Người xưa nói, ở đời có 4 cái ngu lớn nhất, hăy t́m hiểu đó là ǵ nhé!
Từ xa xưa, khi trải qua nhiều thăng trầm của cuộc sống, các cụ ta đă rút ra nhiều kinh nghiệm quư báu. Những điều này gắn liền với việc đối nhân xử thế, có một câu nói rất hàm ư thế này: 'Ở đời có 4 cái ngu : Làm mai, nhận nợ, gác cu, cầm chầu', đó chính xác là ǵ?
Làm mai
Đây chính là cái ngu đầu tiên của con người nếu xếp theo mức độ nghiêm trọng. Làm mai có nghĩa là làm mai mối, mà mai mối nghiệp dư, toàn người thân quen với nhau, chứ không phải dịch vụ mai mối ăn tiền.
Nếu 2 người nên vợ, thành chồng, sống với nhau hoà thuận, răng long tóc bạc hầu như chẳng ai nhớ ơn người làm mai. C̣n ngược lại, nếu đổ vỡ, ly dị, không hạnh phúc, họ thường quay về trách người mai mối. Có những trường hợp bị chửi xối xả, bị cả dâu rể và gia đ́nh đôi bên “ném đá” đến hoa lá tả tơi. Cũng có thể hiểu trường hợp này là một kiểu “làm ơn mắc oán”, thế nên dại nhất là đi làm mai cho người khác.
Lănh nợ
Cái ngu thứ hai là lănh nợ. Lănh nợ tức là đứng ra vay tiền, mượn tiền giùm người khác. Hoặc có thể đứng tên ḿnh để đi vay tiền ngân hàng cho người khác. Sở dĩ gọi là ngu v́ đang yên đang lành lại đứng ra làm trung gian giữa hai người vay nợ nhau. Cuối cùng bạn gây thù chuốc oán với cả hai bên.
Người đ̣i nợ đ̣i măi không được th́ họ oán bạn, mà người vay nợ bị đ̣i riết quá th́ lại trách bạn sao không nói giúp cho họ. Lúc này bạn giúp bên này th́ mất ḷng bên kia, mà không giúp ai cả th́ mất ḷng cả hai. Tự nhiên v́ mấy đồng vặt mà anh em bạn bè nh́n nhau bằng đôi mắt khác, không c̣n tự nhiên như trước được nữa.
Nói rộng ra, lănh nợ không chỉ gói gọn trong việc tiền bạc mà đôi khi c̣n bao hàm cả việc bạn lấy uy tín, danh dự của ḿnh ra để bảo đảm cho người khác. Cuối cùng người ta gây ra tai họa th́ bạn lại phải trả giá bằng chính danh dự, uy tín của ḿnh.
Gác cu
Ngày xưa và cả bây giờ, “gác cu” là một trong những thú vui đồng ruộng của người dân Việt Nam. Nghĩa cổ của từ “gác cu” nghĩa là thú vui bẫy và chơi chim cu. Để bẫy được chim cu, người “gác cu” phải tốn khá nhiều công, nhiều của và thời gian để chọn, nuôi và thuần dưỡng được 1 con chim mồi của ḿnh để làm mồi bẫy con chim khác. Mặc dù chỉ là một thú chơi nhưng tất cả những công đoạn này đều tiêu tốn rất nhiều thời gian và công sức.
Đầu tiên, người ta phải xem tướng chim cho kỹ, nhất là hàng cườm trên cổ để bảo đảm có tiếng gáy dài. Lúa phải “xa cho sạch mày” để khỏi làm hư cổ họng chim làm hại tiếng gáy. Cóng nước phải sạch trong. Trông chừng không cho chim dẫm vào phân của chính nó, nếu dẫm phải, theo kinh nghiệm th́ sẽ bị liệt gị, sự thật ra làm sao chưa rơ. Thường xuyên, phải “gù” với chim để luyện giọng, giữ nhịp hai, nhịp ba thật tốt, dễ thắng chim trời. Giang sơn của con chim mồi là chiếc lồng bẫy nhỏ, chỉ lớn hơn hai bàn tay khum lại, vừa đủ cho con chim mồi xoay trở, bước tới bước lui vài bước, được cài lá cọ chung quanh, chừa trống chút phần trên có gắn cái lẫy c̣ và mảnh lưới. Chiếc sào tre có móc sắt dùng máng (treo) lồng bẫy lên cao như hè nhà hay cành cây.
Nhưng “gác cu” là cái ngu thứ ba không phải chỉ v́ cái vất vả, mà nếu không cẩn thận th́ con chim sẽ “sổ lồng” và bay mất mà không hề “ngoảnh lại” để nhớ lại cái công của người chăm sóc nuôi dưỡng nó. V́ cái tính vô ơn, bạc nghĩa của chim cu khiến người nuôi bị mang tiếng là “ngu”.
Cầm chầu
Ở các làng quê Việt Nam thời xưa, “cầm chầu” là người thủ vai đánh cái trống chầu để khen, chê khi phường hát chèo, hát bội đến diễn.
Việc này thuở xưa chỉ khi làng nào vào đám mới gọi phường hát đến diễn. Họ được trả công tuỳ theo tài hát. Người cầm chầu khen nhiều th́ làng phải chi nhiều. Khen ít th́ lại bị phường hát trách là keo kiệt làm tổn hại đến danh dự của làng. V́ vậy mà khó mà làm vừa ḷng mọi người.
Cái ngu “cầm chầu” này cũng có nét tương đồng với cái ngu “làm mai” hay “lănh nợ” ở trên, đó là đứng ra làm trung gian giữa hai bên, vừa tốn công tốn sức, nhận lănh nhiều trách nhiệm về ḿnh lại c̣n bị tất cả mọi người chê trách.
Tóm lại, trong 4 cái ngu, không cái ngu nào giống cái ngu nào. Qua những kinh nghiệm bản thân, người xưa muốn khuyên con cháu tránh can thiệp vào chuyện t́nh duyên, chớ lao vào cảnh nợ nần, không theo đuổi việc viễn vông và đừng lănh cái chân phải khen chê người khác.
VietBF@sưu tập