Vào ngày 24/2/2022 Putin đă lệnh tổng tấn công Ukraina. Các thành phố lớn như Kiev, Kharkov, Odessa đều bị bắn tên lửa, tên lửa hành tŕnh. Các lực lượng không quân Nga đánh bom, trực thăng bắn các cơ sở pḥng không của Ukraina.
Vào ngày 25/2/2022 quân Nga đă tiến sâu vào Ukraina, chiếm nhà máy điện nguyên tử Chernobyl. Ngoài đó bao vây và pháo kích nhiều phố lớn. Tuy nhiên sau ngày đầu bị sốc, quân Ukraina đă nhanh chóng tỉnh giấc. Nhiều máy bay, trực thăng, xe tăng, thiết giáp của Nga bị hạ. Quân Nga không thành công chiếm được bất kỳ thành phố chiến lược nào. Đảo Rắn, sân bay Hostomel đều bị quân Ukraina tái chiếm.
Vào ngày 26/2/2022 quân Nga bao vây Kiev nhưng không tiến vào được thành phố v́ pḥng thủ rất chặt. Gián điệp Nga dột nhập Kiev không thành công ám sát tổng thống Ukraina. Nhiều binh sĩ Nga bị bắt cho thấy độ tuổi c̣n rất trẻ 18-20. Các thành phố khác cũng bị pháo kích. Một toà nhà chung cư tại trung tâm Kiev bị trúng tên lửa. Nga đă bị loại khỏi SWIFT thanh toán quốc tế. Roman Abramovics đă trao Chelsea cho quỹ từ thiện.
Vào ngày 27/2/2022 Quân Nga dường như không thành công tiến thêm bước nào. Ngoại ô Kharkov quân Nga bị phục kích tổn thất rất lớn, một vài nhóm quân lọt vào thành phố, giao tranh rất quyết liệt. Nhiều nơi trên thế giới biểu t́nh chống Nga. Putin cũng nói "bóng gió" về việc sử dụng vũ khí nguyên tử và rằng Mỹ đă từng ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản để kết thúc chiến tranh th́ Nga cũng có quyền làm như vậy.
Vào ngày 28/2/2022 các bên Nga và Ukraina có cuộc đàm phán tại biên giới Belarus, tuy nhiên chưa có kết quả. Đồng tiền rúp mất giá 40%, 315 tỷ USD của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng.
Vào ngày 1/3/2022 phát hiện thực phẩm của quân Nga hết hạn tới cả 7 năm. Quảng trường tự do Kharkov và tháp truyền h́nh ở Kiev bị tấn công tên lửa. Thị trường cổ phiếu Nga giảm 80-90% so với lúc trước chiến tranh.
Vào ngày 2/3/2022 Kiev và Kharkov tiếp tục bị bao vây. Putin mệt mỏi, tức giận và tâm lư có vấn đề theo t́nh báo. Phương Tây tăng cường trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraina.
Vào ngày 3/3/2022 thiếu tướng Nga tư lệnh Sư đoàn Dù số 7 Andrei Sukhovetsky tử trận. Quân Nga chiếm được Kherson. Các hăng làm ăn lớn Phương Tây đều đồng loạt rút khỏi Nga.
Vào ngày 4/3/2022 có 163 nhà đoạt giải Nobel lên án Nga, các hăng lớn tiếp tục rút khỏi Nga như Microsoft, Ikea... Nga tiiếp tục vây hăm nhiều thành phố Ukraina.
Lữ đoàn cơ giới hóa số 93 của Ukraine tuyên bố bắn hạ máy bay trực thăng tấn công Ka-52 của Nga gần #Izium, sử dụng MANPADS 9K38 Igla- mặc dù không thể xác nhận, đây là một ví dụ điển h́nh cho thấy việc sử dụng MANPADS trong điều kiện chiến đấu thực tế là như thế nào .
#Ukraine: The Ukrainian 93rd Mechanized Brigade claimed the shootdown of a Russian Ka-52 attack helicopter near #Izium, using a 9K38 Igla MANPADS- whilst that is impossible to confirm, this is a good example of what the use of MANPADS in actual combat conditions is like. pic.twitter.com/JEYDweH6lv
— 🇺🇦 Ukraine Weapons Tracker (@UAWeapons) May 31, 2022
Ukraine nói rằng Nga đă nắm quyền kiểm soát hầu hết thành phố công nghiệp phía đông Sievierodonetsk, một vùng đất hoang bị đánh bom mà Moscow chiếm được là mục tiêu chính của cuộc xâm lược
WARNING: GRAPHIC CONTENT - Ukraine said that Russia had taken control of most of the eastern industrial city of Sievierodonetsk, a bombed-out wasteland whose capture Moscow has made the principal objective of its invasion https://t.co/dZZlGG5OL3pic.twitter.com/3u6VIWjJNk
Cỗ máy chiến tranh của Putin đang thu được nhiều lợi nhuận ở miền đông Ukraine trong vùng Donbas. Đó là nơi các quan chức cho biết quân đội Nga đă chiếm một nửa một trong những thành phố lớn nhất trong khu vực.
Putin’s war machine is making significant gains in eastern Ukraine in the Donbas region. That’s where officials say Russian troops have seized half of one of the biggest cities in the area. @AlexCrawfordSky reports from the Donbas. pic.twitter.com/LCFdfFWZH4
— The News with Shepard Smith (@thenewsoncnbc) May 31, 2022
Nhà sản xuất khí đốt của Nga Gazprom đă cắt nguồn cung cấp khí đốt cho Orsted của Đan Mạch và Shell Energy Đức, với lư do các công ty không thanh toán bằng đồng rúp.
Russian gas producer Gazprom has cut off gas supplies to Denmark's Orsted and to Shell Energy for its contract to supply gas to Germany, citing the companies' failure to make payments in roubles https://t.co/9YsXfUveWnpic.twitter.com/tIgu2dM0PY
Sự kiên nhẫn của Putin ngày càng hết, giờ ông ta đă đuổi một lúc 5 vị tướng
Tổng thống Nga Vladimir Putin đă sa thải 5 tướng lĩnh và một đại tá cảnh sát khỏi sở chỉ huy quân đội Nga, cuộc thanh trừng có thể được kích hoạt bởi một loạt thất bại ở Ukraine, Newsweek đưa tin trong một báo cáo trên kênh truyền thông RBC Moscow.
Theo báo cáo, Putin từ lâu đă muốn chiếm Kiev, và ông không thích việc người Nga thường không biết phải làm ǵ trước sự kháng cự quyết liệt của người Ukraine.
Người bị sa thải được cho là có Thiếu tướng Cảnh sát Vasily Kukuskin, Thiếu tướng Alexander Laas, Thiếu tướng Andrei Lipilin, Thiếu tướng Alexander Udovenko và Thiếu tướng Yuri Astankin.
Putin Reportedly Fired Generals Amid Failures in Ukraine
Tổn thất của Nga đă giảm đáng kể trong thời gian gần đây
Các quan chức phương Tây ước tính kể từ khi cuộc chiến Ukraine-Nga bắt đầu, khoảng 15.000 binh sĩ Nga đă chết và khoảng 40.000 người bị thương.
TUY NHIÊN, SỰ THẤT BẠI CỦA NGA ĐĂ ĐƯỢC GIẢM RƠ RÀNG KHI TẬP TRUNG HOẠT ĐỘNG CỦA HỌ TRONG MỘT khu vực tương đối nhỏ.
Ước tính của Ukraine rằng 60-100 binh sĩ Ukraine chết mỗi ngày trong cuộc giao tranh ở Donbass có thể là thực tế, Guardian viết
70% Severodonetsk đă nằm dưới sự kiểm soát của Nga
Theo thống đốc Luhansk, 70% diện tích Severodonetsk đă nằm trong sự kiểm soát của Nga. Thành phố đă bị bao vây nặng nề trong những tuần gần đây.
"Russia gains control of most of Severodonetsk, says Ukrainian military official" https://t.co/tSmb8qfWoj
NÊN HIỂU THẾ NÀO VỀ HIỆN TƯỢNG KISSINGER
Nguyễn Quang Dy
“Nếu muốn ḥa b́nh, hăy chuẩn bị cho chiến tranh” (Si vis pacem, para bellum).
Henry Kissinger là một cây đại thụ trong lịch sử ngoại giao Mỹ suốt năm thập kỷ qua, đă sống gần 100 tuổi nhưng không chịu ngồi yên. Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (Davos, 23/5/2022), ông đă một lần nữa làm dư luận dậy sóng khi khuyên Ukraine nhượng đất cho Nga để đổi lấy thỏa thuận ḥa b́nh.
