Cuộc sống hiện đại bận rộn khiến việc trữ đông thực phẩm trở thành giải pháp hữu hiệu cho nhiều gia đ́nh. Tuy nhiên, câu hỏi "thực phẩm ră đông có mất chất và gây hại cho sức khỏe không?" luôn là nỗi băn khoăn của không ít người tiêu dùng.
V́ sao thực phẩm đông lạnh lại mất chất khi ră đông?
Quá tŕnh đông lạnh giúp bảo quản thực phẩm bằng cách làm chậm hoặc ngừng hoàn toàn hoạt động của vi khuẩn, enzyme và các phản ứng hóa học.
Cuộc sống bận rộn khiến nhiều gia đ́nh phải chọn dùng thực phẩm đông lạnh để chế biến thức ăn.
Tuy nhiên, khi ta ră đông, các hoạt động này lại được khôi phục. Điều này đồng nghĩa với việc các phân tử nước trong thực phẩm bắt đầu di chuyển trở lại, mang theo các chất dinh dưỡng ḥa tan như vitamin, khoáng chất.
Theo chuyên gia dinh dưỡng Lê Thị Ḥa (Viện Nghiên cứu và tư vấn dinh dưỡng), các yếu tố ảnh hưởng đến quá tŕnh mất chất bao gồm:
Thời gian ră đông : Thời gian tiếp xúc với nhiệt độ pḥng càng lâu, quá tŕnh mất chất càng diễn ra mạnh mẽ. Các phân tử nước có nhiều thời gian để di chuyển và mang theo các chất dinh dưỡng ra ngoài.
Nhiệt độ ră đông : Nhiệt độ càng cao, các phân tử càng di chuyển nhanh, quá tŕnh mất chất càng diễn ra nhanh chóng. Ră đông ở nhiệt độ pḥng sẽ làm mất chất nhiều hơn so với ră đông trong tủ lạnh.
Loại thực phẩm : Mỗi loại thực phẩm có cấu trúc và hàm lượng chất dinh dưỡng khác nhau. Thực phẩm có nhiều nước và vitamin tan trong nước (như các loại rau) thường bị mất chất nhiều hơn so với thực phẩm giàu protein (như thịt).
Phương pháp ră đông : Ră đông bằng ḷ vi sóng làm tăng nhiệt độ rất nhanh, khiến các phân tử nước di chuyển mạnh mẽ và làm mất nhiều chất dinh dưỡng hơn so với các phương pháp khác.
Chất lượng thực phẩm ban đầu : Thực phẩm đă qua nhiều lần đông lạnh và ră đông sẽ bị mất đi một phần chất dinh dưỡng.
Ngoài ra, khi đông lạnh, nước trong thực phẩm chuyển thành tinh thể băng, làm phá vỡ cấu trúc tế bào. Khi ră đông, các tinh thể băng tan chảy, gây ra tổn thương tế bào và làm ṛ rỉ chất dinh dưỡng. Chưa kể, tiếp xúc với không khí trong quá tŕnh ră đông làm tăng quá tŕnh oxy hóa, đặc biệt là đối với các chất béo không băo ḥa. Điều này làm giảm giá trị dinh dưỡng và làm thay đổi mùi vị của thực phẩm. Nếu ră đông ở nhiệt độ pḥng trong thời gian dài, vi khuẩn sẽ có điều kiện phát triển, gây hư hỏng và làm giảm chất lượng thực phẩm.
Cách ră đông an toàn
Cũng theo bác sĩ Ḥa: Khi ră đông thực phẩm , phải diễn ra từ từ v́ thực phẩm đông lạnh dễ bị vỡ, các chất dinh dưỡng theo nước chảy ra ngoài làm giảm giá trị thực phẩm.
Tốt nhất, trước một ngày sử dụng nên chuyển nguyên liệu từ ngăn đá xuống ngăn mát để ră đông. Để không bị nước từ đá đông lạnh chảy ra, hăy chuẩn bị sẵn một túi nhựa hoặc một bát thủy tinh… đựng thực phẩm trước khi bỏ vào ngăn mát, tránh t́nh trạng ảnh hưởng tới các món đồ ăn khác trong tủ lạnh.
Ră đông dưới ṿi nước chảy cũng rất tốt: Chuẩn bị một chậu hoặc bát tô, cho thịt vào, sau đó mở ṿi nước cho nước chảy nhỏ vào bát. Khi nước trên ṿi chảy từ từ vào bát, đầy nước xong th́ chúng sẽ tràn ra và thay nước một cách tự nhiên. Đây là cách ră đông nhanh nhất và vẫn đảm bảo sự tươi ngon của thịt sau khi chế biến.
Ngoài ra, có thể ră đông bằng kim loại v́ kim loại vốn là chất dẫn nhiệt rất mạnh nên chúng cũng sẽ giúp các tinh thể nước đá tan ra nhanh hơn, giúp ích cho việc ră đông các thực phẩm, đặc biệt là các loại thịt. Với phương pháp này, chỉ cần đặt thịt hoặc kẹp thịt vào các vật dụng kim loại có bề mặt phẳng, sau khoảng 10 phút th́ miếng thịt sẽ được ră đông và có thể dùng để chế biến món ngon ngay.
Một số người lại thích ră đông với muối và giấm. Cách này có thể thực hiện được trên cả thịt hoặc hải sản. Giấm có chứa nhiều axit axetic có tác dụng hạ thấp điểm đóng băng của nước, c̣n muối là chất xúc tác cực tốt vừa giúp ră đông nhanh lại c̣n giúp khử bớt vi khuẩn trên thực phẩm. Chỉ cần chuẩn bị một tô nước, hoà tan hoàn toàn chút muối và giấm, sau đó hăy cho thịt hoặc cá cần ră đông vào.
Nếu không có thời gian ră đông , cũng có thể nấu ngay. Nguyên liệu đang để lạnh đem chế biến nóng đột ngột cũng không làm mất nhiều chất dinh dưỡng, chỉ mất nhiều nhất là vitamin trong rau quả. Cho nên mới có một số loại thực phẩm ghi chú không cần ră đông trước khi nấu.
Trong bảo quản thực phẩm cần lưu ư không làm đông hai lần. Bởi v́ khi ră đông thực phẩm, các tinh thể đá tan thành nước, phần nào đă phá vỡ tế bào của nguyên liệu. Khi đông lạnh lần thứ hai, nước lại tạo thành đá, việc tạo ra đông lần hai khiến một số thành phần dinh dưỡng của thực phẩm bị trôi ra ngoài thông qua dịch bào và nước đá. Hơn nữa, khi ră đông, các vi sinh vật gây bệnh cũng phát triển nhanh.
VietBF@ Sưu tập