hợp với việc hạn cánh dùng dù hỗ trợ.

Trước thất bại của Astrobotic, 2 sứ mệnh tư nhân khác cũng đã không đạt được kết quả như mong đợi. Theo đó, Beresheet của một tổ chức phi lợi nhuận Israel đã va chạm khi hạ cánh năm 2019 và sứ mệnh của công ty ispace của Nhật Bản cũng rơi vào trạng thái tương tự năm 2023.