Nên hiểu thế nào về hiện tượng Kissinger?
Liệu cây đại thụ Kissinger c̣n minh mẫn hay đă lỗi thời?
Phải chăng Kissinger định bắt chước Neville Chamberlain (Thủ tướng Anh, 1937-1940) khi “nhân nhượng” Adolf Hitler (9/1938)?
Chamberlain đă ngây thơ tin rằng nếu đối xử với Hitler “một cách thực tế và nghiêm túc” th́ có thể thuyết phục được Hitler về hiệu nghiệm của ḥa b́nh. Chamberlain cấm BBC và các báo đưa tin về chủ trương “nhân nhượng” (appeasement). Đó là biện pháp mà Nixon và Kissinger cũng áp dụng. Chamberlain vẫn ảo tưởng khi Đức chiếm Austria (3/1938). Tại Munich (9/1938), Anh và Pháp đă ép Czechs đầu hàng Đức. Ông không thông báo hay đề nghị nội các chấp thuận và không tham vấn Quốc hội trước khi đàm phán với Hitler.
BBC đă cấm Winston Churchill và những người phản đối nhân nhượng không được lên sóng. Với đa số của Đảng Bảo thủ tại Hạ viện, Chamberlain cố dập tắt sự chống đối tại Quốc hội với lập luận ai chống đối là phản quốc.
Khi Hitler xâm lược Ba Lan (9/1939), Chamberlain không c̣n lựa chọn nào khác nên phải tuyên bố chiến tranh với Đức, nhưng chỉ chiến tranh giả vờ (phony war) cho đến khi từ chức để Winston Churchill lên thay (10/5/1940). Cùng ngày, Hitler đă tấn công Tây Âu bằng đ̣n chớp nhoáng (blitzkrieg).
BÀI HỌC XƯA VÀ NAY
Cũng như nhiều người khác, tôi đă từng ngưỡng mộ Henry Kissinger với các tác phẩm kinh điển như “Ư nghĩa của Lịch sử” (the Meaning of History, 1950) và “Một Thế giới được Phục hồi” (A World Restored, 1957). Nhưng sau khi thấy rơ những ǵ ông ấy đă làm trong chiến tranh Việt Nam và nội chiến Bangalis, tôi đă phải nh́n nhận lại.
Kissinger đúng là một cây đại thụ trong lịch sử ngoại giao Mỹ đă từng làm đảo lộn thế giới, nhưng bàn tay ông ấy đă nhúng chàm diệt chủng (genocide). Sẽ nguy hiểm và ảo tưởng nếu người ta nghe theo ông ấy với tṛ chơi realpolitik để một lần nữa làm đảo lộn thế giới (in reserse).
Có thể nói Kissinger đă vận dụng thành công cấu trúc Quyền lực Concert of Powers của châu Âu cũ như trong cuốn A World Restored vào trật tự thế giới mới, để Nixon bắt tay Mao (2/1972) chơi “lá bài Trung Quốc” (China Card), rút quân Mỹ khỏi Việt Nam “trong danh dự” và tập trung đối phó với Liên Xô trong chiến tranh lạnh. Nhưng cái giá cho tṛ chơi realpolitik là phải hy sinh Đài Loan v́ “Một nước Trung Quốc” (One China Policy) và bỏ rơi Việt Nam Cộng ḥa cũng như Hoàng Sa (1/1974), sau Hiệp định Paris (1/1973).
Kissinger đă tạo ra bước ngoặt lịch sử cho quan hệ hợp tác Mỹ-Trung trong một trật tự thế giới mới với chủ trương “Tiếp cận Xây dựng” (Constructive engagement) mà năm đời Tổng thống Mỹ đă theo đuổi. Nói cách khác, Kissinger đă có công giúp Trung Quốc trỗi dậy như quái vật Frankenstein (lời Tổng thống Nixon). Trong khi Nixon đă mở miệng thừa nhận sự thật và sai lầm lịch sử trước khi nhắm mắt, th́ Kissinger vẫn ngậm miệng ăn tiền để nhận giải thưởng Nobel ḥa b́nh, và nay c̣n định đảo ngược lịch sử một lần nữa.
Theo Kissinger, “thật không khôn ngoan khi chúng ta có thái độ thù địch với hai đối thủ và thúc đẩy họ xích lại gần nhau. Trong thời gian trước mắt, chúng ta không nên gộp cả Nga và Trung Quốc lại với nhau như một yếu tố không thể tách rời. Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên hoàn toàn mới. Putin đă tính toán sai về t́nh h́nh mà ông ấy phải đối mặt trên trường quốc tế và tính sai khả năng của Nga. Nhưng liệu Putin có leo thang chiến tranh bằng cách chuyển sang một loại vũ khí chưa bao giờ được sử dụng?” (Henry Kissinger: We are now living in a totally new era, Edward Luce, Financial Times, May 16, 2022).
Một ông già đă 98 tuổi mà vẫn suy nghĩ được như vậy quả là “xưa nay hiếm”. Rơ ràng đầu óc của Kissinger c̣n sáng suốt hơn đầu óc của Putin, tuy tuổi của họ cách nhau hơn hai giáp. Gần đây, Putin đă trả đũa Mỹ bằng cách cấm các lănh đạo Mỹ nhập cảnh vào Nga, trong đó có cố Thượng nghị sỹ John McCain. Chắc Putin không đùa. Nhưng điều đó không có nghĩa Kissinger không ngộ nhận và sai lầm. Dư luận nói chung và người Ukraine nói riêng không chấp nhận lời khuyên của Kissinger, không phải v́ ông quá già mà v́ ông ngạo mạn khi coi thường người Ukraine. Ư kiến của Kissinger phản ánh quan điểm của Putin.
Kissinger cảnh báo: “phương Tây đừng bao giờ quên tầm quan trọng của Nga đối với châu Âu. Các cuộc đàm phán phải bắt đầu trong hai tháng tới, trước khi cục diện tạo ra những biến động và căng thẳng không dễ vượt qua. Lư tưởng nhất, đường phân chia nên trở lại nguyên trạng trước đây. Theo đuổi cuộc chiến quá thời điểm đó sẽ không c̣n liên quan đến quyền tự do của Ukraine, mà là một cuộc chiến mới chống lại Nga. (Henry Kissinger: Ukraine must give Russia territory, Ambrose Evans-Pritchard, Telegraph, May 23, 2022).
Lời khuyên của Kissinger đă bị người Ukraine bác bỏ. Một cuộc thăm ḍ do Viện Xă hội học Kyiv công bố gần đây cho thấy 82% người Ukraine nói rằng họ không muốn nhượng lănh thổ cho Nga. Kiện tướng cờ vua người Nga Garry Kasparov và là nhà hoạt động chính trị, đă viết trên Twitter rằng lập trường mới nhất của ông Kissinger về Ukraine không chỉ vô đạo đức mà c̣n “được chứng minh là sai lầm lặp đi lặp lại nhiều lần”.
Mykhailo Podolyak (Cố vấn của Tổng thống Zelensky) nói rằng “bất kỳ nhượng bộ nào đối với Nga không phải là con đường dẫn đến ḥa b́nh, mà chỉ có thể tŕ hoăn chiến tranh trong vài năm”. Zelensky từng nhiều lần nhấn mạnh rằng một trong những điều kiện để ông tham gia các cuộc đàm phán ḥa b́nh là Nga phải đồng ư để Ukraine khôi phục những khu vực vốn thuộc kiểm soát Ukraine vào trước ngày Nga xâm lược (24/2/2022).
Theo Richard Haass (CFR President) đề xuất của Kissinger có thể bị Ukraine từ chối “v́ yêu cầu Ukraine từ bỏ quá nhiều” và dễ bị Putin từ chối “v́ cho Nga quá ít”. Ư tưởng dùng cộng đồng quốc tế để cô lập Trung Quốc và cố hội nhập nó vào một trật tự thế giới phù hợp với lợi ích của chúng ta lúc này là không khả thi”. (Kissinger suggests that Ukraine give up territory to Russia, drawing a backlash, Dan Bilefsky, NYT, May 24, 2022).
Theo bà Ursula von der Leyen (EC President), một ngày nào đó Nga có thể khôi phục vị trí của họ ở châu Âu nếu nước này “t́m đường trở lại với dân chủ, pháp quyền và tôn trọng trật tự dựa trên luật lệ quốc tế, bởi v́ Nga là nước láng giềng của chúng ta”. Nhưng ở thời điểm này th́ cuộc chiến bảo vệ đất nước của Ukraine không chỉ là “vấn đề sống c̣n của Ukraine” hay “vấn đề an ninh châu Âu” mà c̣n là “nhiệm vụ của toàn cầu”.
