Ăn trộm từ năm 12 tuổi, Colton Harris-Moore nổi tiếng sau khi liên tiếp đánh cắp năm chiếc máy bay, bị FBI liệt vào danh sách tội phạm bị truy nă gắt gao nhất khi mới 18 tuổi.
Colton Harris-Moore sinh năm 1991 tại Mount Vernon, Washington, có bố mẹ nghiện rượu và sử dụng ma túy. Bị gia đ́nh bỏ mặc, Colton thường xuyên cúp học, đánh nhau và thách thức giáo viên.
Năm 12 tuổi, Colton nhiều lần bị bắt quả tang ăn trộm. Cảnh sát t́m thấy máy quay phim của hàng xóm và những đồ vật có giá trị khác tại nhà Colton. Do tuổi nhỏ, Colton chỉ bị đưa vào trại cải tạo cho trẻ vị thành niên.
Sau đó, Colton được chẩn đoán mắc chứng rối loạn thiếu tập trung và trầm cảm, được chuyển đến trường học đặc biệt, nhưng bỏ học vào năm lớp 9 và tiếp tục trộm cắp.
Trước khi phải hầu ṭa, Colton bỏ trốn vào ngày 14/7/2006, ẩn náu trong rừng rậm ở đảo Camano, một trong những ḥn đảo lớn nhất bang Washington. Trong thời gian này, thiếu niên 15 tuổi nghĩ ra cách lẻn vào nhà người khác, lấy thẻ tín dụng mua đồ trên mạng, như kính nh́n xuyên đêm trị giá 6.500 USD để tránh cảnh sát truy bắt.
Ngày 9/2/2007, sau hơn sáu tháng lẩn trốn, Colton bị bắt, phải đối mặt với 23 tội danh, hầu hết là đột nhập trộm cắp.
Trước phiên ṭa, Colton thỏa thuận nhận tội với công tố viên, thừa nhận ba tội danh để đổi lấy án ba năm trong cơ sở giam giữ an ninh cao. Sau năm đầu tiên, Colton được đánh giá là tù nhân kiểu mẫu, được chuyển đến trung tâm điều trị nội trú dành cho thanh thiếu niên bất hảo cần tái ḥa nhập xă hội. Tháng 4/2008, chỉ sau hơn hai tháng ở trung tâm, Colton lợi dụng giám sát lỏng lẻo, trốn thoát qua cửa sổ vào ban đêm.
Sau khi lấy lại tự do, Colton trộm xe chạy trốn về đảo Camano, nơi từng lẩn trốn hơn sáu tháng, tiếp tục ẩn náu trong rừng và trộm đồ của người dân. Đôi khi Colton không lấy ǵ cả, chỉ lẻn vào nhà, tắm nước nóng rồi nhàn nhă xem phim, có khi c̣n dọn dẹp rồi rời đi trước khi chủ nhà về.
Đến 18/7/2008, cảnh sát đuổi theo một chiếc Mercedes-Benz bị trộm đến b́a rừng, nh́n thấy tài xế bỏ xe chạy sâu vào rừng. Họ t́m thấy lượng lớn thẻ tín dụng, điện thoại di động và các đồ vật bị đánh cắp trên xe, đồng thời phát hiện ảnh selfie của Colton trong máy ảnh kỹ thuật số. Trên ảnh, thiếu niên hơi mỉm cười, thoải mái nằm giữa rừng. Chính bức ảnh này giúp cảnh sát xác định tất cả vụ trộm trong khu vực đều do Colton, khi đó mới 17 tuổi, thực hiện.
Trong quá tŕnh phạm tội, để không gây tiếng động, hầu như Colton đều đi chân trần nên được đặt biệt danh "Kẻ trộm chân đất".
Ảnh tự chụp của Colton Harris-Moore ở đảo Camano, năm 2008. Ảnh: Seattle Post-Intelligencer
Tháng 8/2008, Colton đánh cắp thuyền, rời đảo Camano đến đảo Orcas, tiếp tục thủ đoạn đột nhập, trộm cắp cũ. Khi nghe tin người dân nơi đây chuẩn bị bắt tay với cảnh sát giăng bẫy bắt trộm, Colton quyết định chuyển đi nơi khác.
