Cựu nhân viên TikTok: Cứ mỗi 14 ngày, TikTok lại gửi thông tin người dùng Mỹ tới TQ

[vuitoichat]

Theo như có hàng chục cựu nhân viên TikTok được tạp chí Fortune của Mỹ phỏng vấn lại kể một câu chuyện hoàn toàn khác với Giám đốc điều hành (CEO) TikTok Shouzi Chew đã nhiều lần phủ nhận và nhắc lại rằng TikTok đã cắt đứt hầu hết các mối quan hệ với công ty mẹ ByteDance ở Trung Quốc.

Vào tháng 1 năm nay, Giám đốc điều hành (CEO) TikTok Shouzi Chew đã bị các nhà lập pháp Hoa Kỳ chất vấn nghiêm khắc về mối quan hệ của công ty này với Đảng Cộng sản Trung Quốc và những rủi ro an ninh quốc gia mà nó có thể gây ra cho Hoa Kỳ. Mặc dù ông Chew đã nhiều lần phủ nhận và nhắc lại rằng TikTok đã cắt đứt hầu hết các mối quan hệ với công ty mẹ ByteDance ở Trung Quốc, nhưng 11 cựu nhân viên TikTok được tạp chí Fortune của Mỹ phỏng vấn lại kể một câu chuyện hoàn toàn khác.

Fortune đưa tin vào ngày 15/4 rằng nhiều cựu nhân viên được phỏng vấn (bốn người trong số họ mới được thuê vào năm ngoái) cho biết trong thời gian làm việc ở đó, họ thấy rằng ít nhất vẫn có một số hoạt động của TikTok gắn với công ty mẹ của nó là ByteDance, và khả năng rất lớn là công ty này chỉ giả vờ độc lập khỏi công ty mẹ trên bề mặt.

Một số cựu nhân viên chỉ đồng ý nhận lời phỏng vấn của Fortune với điều kiện giấu tên vì họ lo sẽ bị TikTok trả thù, bao gồm cả việc có thể bị công ty này giam số cổ phiếu hạn chế (restricted stock) mà họ có được khi còn là nhân viên.

TikTok che giấu sự can dự của ByteDance

Thông tin phỏng vấn thu được từ những cựu nhân viên này đã khiến thế giới bên ngoài đặt ra nhiều nghi vấn hơn về mối quan hệ giữa TikTok và ByteDance, đồng thời cũng cho thấy những người phản đối TikTok không phải là vô duyên vô cớ mà làm vậy. Những người này lo lắng rằng chính quyền Trung Quốc có thể sử dụng TikTok như một "con ngựa thành Troy" để theo dõi người Mỹ bằng cách sàng lọc lượng dữ liệu kỹ thuật số khổng lồ mà họ thu thập được.

Ông Evan Turner từng là một nhà khoa học dữ liệu cấp cao tại TikTok từ tháng 4 đến tháng 9/2022. Ông Turner nói với Fortune rằng, TikTok đã che giấu sự can dự của ByteDance trong thời gian ông làm việc tại đó. Sau khi được thuê, ban đầu ông Turner phải báo cáo công việc với một quản lý cấp cao của ByteDance ở Bắc Kinh. Sau đó, TikTok tuyên bố rằng dữ liệu người dùng Hoa Kỳ sẽ chỉ được lưu trữ ở Hoa Kỳ; ở trên “hồ sơ”, ông Turner được giao cho làm việc với một giám đốc người Mỹ ở Seattle, nhưng ông Turner chưa bao giờ gặp được người giám đốc này. Thay vào đó, một đại diện phòng nhân sự đã tiết lộ trong một cuộc họp video rằng, trên thực tế ông Turner vẫn tiếp tục làm việc với quản lý cấp cao của ByteDance.

Vậy nên hàng tuần ông Turner đều phải báo cáo với quản lý cấp cao của ByteDance ở Bắc Kinh. Ông Turner cho biết, chuỗi mệnh lệnh ẩn hình này mâu thuẫn với tuyên bố của giám đốc điều hành TikTok rằng công ty này độc lập với ByteDance.

Một người đàn ông đi ngang qua trụ sở của ByteDance, công ty mẹ của ứng dụng chia sẻ video TikTok, tại Bắc Kinh, Trung Quốc vào ngày 16/9/2020. (GREG BAKER / AFP via Getty Images)

Dữ liệu của người dùng TikTok ở Mỹ được gửi tới ByteDance 14 ngày một lần

Là một phần trong công việc của mình, gần như cứ sau 14 ngày, ông Turner sẽ gửi email đính kèm bảng tính chứa dữ liệu của hàng trăm nghìn người dùng TikTok ở Hoa Kỳ tới ByteDance ở Bắc Kinh. Ông Turner cho biết, dữ liệu này bao gồm tên, địa chỉ email, địa chỉ IP cũng như thông tin địa lý và thống kê nhân khẩu của người dùng TikTok ở Hoa Kỳ. Việc này xảy ra sau khi TikTok bắt đầu tuyên bố thực hiện chính sách lưu giữ dữ liệu nhạy cảm của người dùng Mỹ ở Hoa Kỳ và chỉ cho phép nhân viên Hoa Kỳ xem dữ liệu đó.

Ông Turner cho biết ông thực sự đã tham gia vào một dự án cung cấp dữ liệu của Mỹ cho Trung Quốc.