BÓNG MA VIỆT NAM
Chiến tranh Việt Nam đă chấm dứt năm 1975, nhưng hai thập kỷ sau chiến tranh (năm 1995), Robert McNamara mới xuất bản cuốn hồi kư thừa nhận sai lầm về Việt Nam, nhưng muộn c̣n hơn không. Năm 2003, McNamara c̣n xuất hiện trong bộ phim tài liệu “Sương mù chiến tranh” (The Fog of War) của Errol Morris. Putin [McNamara – BVN] kể lại sự nghiệp tại Bộ Quốc pḥng và những thất bại trong chiến tranh Việt Nam. (In Retrospect: The Tragedy and Lessons of Vietnam, Robert McNamara with Brian Van De Mark, Random House, 1995).
Con trai Robert McNamara là Craig McNamara (một chủ trang trại) vừa xuất bản cuốn hồi kư kể lại tấn bi kịch của gia đ́nh ḿnh từ sau chiến tranh Việt Nam đến nay (5/2022). Craig cũng là một nạn nhân bất đắc dĩ của cuộc chiến tranh Việt Nam mà anh mang đầy mặc cảm, với nhiều kỷ niệm đau buồn và bất hạnh trong quan hệ với người cha nổi tiếng. Cuốn sách của Craig chứa đựng nhiều tâm sự chân thành của một tác giả chính trực dám nói lên sự thật. (Because Our Fathers Lied, Craig McNamara, Little Brown, May 10, 2022).
Henry Kissinger cũng viết hồi kư và sách của ông cũng bán rất chạy. Nhưng khác với Robert McNamara, Kissinger không thừa nhận sai lầm trong chiến tranh Việt Nam và hệ quả của những việc ông đă làm. Dù Kissinger được nhiều người ngưỡng mộ như “superman” th́ lịch sử vẫn coi ông là tội phạm chiến tranh v́ những ǵ ông đă làm ở Đông Dương và Bangalis. Dù Putin được nhiều người ngưỡng mộ như “Putin Đại đế” th́ lịch sử vẫn coi ông là tội phạm chiến tranh v́ những ǵ ông đă làm ở Ukraine. Với tṛ chơi Realpolitics, Nixon và Kissinger sẵn sàng bắt tay với Mao và Putin, cũng như chấp nhận diệt chủng ở Bangalis.
Ảnh: Le Duc Tho (L) và Henry Kissinger (R) tại Paris, 1/1973. (File photo)
Những ai đă nghiên cứu chiến tranh Việt Nam chắc biết chiến dịch ném bom Camphuchia và Lào do Kissinger đạo diễn, nhưng phải “bí mật” để che giấu báo chí. Theo một báo cáo của Bộ Quốc pḥng Mỹ (1973), Nixon và Kissinger đă phê chuẩn 3.875 phi vụ ném bom Campuchia (1969-1970). Vào cuối chiến dịch ném bom Operation Menu, Mỹ đă dùng 110.000 tấn bom, giết hại khoảng 150.000-500.000 dân thường. Ngoài ra, Mỹ đă dùng máy bay B52 ném bom Hà Nội trong đó có bệnh viện Bạch Mai (Chrismas bombing 1972).
Kissinger vừa leo thang chiến tranh, vừa t́m cách chấm dứt chiến tranh Việt Nam, làm Mỹ tốn khoảng 30 tỷ USD mỗi năm. Kissinger đă lăng phí bốn năm đàm phán tại Paris, với tổng số 68 lần gặp, nhưng đến đầu năm 1973 vẫn phải chấp nhận các điều kiện như năm 1969. Kết cục là 2,5 đến 3 triệu người Việt Nam và Đông Dương đă bị chết cùng với 58.000 ngàn lính Mỹ, trong đó có 1.600 người được coi là mất tích trong chiến đấu (MIA). Trong khi ông Lê Đức Thọ đă từ chối th́ ông Kissinger vẫn nhận giải thưởng Nobel ḥa b́nh.
Theo Alan Schwartz (Vanderbilt University), Nixon không ngờ Kissinger có thể qua mặt ḿnh khi Gallup Poll đánh giá Kissinger là “người được ngưỡng mộ nhất nước Mỹ” (1973-1974). Tuy sau đó vụ bê bối Watergate đă buộc Tổng thống Nixon phải từ chức, nhưng chính Kissinger đă lệnh cho FBI nghe trộm điện thoại các thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia xem họ có lộ tin ném bom Campuchia cho báo chí không. Đến 30/4/1975 khi Sài G̣n sụp đổ, th́ kết quả đàm phán ḥa b́nh của ông Kissinger cũng tan thành mây khói.
Khi điều trần tại Quốc hội Pháp về thất bại Điện Biên Phủ, tướng Christian De Castries đă kết luận một câu làm nhiều người ngỡ ngàng: Chúng ta có thể thắng một trận đánh nhưng “không thể thắng một dân tộc”. Đó là một sự thật. Chủ nghĩa dân tộc và lợi ích quốc gia luôn là nhân tố quyết định cuộc chơi (game changer). Người Mỹ đă ngộ nhận và thất bại tại Việt Nam. Nay người Nga cũng ngộ nhận và đang thất bại tại Ukraine. Cả Nga và Mỹ từng ngộ nhận và thất bại tại Afghanistan, v́ họ đă không rút được bài học lịch sử. Dưới thời Tổng thống John Kenedy, những người tuổi trẻ tài cao (the Best and the Brightest) đă ngộ nhận và sai lầm về Việt Nam v́ không rút được bài học của người Pháp (trừ George Ball).
BÓNG MA BANGALIS
Phong cách “ngoại giao bí mật” (secret diplomacy) của Kissinger tuy có hiệu quả nhưng gây tranh căi v́ trái với các giá trị dân chủ truyền thống. Di sản Việt Nam và Bangalis là vết đen trong sự nghiệp mà Kissinger gọi là “một kinh nghiệm quốc gia bi thảm” (a tragic national experience). Kissinger thường bị sinh viên tẩy chay mỗi khi trở về Harvard là nơi ông từng giảng dạy. Bóng ma Việt Nam và Bangalis vẫn ám ảnh ông.
Để có thể rút quân Mỹ khỏi Việt Nam “trong danh dự”, và để đối phó với Liên Xô trong thời chiến tranh lạnh, Kissinger đă bí mật gặp lănh đạo Trung Quốc mấy chục lần, nhưng nhiều thành viên nội các và Bộ Ngoại giao Mỹ không biết. Pakistan là cầu nối Washington với Bắc Kinh, mà tướng Yahya Khan là đầu mối bí mật của Kissinger, khi “ngoại giao bóng bàn” giữa Mỹ và Trung Quốc nổi tiếng từ năm 1971. Kissinger đă đặt nền móng cho quan hệ Mỹ-Trung, làm thay đổi lịch sử và bàn cờ nước lớn trong mấy thập kỷ.
Kissinger đă vận dụng mô h́nh “Concert of Europe” của thế kỷ 19 vào bàn cờ chiến tranh lạnh trong mấy thập niên của thế kỷ 20. “Lá bài Trung Quốc” đă góp phần làm Liên Xô sụp đổ như end game. Mao đă nhận xét, “chừng nào mục tiêu của chúng ta giống nhau, th́ chúng tôi không làm hại Mỹ nếu Mỹ không làm hại chúng tôi. Chúng ta có thể cộng tác để đối phó với Liên Xô”. Trong thập niên 1980, Trung Quốc đă cộng tác với Mỹ để chống Liên Xô ở Afghanistan, và đă cho CIA lập hai trạm trinh sát điện tử tại khu vực Tân Cương.
Nhưng cái giá phải trả cho “lá bài Trung Quốc” là Nixon và Kissinger đă ṭng phạm với chính phủ Pakistan của tướng Yahya Khan đàn áp người Bangalis trong cuộc nội chiến (1971). V́ tṛ chơi realpolitik mà Kissinger đă lờ đi cho Pakistan tàn sát 300.000 người Bangalis (Bangladesh ngày nay), và làm 10 triệu người chạy sang Ấn Độ tị nạn. Nói cách khác, Nixon và Kissinger đă tiếp tay cho Chính phủ Pakistan phạm tội diệt chủng. (The Blood Telegram-Nixon, Kissinger and a Forgotten Genocide, Gary Bass, Alfred Knopf, 2013).