Ngày 12/11, Colton lẻn vào một nhà chứa máy bay tư nhân trên đảo, đánh cắp chiếc Cessna 182, loại máy bay bốn chỗ có một động cơ piston, trị giá 150.000 USD.
Colton khao khát được lái máy bay từ khi c̣n nhỏ nên thường đọc tạp chí và sách hướng dẫn bay, chơi máy bay mô phỏng do Microsoft sản xuất. Colton sử dụng thẻ tín dụng trộm được để mua sách hướng dẫn bay và máy tính, sau đó tải xuống các chương tŕnh mô phỏng chuyến bay. Dù chưa từng thực sự chạm vào máy bay, Colton vẫn có thể khởi động chiếc Cessna 182 và cất cánh thành công.
Colton lái máy bay qua Seattle cho đến khi hết nhiên liệu, đâm vào Khu bảo tồn Yakama Indian cách đó 300 km. Máy bay bị hư hỏng nhưng Colton b́nh an vô sự nhờ bay rất gần mặt đất, điểm rơi t́nh cờ là một đồng cỏ. Sau đó, Colton lang thang ở miền đông Washington, sống bằng trộm cắp máy ATM.
Cảnh sát xác định được danh tính kẻ trộm qua bằng chứng ADN, camera giám sát và bắt đầu truy lùng Colton. Tháng 5/2009, Colton trốn về "căn cứ" ở đảo Camano, nghênh ngang trộm xe cảnh sát, chiếm đoạt bộ đàm và súng. Cảnh sát huy động lực lượng, nhiều lần đi sâu vào rừng rậm để bao vây truy bắt Colton nhưng không thành công.
Ngày 11/9/2009, Colton đánh cắp chiếc Cirrus SR22, máy bay cỡ nhỏ có một động cơ piston, lái từ sân bay đảo San Juan đến đảo Orcas lân cận. Sau đó, hắn trộm thuyền phóng tới thị trấn Point Roberts, tiếp tục đánh cắp ôtô và một khẩu súng lục cỡ rồi lang thang khắp British Columbia, Canada.
Ngày 29/9/2009, Colton đột nhập nhà chứa máy bay ở thành phố Bonners Ferry, bang Idaho, trộm chiếc Cessna 182 chuẩn bị bay trở lại "căn cứ", nhưng không ngờ hết nhiên liệu dọc đường và buộc phải hạ cánh gần thác Granite ở Washington. Giống lần trước, máy bay bị hư hỏng nặng nhưng Colton tai qua nạn khỏi.
Đánh cắp ba chiếc máy bay liên tiếp, cộng với hàng trăm vụ trộm, "Kẻ trộm chân đất" Colton trở nên nổi tiếng. Nhiều người bàn tán, thậm chí cá cược trên mạng xem khi nào cảnh sát mới bắt được Colton.
Ngày 10/2/2010, Colton đánh cắp chiếc máy bay thứ tư, Cirrus SR22, bay từ sân bay Anacortes đến đảo Orcas. Sau khi lẻn vào một cửa hàng lấy trộm 1.000 USD tiền mặt, Colton vẽ h́nh hai bàn chân và nhắn "Tạm biệt" nhằm chế nhạo cảnh sát.
Colton Harris-Moore vẽ h́nh bàn chân trần tại hiện trường vụ trộm. Ảnh: CBS
Hành động thách thức này khiến FBI và Bộ An ninh Nội địa Mỹ phải can thiệp. FBI liệt Colton vào danh sách tội phạm bị truy nă gắt gao nhất, đồng thời phối hợp với nhiều đơn vị tiến hành "giăng lưới" trên đảo Orcas. Không ngờ, Colton thoát khỏi ṿng vây và quay trở lại Camano.
Sau thời gian ngắn im hơi lặng tiếng, đến ngày 31/5/2010, cảnh sát t́m thấy một tờ ghi chú và 100 USD tiền mặt do Colton để lại tại một pḥng khám thú y ở thành phố Raymond. Nội dung là: "Tôi t́nh cờ lái xe ngang qua và mang theo một ít tiền mặt, hăy dùng số tiền đó để chăm sóc động vật!".