TikTok đã khởi động sáng kiến mang tên "Dự án Texas" (Project Texas) nhằm ngừng chia sẻ dữ liệu người dùng Hoa Kỳ với ByteDance. Đây là một phần trong phản ứng của họ nhằm cố gắng thuyết phục chính phủ Hoa Kỳ loại bỏ những lo ngại về an ninh quốc gia đối với TikTok. Dự án này đã bắt đầu vào năm 2022 và TikTok đã thông báo vào thời điểm đó rằng họ sẽ lưu trữ dữ liệu người dùng Mỹ trong các trung tâm dữ liệu ở Hoa Kỳ.

Nhưng điều này không xua tan được mối lo ngại của Mỹ. Vào tháng 3 năm nay, Hạ viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu áp đảo để thông qua dự luật buộc công ty mẹ ByteDance ở Trung Quốc của TikTok phải thoái vốn khỏi TikTok trong vòng khoảng sáu tháng sau khi dự luật này có hiệu lực, nếu không TikTok sẽ bị cấm trên các cửa hàng ứng dụng và dịch vụ lưu trữ web của Hoa Kỳ. Dự luật này vẫn cần được Thượng viện thông qua. Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết ông sẽ ký dự luật này nếu Quốc hội thông qua.

Ông Anton Dahbura, thành viên điều hành trong hội đồng quản trị của Viện An ninh Thông tin thuộc Đại học Johns Hopkins ở Mỹ, cho biết hành vi bị nghi chuyển dữ liệu về Trung Quốc mà ông Turner mô tả là “rất đáng lo ngại”.

Ông Dahbura nói, “Mặc dù bảng tính có thể chỉ chiếm một phần nhỏ trong tất cả thông tin mà TikTok thu thập được, nhưng nó có thể mang tính nhắm thẳng và gây tổn hại rất lớn cho một số người nhất định”. Ông này nói thêm rằng, dữ liệu địa lý có thể được dùng cho các cuộc tấn công lừa đảo mạng.

"Mỗi một người đều nên thực sự lo lắng [về việc này]", ông Dahbura nói.

Giám đốc điều hành (CEO) TikTok Shouzi Chew đã tham dự buổi chất vấn với Ủy ban Năng lượng và Thương mại Hạ viện Mỹ tại Tòa nhà Văn phòng Rayburn House ở Washington, DC vào ngày 23/3/2023. (Chip Somodevilla / Getty Images)

Hệ thống phần mềm nội bộ của TikTok được ByteDance duy trì và giám sát

Trong một ví dụ khác về khả năng chia sẻ dữ liệu của TikTok và ByteDance, ông Patrick Spaulding Ryan, cựu giám đốc chương trình kỹ thuật - người phụ trách kỹ thuật bảo mật của TikTok, và một cựu nhân viên khác của TikTok ở Mỹ đã kể tên một số hệ thống phần mềm nội bộ của công ty này. Hai người này cho biết, các hệ thống này được đội ngũ của ByteDance duy trì và giám sát.

Những cựu nhân viên này cho hay, vì hệ thống liên lạc nội bộ của TikTok - tên là “Lark” - do ByteDance vận hành nên các nhân viên của ByteDance có thể xem được các cuộc thảo luận giữa các nhân viên của TikTok, bao gồm cả các cuộc thảo luận về dữ liệu người dùng Hoa Kỳ.

Một dịch vụ khác được TikTok và ByteDance chia sẻ dùng chung là “Seal”. Đây là chương trình ứng dụng xác thực danh tính và là mạng VPN mà các nhân viên phải tải xuống điện thoại làm việc của họ để bảo vệ danh tính, dữ liệu và hệ thống của họ khỏi những rủi ro tiềm ẩn. Ông Ryan cho biết, những chiếc điện thoại này thường là thiết bị cá nhân vì công ty không cung cấp điện thoại cho nhân viên. Phần mềm này giúp ByteDance hiện diện trên các thiết bị cá nhân của các nhân viên TikTok ở Hoa Kỳ, khiến họ dễ bị các nhân của viên ByteDance giám sát.

Ông Anton Dahbura tại Đại học Johns Hopkins cho rằng, mối liên hệ này là bằng chứng cho thấy ByteDance và các đồng sự của họ trong chính quyền Trung Quốc không hề nỗ lực xây dựng một bức tường lửa thực sự giữa các hoạt động của họ ở Trung Quốc và ở Hoa Kỳ.

Vào ngày 12/3, Giám đốc Tình báo Quốc gia Hoa Kỳ Avril Haines tuyên bố tại buổi chất vấn với Ủy ban Tình báo Hạ viện rằng, Đảng Cộng sản Trung Quốc có thể sử dụng TikTok để gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Hoa Kỳ năm 2024. Giám đốc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) Christopher Wray cho rằng TikTok gây ra mối đe dọa an ninh quốc gia, rất khó để dự đoán và phát hiện hành vi gây ảnh hưởng của ứng dụng này.

TikTok cho biết, công ty này không hề và cũng sẽ không chia sẻ dữ liệu người dùng ở Hoa Kỳ với chính quyền Trung Quốc, đồng thời cho rằng dự luật kể trên của Hạ viện Mỹ tương đương với lệnh cấm.