Theo tác giả Gary Bass (12/1970) khi đảng Awami League tại Đông Pakistan giành thắng lợi trong cuộc bầu cử và đ̣i tự trị, tướng Yahya Khan đă lệnh cho quân đội can thiệp. V́ Nhà Trắng lờ đi nên quân đội Pakistan (hầu hết là Muslim) đă tàn sát ít nhất 300.000 người Bengalis (hầu hết là Hindus) buộc 10 triệu người Bangalis chạy sang Ấn Độ tị nạn. Nixon và Kissinger đă phớt lờ bức điện của Tổng Lănh sự Mỹ Archer Blood ở Dacca khi ông tố cáo quân đội Pakistan tàn sát người Bangalis là tội ác diệt chủng. Nhà Trắng không lên án tướng Yahya Khan mà c̣n tiếp tục cung cấp vũ khí và đạn dược cho quân đội Pakistan.
Trong các cuộn băng ghi âm bí mật của Nhà Trắng, người ta bị sốc khi nghe giọng của Nixon và Kissinger khi họ giễu cợt những ai thương xót người dân Bangalis đang bị tàn sát. Họ đă phớt lờ bức điện của Tổng Lănh sự Archer Blood và 20 nhân viên ngoại giao Mỹ ở Đông Pakistan, khi báo cáo với Washington về tội ác “diệt chủng có chọn lọc” (selective genocide) nhắm vào giới trí thức Bengalis. Trong khi Nixon và Kissinger có thái độ thân mật với độc tài Pakistan là tướng Yahya Khan, th́ họ có thái độ thô lỗ với Chính phủ Ấn Độ. Thậm chí Nixon đă gọi bà Indira Gandhi là “chó đẻ” (old bitch) chỉ v́ thân Liên Xô.
Tính bất cẩn của Nixon và Kissinger ngày càng lộ liễu khi họ điều động các chiến hạm của Hạm đội 7 tới vịnh Bangal và khuyến khích Trung Quốc điều quân tới biên giới Ấn Độ. Nói cách khác, trong thập niên 1970, chính sách ngoại giao của Nixon và Kissinger thực chất là tṛ chơi Realpolitik trong một ván cờ địa chính trị để phân hóa phe cộng sản bằng Nixon-Mao détente. Kết cục chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Nixon (2/1972) đă mở đường cho quan hệ Mỹ-Trung trong suốt năm nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ. (Henry Kissinger’s Controversial Role in the Vietnam War, Jessica Pearce Rotondi, History, May 9, 2022).
“LÁ BÀI TRUNG QUỐC” và “LÁ BÀI NGA”
Kissinger nay vẫn c̣n tham vọng muốn áp đặt tṛ chơi Realpolitik làm đảo lộn trật tự thế giới một lần nữa. Khi c̣n làm ngoại trưởng, Kissinger đă đạo diễn cho Tổng thống Nixon sang thăm chính thức Trung Quốc (2/1972) để bắt tay với Mao, nhằm rút quân khỏi Việt Nam và chống Liên Xô trong chiến tranh lạnh. Kissinger đă giúp Trung Quốc trỗi dậy như con quái vật Frankenstein. Kissinger với “China Lobby đă định hướng chính sách đối ngoại Mỹ bằng “Tiếp cận Xây dựng” (Constructive Engagement) với Trung Quốc.
Khi Donald Trump vừa thắng cử, Kissinger đă nhận ra cơ hội mới để vận dụng tṛ chơi Realpolitik một lần nữa biến “lá bài Trung Quốc” thành “lá bài Nga”. Kissinger muốn Mỹ thân với Nga để cô lập và ngăn chặn Trung Quốc. Kissinger đă gặp Trump ba lần để thuyết phục Trump và các quan chức, trong đó có con rể của Trump là Jared Kushner. Trump và một số quan chức chính quyền thấy chiến lược đảo chiều (reverse strategy) của Kissinger hấp dẫn, nhưng thiếu thực tế địa chính trị nên chưa dám triển khai.
Kissinger đă cố vấn cho Tổng thống Nixon dùng “lá bài Trung Quốc” để cô lập Liên Xô trong chiến tranh lạnh. Nay ông muốn đảo ngược tṛ chơi đó bằng “lá bài Nga” để cô lập Trung Quốc. Kissinger đă gặp Donald Trump ít nhất ba lần ngay sau khi Trump thắng cử để thuyết phục ông hợp tác với Nga để ngăn chặn Trung Quốc trỗi dậy. Kissinger c̣n thuyết phục các quan chức khác trong Nhà Trắng, trong đó có con rể Trump là Jared Kushner. (Henry Kissinger Pushed Trump to Work With Russia to Box In China, Bethany Allen-Ebrahimian, Andrew Desiderio, Sam Stein, Asawin Suebsaeng, Daily Beast, July 31, 2018).
Theo Daily Beast, cuộc gặp cấp cao ở Helsinki (7/2018) là một cơ hội để Trump gặp Putin, nhưng bối cảnh lúc đó không thuận lợi để Trump tăng cường quan hệ với Moscow v́ Robert Mueller đang điều tra cáo buộc Putin tác động đến kết quả tranh cử của Mỹ. Thái độ của Trump tại cuộc gặp cấp cao ở Helsinki và họp NATO ở Brussels tuy gây tranh căi nhưng được các nhân vật bài Trung trong Nhà Trắng và Quốc hội ủng hộ, trong đó có Steve Bannon, Peter Navarro, Robert Lighthizer, Marco Rubio, Tom Cotton… Một số quan chức Nhà Trắng cho rằng Nga là “đối trọng hữu ích” (seful counterweight) với Trung Quốc.
Theo Giám đốc FBI Christopher Wray, “Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất, quan trọng nhất và thách thức cao nhất”. Phó Giám đốc CIA phụ trách Đông Á Michael Collins cho rằng Trung Quốc đang tiến hành “một cuộc chiến tranh lạnh” chống lại Mỹ. Theo Giám đốc nghiên cứu quốc pḥng Harry Kazianis (Center for the National Interest), “Tôi không bị sốc khi người ta coi Nga là đối tác tiềm năng để ngăn chặn Trung Quốc trỗi dậy”. Kissinger không phải là một nhân vật ghét Nga (Russophobe) v́ ông đă từng gặp Putin 17 lần.
Đây là “chiến lược Kissinger đảo ngược” để biến “lá bài Trung Quốc” thành “lá bài Nga”. Nhưng nên nhớ từ năm 1972 đến nay, Kissinger đă khuyến cáo Mỹ “coi Trung Quốc là bạn”, và phải bắt tay với Trung Quốc “như một đối tác đáng tin cậy”. Kissinger chưa bao giờ là một diều hâu đối với Bắc Kinh, và ông luôn duy tŕ một đường dây nóng trực tiếp (direct line) với Tập Cận B́nh, nên hợp tác với Nga để chống Trung Quốc không dễ.
Tham khảo:
1. In Retrospect: The Tragedy and Lessons of Vietnam, Robert McNamara with Brian Van De Mark, Random House, 1995.
2. The Blood Telegram-Nixon, Kissinger and a Forgotten Genocide, Gary Bass, Alfred Knopf, 2013
3. Henry Kissinger Pushed Trump to Work With Russia to Box In China, Bethany Allen-Ebrahimian, Andrew Desiderio, Sam Stein, Asawin Suebsaeng, Daily Beast, July 31, 2018
4. Neville Chamberlain: A Failed Leader in a Time of Crisis, Top of Form
Bottom of Form
Lynne Olson, New York Times, June 10, 2019
5. Because Our Fathers Lied, Craig McNamara, Little Brown, May 10, 2022
6. Henry Kissinger’s Controversial Role in the Vietnam War, Jessica Pearce Rotondi, History, May 9, 2022
7. Henry Kissinger: We are now living in a totally new era, Edward Luce, Financial Times, May 16, 2022
8. Henry Kissinger: Ukraine must give Russia territory, Ambrose Evans-Pritchard, Telegraph, May 23, 2022
9. Kissinger suggests that Ukraine give up territory to Russia, drawing a backlash, Dan Bilefsky New York Times, May 24, 2022
N.Q.D.
1/6/2022
Chiến lược Ukraine của Biden: Tổng thống Hoa Kỳ là nhân vật chủ chốt trong cuộc xung đột
Một mặt tổng thống Biden cung cấp thêm vũ khí, một mặt giới hạn viện trợ quân sự cho Ukraine. Mục tiêu của ông: tiến tới giải pháp đàm phán.