Tháng 6/2010, bị truy lùng gắt gao ở Washington nên Colton liên tục trộm ôtô bỏ trốn qua nhiều bang. Ngày 4/7, cảnh sát bang Indiana phát hiện một chiếc máy bay Cessna bị đánh cắp từ sân bay ở thành phố Bloomington, bang Illinois. Nhiều ngày sau, mảnh vỡ máy bay được t́m thấy ngoài khơi ở Bahamas, đảo quốc phía đông nam nước Mỹ.
FBI treo thưởng 10.000 USD cho người cung cấp manh mối và hợp sức với cảnh sát Bahamas để bắt Colton.
Ngày 11/7/2010, một nhân viên bảo vệ nh́n thấy áp phích truy nă, nhận ra Colton và gọi cảnh sát. Sau đó, cảnh sát phát hiện một chiếc thuyền bị đánh cắp đang mắc cạn, t́m thấy Colton nên lập tức bắn hủy động cơ. Lúc đó, Colton đang ở trên thuyền, thấy không c̣n hy vọng trốn thoát nên ném máy tính và các tang vật khác xuống nước, chĩa súng vào đầu, cố gắng thuyết phục cảnh sát thả ḿnh đi nhưng không thành.
Sau khi bị cảnh sát Bahamas bắt, Colton khai rằng định trốn sang Cuba bằng thuyền v́ Cuba và Mỹ không có thỏa thuận dẫn độ chính thức. V́ bay vào Bahamas bất hợp pháp, Colton bị kết án ba tháng tù và bị phạt 300 USD.
Nhưng vào ngày thứ ba sau khi bị bắt, Colton bị dẫn độ về Mỹ, phải đối mặt với nhiều cáo buộc liên quan đến các vụ án ở bảy bang, bao gồm năm vụ trộm máy bay và vô số vụ đột nhập, mức án tối thiểu là 10 năm tù.
Luật sư cho rằng Colton sống khốn khổ từ nhỏ, không có ai dạy dỗ, chăm sóc và mắc bệnh tâm thần nên có thể được giảm án.
Colton nhận tội với tất cả tội danh bao gồm trộm ôtô và máy bay, xâm nhập trái phép, sở hữu súng trái phép và lái máy bay mà không có giấy phép. Colton nói hối hận về những ǵ đă làm, cho biết sẽ học tập chăm chỉ trong tù để theo đuổi đam mê ngành kỹ thuật hàng không.
Về việc ăn trộm máy bay, Colton nói: "Đây là niềm say mê không thể kiểm soát được, là điều tôi đă mơ ước và chờ đợi cả đời".
Với bảy tội danh, Colton bị kết án 7 năm tù. Ṭa án cho rằng hành vi trộm cắp của Colton không chỉ giới hạn ở Mỹ mà vượt ra ba quốc gia, v́ vậy phạt thêm 6 năm 6 tháng tù, hai bản án được cộng gộp.
Chiếc Cessna 182 trị giá 150.000 USD bị Colton Harris-Moore đánh cắp năm 2008. Ảnh: Bob Rivers
Trong thời gian bị cáo buộc phạm tội, Colton được một bộ phận sùng bái như "người hùng", thu hút hơn 100.000 người hâm mộ trên Facebook. Câu chuyện của Colton lan truyền khắp đất nước, được xuất bản sách và mua bản quyền làm phim với giá 1,4 triệu USD. Tuy nhiên, Colton không kiếm được xu nào v́ tiền sẽ được dùng để bồi thường cho những nạn nhân bị trộm.
Hai phim tài liệu về Colton là Fly Colt Fly: Legend of the Barefoot Bandit phát hành ở Canada vào tháng 2/2014, và The Barefoot Bandit Documentary ra mắt ở Mỹ vào tháng 6/2015.
Tháng 9/2016, Colton, 25 tuổi, được ân xá sau sáu năm ngồi tù. Ngay sau đó, Colton tổ chức gây quỹ trực tuyến để kiếm 125.000 USD học lái máy bay. Bài đăng nhanh chóng thu được 1.500 USD nhưng bị dừng lại v́ Colton vẫn đang mắc nợ. Thiệt hại do hành vi trộm cắp trước đó của Colton được tính toán là 1.529.000 USD. Hăng phim trả 1,4 triệu USD cho Colton, c̣n thiếu 129.000 USD.
Colton sống kín đáo, hiếm khi xuất hiện trước công chúng kể từ 2019.
VietBF@sưu tập