Juliane Schäuble và Malte Lehming
01.06.2022
Trong mọi cuộc xung đột đều cần phải có một thái độ rơ ràng. Thế nhưng, mọi của tuyên bố của Joe Biden đều không cho thấy, tổng thống muốn ǵ trong t́nh huống được đề cập - tức là vị thế của chính phủ Hoa Kỳ ra sao.
Ví dụ, trong trường hợp của Đài Loan. Câu hỏi là: Washington sẽ thực sự làm ǵ nếu Trung Quốc gây hấn, Biden đă tuyên bố thẳng thừng rằng Hoa Kỳ sẽ bảo vệ quốc đảo này về mặt quân sự. Ngay lập tức, Ṭa Bạch Ốc lại phải đưa ra quan điểm: Không có ǵ thay đổi trong chính sách của Hoa Kỳ.
Trong cuộc tấn công của Nga cũng vậy, theo sau tuyên bố của Biden, vẫn luôn có khoảng cách để giải thích, mục tiêu chính xác của chính trị Hoa Kỳ là ǵ. Ví dụ, khi ông Biden đi chệch khỏi bản soạn thảo bài phát biểu của ḿnh trong chuyến thăm Warsaw và kết thúc câu nói: sau tất cả những hành động tàn bạo, Tổng thống Nga không thể tiếp tục nắm quyền.
Ṭa Bạch Ốc sau đó đă vội vàng dập tắt đồn đoán rằng Hoa Kỳ đang t́m cách "thay đổi chế độ" ở Nga. Tuy nhiên: Tuyên bố đă đưa ra th́ không thể thu hồi.
°
◼️ Tổng thống Hoa Kỳ là nhân vật chủ chốt trong vấn đề Ukraine
Giờ đây, Biden đưa ra tuyên bố “giấy trắng mực đen” về thái độ của chính phủ Hoa Kỳ trong vấn đề Ukraine. Vào tối thứ Ba (giờ địa phương), New York Times đă đăng một bài báo của Biden, với tư cách là khách mời của toà soạn. Ḍng tiêu đề có nội dung "Hoa Kỳ sẽ làm ǵ và sẽ không làm ǵ ở Ukraine."
Tổng thống Hoa Kỳ là nhân vật chủ chốt trong cuộc xung đột. Nếu không có sự hỗ trợ mạnh mẽ của Hoa Kỳ, từ lâu Ukraine đă thất bại trong cuộc chiến chống lại quân xâm lược Nga. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyj biết rất rơ điều này.
Mặt khác, người đứng đầu Điện Kremlin, Vladimir Putin, xem Biden là đối thủ chính của ḿnh. Như vậy, Zelenskyj và Putin là hai địa chỉ quan trọng mà bài phát biểu của ông Biden muốn gửi đến.
Biden tuyên bố muốn cung cấp cho Ukraine một số lượng lớn vũ khí tối tân. Chúng bao gồm bệ phóng tên lửa, tên lửa Stinger, trực thăng, vũ khí chống tăng, pháo binh, hệ thống radar. Các vũ khí này là một phần của kiện hàng trị giá 700 triệu USD (652 triệu euro).
°
◼️ Hệ thống tên lửa có tầm bắn 80 km
Các hệ thống tên lửa đặc biệt thú vị trong t́nh huống này. Nó cho thấy giới hạn mà chính phủ Hoa Kỳ vẽ ra.
Vào tối thứ Ba, một quan chức chính phủ cấp cao ở Washington giải thích với các nhà báo qua buổi điện thoại trực tuyến rằng: Ukraine nên có được hệ thống Himars (Himars là viết tắt của High Mobility Artillery Rocket Systems, Hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao), được gắn trên xe và có thể bắn tên lửa với phạm vi vài trăm km.
Tuy nhiên, cuối cùng Ukraine chỉ được giao loại có tầm bắn khoảng 80 km. Vào hôm thứ Tư, Biden đă chính thức xác nhận việc giao hệ thống Himars và đạn dược, mà không nói rơ về các hạn chế.
°
◼️ Các vũ khí sẽ đến Ukraine trong 2-3 tuần
Được biết, các hệ thống tên lửa sẽ đến Ukraine sau 2-3 tuần. "Những hệ thống này được Ukraine sử dụng để đẩy lùi những bước tiến của Nga vào lănh thổ Ukraine, nhưng chúng sẽ không được sử dụng để chống lại Nga", quan chức đại diện cho chính phủ Hoa Kỳ khẳng định.
Bài phát biểu của Tổng thống cho biết: "Chúng tôi không muốn một cuộc chiến tranh giữa NATO và Nga". Sẽ không có sự tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột, bằng cách gửi quân đội Hoa Kỳ đến hoặc bằng cách tấn công lực lượng Nga – "chừng nào mà Hoa Kỳ hoặc các đồng minh của chúng tôi không bị tấn công".
°
◼️ Lằn ranh đỏ: một cuộc tấn công vào các đối tác NATO
Ngoài ra, Hoa Kỳ sẽ không cố gắng lật đổ Putin. Và: "Chúng tôi không muốn kéo dài chiến tranh, chỉ nhằm để gây đau thương cho nước Nga", ông Biden viết. Ranh giới đỏ mà tại đó sự can thiệp trực tiếp của Hoa Kỳ có thể diễn ra vẫn là: một cuộc tấn công trực tiếp vào các đối tác NATO.
Biden không xác định chiến thắng của Ukraine là mục tiêu của việc giao vũ khí, mà là, tạo vị thế mạnh nhất có thể cho Ukraine trên bàn đàm phán. Tổng thống Hoa Kỳ tán thành một tuyên bố của Zelenskyj, ông trích dẫn câu nói đó: chiến tranh chỉ có thể kết thúc thông qua ngoại giao. Ngay theo sau đó Biden viết, các yếu tố được tạo ra trên thực tế là nhằm hỗ trợ cho từng cuộc đàm phán.
Biden không nêu cụ thể bất kỳ điều kiện nào cho một giải pháp đàm phán, mà theo ông là cách duy nhất để kết thúc chiến tranh. Tuy nhiên, mục tiêu là một Ukraine dân chủ, độc lập, có chủ quyền và thịnh vượng, có đủ phương tiện để răn đe đối thủ và để tự vệ. Ngoài ra, Tổng thống Hoa Kỳ đảm bảo rằng ông không muốn thúc ép Ukraine thực hiện bất kỳ nhượng bộ lănh thổ nào, dù là riêng tư hay công khai.
Thông điệp gửi tới Putin là: Thêm một ngày chinh chiến là thêm một ngày Nga phải trả giá đắt hơn v́ vũ khí của Hoa Kỳ.
Thông điệp dành cho Zelenskyj: Hoa Kỳ vẫn kiên quyết đứng về phía Ukraine và đang làm (gần như) mọi thứ để đảm bảo rằng Ukraine không thua trong cuộc chiến.
Nhưng cuối cùng sẽ vẫn là một giải pháp đàm phán.
*
VTP-LTH dịch
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngày 1/6 cảnh báo việc Mỹ cung cấp các bệ phóng tên lửa tiên tiến cho Ukraine làm tăng nguy cơ có ‘nước thứ ba’ bị lôi kéo vào cuộc xung đột tại Ukraine vốn đă kéo dài 3 tháng nay.
Ông Lavrov nói kế hoạch của Mỹ “thứ nhất là vượt qua mọi giới hạn của sự lịch sự và quan hệ ngoại giao, thứ hai, là một hành động khiêu khích trực tiếp nhằm lôi kéo phương Tây vào cuộc chiến”.
Đây là phản ứng của Ngoại trưởng Nga trước thông tin Washington có kế hoạch cung cấp cho Ukraine các hệ thống tên lửa hiện đại có thể tấn công chính xác vào các mục tiêu Nga ở tầm xa.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đồng ư cấp cho Ukraine các hệ thống rocket tiên tiến trong khuôn khổ gói vũ khí trị giá 700 triệu đô la công bố ngày 1/6.
Cùng ngày 1/6, Điện Kremlin nói Nga ‘không tin’ lời hứa của Ukraine rằng sẽ không bắn rocket do Mỹ cung cấp vào lănh thổ Nga.
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với báo chí: “Để tin tưởng ai đó, bạn cần phải có kinh nghiệm tích cực trước đó về những lời hứa đă thực hiện; thật không may, chúng tôi không có kinh nghiệm như vậy (với Ukraine)”.
Ông Peskov cũng tố cáo Mỹ đổ thêm “dầu vào lửa” bằng cách cung cấp các rocket hiện đại cho Ukraine.
Vẫn theo lời người phát ngôn Điện Kremlin, Nga không loại trừ cuộc gặp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin với Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskyy, nhưng bất kỳ cuộc đàm phán nào như vậy đều cần được chuẩn bị trước và có mục tiêu kư kết một thỏa thuận ḥa b́nh chung cuộc.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden có kế hoạch bán cho Ukraine 4 chiếc drone quân sự MQ-1C Gray Eagle có thể trang bị tên lửa Hellfire, 3 người nắm thông tin nói với Reuters.
The MQ 1C Gray Eagle UAV will work well with HIMARS to find targets. https://t.co/eUHL31oBW4
— Nicholas Drummond (@nicholadrummond) June 2, 2022
Việc bán các drone quân sự do công ty General Atomics chế tạo có thể vẫn bị Quốc hội Mỹ phủ quyết, nguồn tin này cho biết, đồng thời đề cập thêm có nguy cơ chính sách bị đảo ngược vào phút chót có thể khiến kế hoạch thất bại. Lầu Năm góc đă xem xét kế hoạch này trong vài tuần.
Ukraine đă sử dụng một số hệ thống drone không người lái nhỏ hơn và có phạm vi bay ngắn hơn trong cuộc chiến tranh chống Nga kể từ cuối tháng 2 vừa qua. Các hệ thống này bao gồm AeroVironment (AVAV.O) RQ-20 Puma AE, và Bayraktar-TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ chế tạo.
Thế nhưng loại drone quân sự Gray Eagle cho thấy bước nhảy vọt công nghệ v́ có thể bay tới 30 giờ hoặc hơn tùy theo sứ mệnh, và có khả năng thu thập khối lượng thông tin đồ sộ cho các mục đích t́nh báo.
Gray Eagle là phiên bản drone Predator của quân đội, vốn được biết đến rộng răi, có thể mang đến 8 tên lửa Hellfire uy lực.
Việc Mỹ bán loại drone này cho Ukraine mang ư nghĩa rất quan trọng v́ lần đầu tiên một hệ thống bay tối tân có thể tái sử dụng của Mỹ, có năng lực thực hiện nhiều cuộc tấn công sâu trên chiến trường Ukraine.
Nga đă cáo buộc Mỹ t́m cách kéo dài cuộc chiến tranh tại Ukraine sau khi Tổng thống Mỹ Biden nói sẽ cung cấp cho Kyiv loại tên lửa tầm xa mới.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói Mỹ đang "cố ư châm dầu vào lửa" với đợt viện trợ vũ khí này.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đă đáp trả các đợt viện trợ vũ khí này và nói rằng tuyên bố của ông Biden làm gia tăng nguy cơ về "một quốc gia thứ 3" đang bị kéo vào cuộc xung đột.
The US will sell 4 MQ-1C Gray Eagle drones to Ukraine.
They come with Hellfire missiles and will be sent to Ukraine within a week or two. pic.twitter.com/GHsEIoV29I
Ông Volodymyr Zelenskyy đă truyền cảm hứng cho người dân Ukraine và được thế giới tôn trọng và ca ngợi v́ ḷng dũng cảm và bất khuất chống lại cuộc xâm lược tàn khốc của Nga đối với đất nước của ông.
Từ chối rời thủ đô Kyiv của Ukraine khi chiến tranh bùng nổ, thậm chí là trong lúc Nga dội mưa bom, cựu danh hài Zelenskyy đă huy động được đồng bào của ḿnh từ các buổi ‘lên sóng’ từ thủ đô.
Chủ nhật vừa qua, ông lần đầu tiên đi tới miền đông kể từ khi chiến tranh khởi sự, thăm quân đội Ukraine gần tiền tuyến ở khu vực Kharkiv.
Những lần phát biểu trực tuyến trước quốc hội các nước để kêu gọi sự hỗ trợ, ông đều được cả hội trường đứng dậy tán dương nhiệt liệt.
Trả lời phỏng vấn Reuters và CNN hồi tháng 3, đáp câu hỏi về lịch sinh hoạt hàng ngày trong cuộc chiến, ông trả lời: “Tôi chỉ có làm việc rồi ngủ.”
Khi được hỏi Ukraine có thể cầm cự được bao lâu, ông Zelenskyy nói: “Chúng tôi không cầm cự, chúng tôi chiến đấu, và quốc gia của chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng. Đây là nhà của chúng tôi, chúng tôi đang bảo vệ đất đai, nhà cửa của ḿnh. V́ tương lai con cháu chúng tôi.”
Thường mặc chiếc áo cộc tay màu xanh ô liu đặc trưng của ḿnh, thường xuyên mệt mỏi và để râu không cạo, nhưng luôn luôn nhiệt huyết, ông Zelenskyy đă thúc đẩy các nhà lập pháp phương Tây áp đặt lệnh cấm vận đối với dầu khí Nga và tăng cường cung cấp vũ khí cho các lực lượng xung kích của ông trên tiền tuyến.
Phương Tây đă bác bỏ lời kêu gọi của ông về một vùng cấm bay, lo ngại điều này có thể dẫn đến xung đột trực tiếp với Nga và thậm chí gây ra Thế chiến Thứ ba, nhưng đă cung cấp viện trợ quân sự - bao gồm các loại pháo tự hành và tên lửa tiên tiến của Mỹ - cũng như hỗ trợ kinh tế trong khi áp đặt các chế tài chưa từng có lên Nga.
“Lịch sử đang ở một bước ngoặt ... Đây thực sự là thời điểm quyết định liệu bạo lực có thống trị thế giới hay không”, ông bố 44 tuổi của hai đứa trẻ nói với các lănh đạo doanh nghiệp toàn cầu tại Davos vào tháng trước, mô tả cuộc chiến như một phần của cuộc đấu tranh toàn cầu giữa dân chủ và chủ nghĩa độc tài.
Ông tố cáo Nga tiến hành một cuộc chiến tranh diệt chủng: “Đây là một nỗ lực có chủ ư và tội phạm nhằm giết càng nhiều người Ukraine càng tốt, phá hủy càng nhiều nhà cửa, càng nhiều cơ sở xă hội và cơ xưởng càng tốt.” Nga phủ nhận việc nhắm mục tiêu vào thường dân.
Ukrainian President Volodymyr Zelenskyy calls on West to step up supplies of weapons to Ukraine to push Kiev's grinding war with Russia towards an "inflection point" that would allow it to win pic.twitter.com/ENunkN8Q1u
Ông Zelenskyy cũng chỉ trích kịch liệt điều ông xem là sự chậm trễ của châu Âu chế tài việc nhập khẩu năng lượng từ Nga, vốn là nguồn quỹ tài trợ cho chiến dịch quân sự của Moscow. Ông cũng phản pháo mạnh mẽ các chính trị gia phương Tây thúc giục ông nhượng bộ lănh thổ để kết thúc chiến tranh.
Thực hiện chuyến đi đầu tiên ra khỏi Kyiv vào ngày 29 tháng 5 kể từ khi bắt đầu chiến tranh, ông nói với những người lính ở vùng đông bắc Kharkiv: “Các bạn liều mạng sống v́ tất cả chúng ta và v́ đất nước của chúng ta.”
Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin đưa quân vào Ukraine vào ngày 24 tháng 2 năm nay trong một chiến dịch mà Moscow gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt” nhằm giải giới và “phi quốc xă hóa” Ukraine, ông Zelenskyy, một người Do Thái, đă đáp trả bằng cách nhắc lại cuộc xâm lược của Hitler vào Liên Xô vào năm 1941.
Ông nói trong bài diễn văn toàn quốc: “Nga đă tấn công xảo quyệt vào đất nước chúng ta sáng nay, giống như Đức Quốc xă đă làm trong Thế chiến Thứ hai.” “Nga đă dấn thân vào con đường tội ác, nhưng Ukraine đang tự bảo vệ ḿnh và sẽ không từ bỏ tự do của ḿnh, bất kể Moscow nghĩ ǵ.”
Cuộc chiến tranh nâng cao danh tiếng của ông Zelenskyy cả trong lẫn ngoài nước nhưng gây thảm họa cho Ukraine, giết chết hàng chục ngh́n người, biến các thành phố thành đống đổ nát và khiến hơn 6 triệu người phải bỏ xứ đi lánh nạn, theo Liên hiệp quốc.
Đầy tớ của dân
Ông Zelenskyy có phần chắc không phải là một nhà lănh đạo thời chiến. Ông nổi danh từ loạt phim truyền h́nh nổi tiếng “Đầy tớ của dân,” trong đó ông đóng vai một giáo viên trung thực được bầu làm tổng thống và đánh bại những nhà lập pháp lương lẹo và những doanh nhân núp bóng.
Thắng ghế tổng thống bằng đa số áp đảo vào tháng 4 năm 2019, ông cam kết ngăn chặn tham nhũng vốn làm cản trở quá tŕnh chuyển đổi từ chủ nghĩa cộng sản sang dân chủ của Ukraine. Nhưng Nga luôn luôn là thách thức lớn nhất đối với khát vọng của ông muốn xây dựng một quốc gia châu Âu hiện đại, dân chủ và ổn định.
Đảng ‘Đầy tớ của dân’ của ông Zelenskyy đă giành được đa số lớn trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 7 năm 2019 và ông Zelenskyy thoạt đầu mưu t́m một nền ḥa b́nh thương lượng cho cuộc chiến chống phe ly khai do Nga hậu thuẫn ở Donbas tiếp diễn từ năm 2014.
Nhưng điều đó không kéo dài. Nga tiếp tục ủng hộ phe ly khai và căng thẳng tiếp tục gia tăng.
Bất chấp nguy cơ làm Moscow nổi giận, ông Zelenskyy đă ve văn các nhà lănh đạo phương Tây, gồm cả Tổng thống Mỹ Joe Biden tại cuộc hội đàm ở Ṭa Bạch Ốc vào ngày 1 tháng 9 năm 2021. Ông đă khiến Putin tức giận với những lời kêu gọi ngày càng khăng khăng yêu cầu NATO và EU kết nạp Ukraine.
“Mọi người nên hiểu ... rằng chúng tôi đang chiến đấu, rằng chúng tôi đang bảo vệ nền dân chủ ở châu Âu và bảo vệ đất nước của chúng tôi..”, ông Zelenskyy nói trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 6 năm 2021.
“Từng ngày, chúng tôi chứng tỏ rằng chúng tôi sẵn sàng tham gia liên minh (NATO) hơn hầu hết các quốc gia trong Liên hiệp châu Âu.”
Giữa làn sóng bất b́nh trong công chúng đối với giới tinh hoa chính trị tham nhũng của Ukraine, ông Zelenskyy đă thắng trong cuộc tranh cử vào năm 2019 trước đối thủ Petro Poroshenko, một doanh nhân giàu có.
Trả lời Reuters trước cuộc bầu cử lúc đó rằng ông khác với những ứng cử viên c̣n lại chỗ nào, ông Zelenskyy chỉ vào mặt ḿnh, nói: “Đây là một gương mặt mới. Tôi chưa bao giờ tham gia chính trị.”
“Tôi không lừa dối mọi người. Họ đồng cảm với tôi v́ tôi cởi mở, tôi đau đớn, tôi tức giận, tôi phẫn nộ...Nếu tôi thiếu kinh nghiệm th́ là tôi thiếu kinh nghiệm. Nếu tôi không hiểu biết chuyện ǵ, tôi thành thật thừa nhận.”
Ông Zelenskyy vô t́nh bị lôi kéo vào chính trị Mỹ sau một cuộc điện thoại mà qua đó cựu Tổng thống Donald Trump khi ấy đă cố gắng yêu cầu ông điều tra đối thủ bên Đảng Dân chủ là ông Biden về các giao dịch kinh doanh ở Ukraine.
Hạ viện Mỹ do đảng Dân chủ lănh đạo đă đàn hặc ông Trump sau khi một cuộc điều tra kết luận rằng ông đă giữ lại viện trợ quân sự cho Ukraine để tạo ảnh hưởng Kyiv. Ông Trump phủ nhận hành vi sai trái và Thượng viện Mỹ do đảng Cộng ḥa kiểm soát sau đó đă tuyên bố tha bổng ông.
Ba tháng sau khi Nga xua quân đánh chiếm Ukraina, trong cuộc trưng cầu dân ư hôm qua, 01/06/2022, người dân Đan Mạch, với đa số áp đảo, đă chấp nhận cho quốc gia Bắc Âu này gia nhập chính sách quốc pḥng chung của châu Âu.
Denmark 🇩🇰 has voted 🗳 (66.9%) to join the #EU’s security & defense policy, allowing Copenhagen to join 🇪🇺 military missions.
"When Putin invades a free country and threatens the stability in Europe, we others pull together," said 🇩🇰 Danish Prime Minister Mette Frederiksen. pic.twitter.com/Gy2f9piWT6
— Samuel Doveri Vesterbye (@SamuelJsdv) June 2, 2022
Theo kết quả kiểm 99% số phiếu, đă có gần 67% cử tri Đan Mạch bỏ phiếu thuận trong cuộc trưng cầu dân ư. Theo hăng tin AFP, trước các ủng hộ viên tối qua, thủ tướng Mette Frederiksen tuyên bố: “Tối nay, Đan Mạch đă gởi đi một tín hiệu quan trọng. Đến các đồng minh của chúng ta ở châu Âu và trong khối NATO, và đến tổng thống Putin. Chúng ta cho thấy là, khi Putin xâm lăng một nước tự do và đe dọa sự ổn định của châu Âu, chúng ta sẽ tập hợp lại”.
Lănh đạo đảng bảo thủ đối lập Soren Pape cũng ghi nhận, “sau 30 năm, người dân Đan Mạch đă quyết định là chúng ta phải từ bỏ ngoại lệ về quốc pḥng và chúng ta phải làm việc chặt chẽ hơn với châu Âu”.
Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen và chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel cũng đă hoan nghênh cuộc bỏ phiếu “lịch sử” ở Đan Mạch.
Là thành viên của Liên Hiệp Châu Âu từ năm 1973, Đan Mạch vào năm 1992 đă bác bỏ hiệp ước Maastricht, hiệp ước thành lập Liên Hiệp Châu Âu. Để không cản trở việc thi hành hiệp ước này, vào năm 1993, Đan Mạch đă được chấp thuận cho hưởng một loạt ngoại lệ: nằm ngoài khu vực đồng euro, không tham gia chính sách chung của Liên Hiệp Châu Âu về nội vụ, tư pháp và quốc pḥng.
Chính sách quốc pḥng chung châu Âu là ǵ?
Chính sách Quốc pḥng chung, hay đúng hơn là Chính sách An ninh và Quốc pḥng chung, quy định vai tṛ của Liên Hiệp Châu Âu trong việc duy tŕ ḥa b́nh, ngăn ngừa xung đột và tăng cường an ninh quốc tế, theo đúng các nguyên tắc của Hiến chương Liên Hiệp Quốc.
Chính sách quốc pḥng chung chính là nhằm củng cố vai tṛ của Liên Hiệp Châu Âu trong việc quản lư các khủng hoảng trên thế giới, bổ sung và phối hợp với khối NATO.
Để đảm nhận vai tṛ này, các nước thành viên Liên Âu có thể quyết định lập các phái bộ dân sự hoặc tiến hành các chiến dịch quân sự nhằm vào 3 mục tiêu duy tŕ ḥa b́nh, ngăn ngừa xung đột và tăng cường an ninh quốc tế. Các phương tiện dân sự và quân sự là do các nước thành viên cung cấp.
Hiện giờ, các phái bộ dân sự và chiến dịch quân sự của Liên Hiệp Châu Âu chủ yếu là ở châu Phi, Trung Đông, cũng như ở châu Âu. Các quyết định về chính sách an ninh và quốc pḥng chung phải được Hội Đồng Châu Âu ( quy tụ lănh đạo các nước thành viên Liên Âu ) nhất trí thông qua
Cho tới nay, do được hưởng ngoại lệ về quốc pḥng, Đan Mạch đă không thể tham gia vào các chiến dịch quân sự của Liên Hiệp Châu Âu.
Người dân Đan Mạch chấp nhận tham gia chính sách quốc pḥng chung của châu Âu vào lúc Thụy Điển và Phần Lan đang xin gia nhập Liên minh Bắc Đại Tây Dương, do lo ngại về cuộc chiến tranh xâm lược Ukraina của Nga.
Hôm qua, trong cuộc họp báo chung với ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tại Washington, tổng thư kư khối NATO Jens Stoltenberg thông báo là trong những ngày tới ông sẽ họp với đại diện của ba nước Thụy Điển, Phần Lan và Thổ Nhĩ Kỳ tại Bruxelles để cố thuyết phục được Ankara không chống lại việc thâu nhận hai quốc gia Bắc Âu vào NATO.
Cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine được dự báo sẽ tiếp tục dữ dội khi cả hai bên chưa giành được những chiến thắng lớn quyết định, cũng như không chịu nhượng bộ nhau. Việc Nga giành được thắng lợi ở Donbass nhiều khả năng mới chỉ là sự kết thúc của quá tŕnh bắt đầu.
Chiến sự kéo dài vượt dự kiến, với tổn thất sinh mạng ngày càng lớn
Khi “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga ở Ukraine khởi động vào ngày 24/2/2022, người ta cho rằng chiến dịch này sẽ hoàn thành trong ṿng 2 tuần. Nhưng hiện nay, chiến dịch đă kéo dài hơn 3 tháng và có dấu hiệu sẽ kéo dài hàng năm trời.
Về mặt nhân lực, Nga đă tung 110 trong số 190 nhóm chiến thuật tiểu đoàn của ḿnh sang Ukraine. Khoảng 1/3 trong số này tác chiến ở khu vực Donbass, miền Đông Ukraine. Ư định của họ là bao vây tiêu diệt một lượng quân Ukraine pḥng ngự tại đây.
Vào ngày 27/5, thị trấn Lyman rơi vào tay Nga và chiến sự vẫn tiếp diễn, trong đó Nga cố gắng hoàn thành bao vây Severodonetsk và thị trấn bên kia sông là Lysychansk.
Những trận chiến khốc liệt, đẫm máu đă diễn ra trong vài tuần qua. Quân Nga tiến từng bước một.
Thương vong rất lớn ở cả hai phía.
Một ước tính cho rằng tổng thương vong của phía Nga ở Ukraine trong cuộc chiến bắt đầu từ ngày 24/2 đă cao hơn cả thương vong của Liên Xô trong 10 năm tham chiến ở Afghanistan.
Phía Ukraine cũng hứng chịu các tổn thất khủng khiếp. Vào ngày 31/5, chính Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố khoảng 60-100 lính Ukraine tử trận mỗi ngày. Một nguồn tin khác cho rằng số lính Ukraine tử trận thực tế c̣n cao hơn thế.
Tổng thống Ukraine Zelensky vào ngày 27/5 tuyên bố “Donbass vẫn thuộc Ukraine”. Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Lavrov khẳng định Donbass là “ưu tiên vô điều kiện”.
Trước hai tuyên bố này, rơ ràng chỉ c̣n một con đường phía trước: Hai bên tiếp tục chiến đấu và xung đột sẽ tiếp diễn trong thời gian dài.
Tầm nh́n dài hạn
Ukraine đang có kế hoạch tái chiếm các vùng đất mà họ mới mất. Để đạt được điều này, quân đội Ukraine sẽ phải thay thế cho bộ phận thương vong bằng các tân binh và cung cấp các vũ khí khí tài mới cho các đơn vị. Ukraine sẽ cần phải xây dựng các lữ đoàn và tiểu đoàn mới.
Ngoài vũ khí mà Mỹ và NATO đă cung cấp cho Ukraine, họ sẽ cần các hệ thống rocket chính xác tầm xa để tấn công các tuyến tiếp tế của Nga, cũng như các khẩu pháp có độ chính xác cao hơn nhiều để ứng phó với sức mạnh áp đảo của Nga.
Tương tự, ở trên không, các tên lửa mà Ukraine đang sở hữu chỉ có thể giới hạn sự tự do của Nga ở mức độ nhất định chứ không thể thách thức phía Nga ở cự ly xa hơn. Đó là lư do Mỹ đang cân nhắc cung cấp cho Ukraine các tên lửa Patriot – loại tên lửa pḥng không tầm trung có uy lực mạnh, từng nổi danh trong cuộc Chiến tranh vùng Vịnh 1990-1991. Các tên lửa này có khả năng tấn công máy bay Nga từ xa.
Nhưng cũng phải mất nhiều tháng để huấn luyện lực lượng vận hành các vũ khí này và tích hợp tất cả các hệ thống vũ khí mới (nếu Ukraine nhận được) vào lực lượng vũ trang Ukraine.
Trong khi ấy, Belarus đă triển khai quân tới biên giới với Ukraine. Số quân Belarus này có tác dụng gh́m chân một số lực lượng quân sự Ukraine ở miền Bắc, ngăn họ tiến hành về củng cố các khu vực khác. Nhưng ở miền Nam, quân Nga ít khả năng tiến xa được nữa v́ thiếu lực lượng để làm vậy.
Trận chiến ở hải cảng ở Odessa
Cựu tư lệnh tối cao lực lượng đồng minh ở châu Âu – Đô đốc James Stavridis, đă đúng khi ông nói rằng “giải tỏa cảng Odessa có tầm quan trọng như cung cấp vũ khí cho Ukraine”.
Có một hải cảng c̣n hoạt động được trên Biển Đen chính là sự khác biệt giữa một quốc gia bị phong tỏa và một quốc gia thương mại.
NATO đang xem xét hộ tống các tàu buôn bán quốc tế ra vào cảng này. Nhưng quyết định này tiềm ẩn rủi ro lớn.
Như vậy đây là một chiến tranh lớn tại châu Âu, một cuộc chiến có tầm quan trọng toàn cầu và lịch sử, liên quan mọi phương diện quân sự từ trên bộ, trên biển, trên không, cho đến không gian mạng và vũ trụ. Thiếu những chiến thắng quân sự mang tính quyết định và sự nhượng bộ, cuộc chiến đó sẽ bùng phát dữ dội. Khi giai đoạn hiện nay của trận chiến Donbass kết thúc, đó đơn giản là sự kết thúc của việc mở đầu một cuộc chiến trên quy mô rộng lớn hơn.
The Conversation
NGA HÀO PHÓNG VỚI VIỆT NAM?
Thích Thanh Thắng
Có người nói Mỹ không bao giờ tài trợ không cho Ukraine mà chẳng hưởng lợi ǵ. Tiền Mỹ rót vào càng lớn th́ Ukraine trả nợ càng nhiều. Vâng, nói về nợ th́ không quốc gia, chính phủ nào không mắc nợ. Nhưng một nước đang gặp phải chiến tranh xâm lược th́ người cho vay lúc hoạn nạn là vô cùng đáng quư.
Nói ra điều này, có người sẽ lại bảo, vậy khi Liên Xô cho Việt Nam vay trong chiến tranh chống Mỹ th́ họ có lợi dụng để hưởng lợi khiến Việt Nam rơi vào bẫy nợ hay không?
Nếu hiểu theo ư “không ai hoàn toàn cho không” th́ việc cho vay của Mỹ và Nga khác nhau ở đâu, khi cả Việt Nam và Ukraine đều tương đồng với nhận định về cái gọi là “chiến tranh ủy nhiệm”?
Và cũng từ liên hệ này, một số người cho rằng Việt Nam vô ơn khi Nga từng giúp sức ḿnh đánh Mỹ.
Nhưng đánh Mỹ cho Việt Nam hay đánh Mỹ cho cộng sản? Đặt câu hỏi này để hỏi ngược lại Ukraine đang chống lại cuộc chiến xâm lược của Nga v́ niềm kiêu hănh dân tộc hay cho NATO và Mỹ?
Sao khi chống xâm lược ḿnh đề cao dân tộc ḿnh thế, nhưng dân tộc khác đang quyết tâm chống xâm lược ḿnh lại xem thường họ?
Rồi cũng từ liên hệ này, có người nói, Nga đă xoá 85% nợ, khoảng 11 tỷ đô la trong chiến tranh chống Mỹ cho Việt Nam vào năm 2001. 15% số nợ c̣n lại tức 1,65 tỷ đô la được tính vào dạng Nga đầu tư tại Việt Nam.
Thực chất của vấn đề này ra sao?
Đến đây, xin đăng lại những phân tích từ FB Mao Nhuan Chi:
“Việt Nam nợ Liên Xô và sau này Nga kế thừa khoản cho vay đó, khoản nợ này là Việt Nam nợ bằng đồng RUB (Liên Xô), chứ không phải nợ bằng đồng USD.
Trong khoảng thời gian 1960-1970, th́ tỷ giá RUB/USD là 0,9 RUB ăn 01 USD. Và tỷ giá này là hoàn toàn do Nhà nước Liên Xô QUY ĐỊNH chứ không phải tỷ giá dựa theo cung tiền trên thị trường ngoại hối. Liên Xô là nền kinh tế đóng, hầu như không có giao dịch ngoại thương với các nền kinh tế Âu-Mỹ, do vậy tỷ giá giá RUB/USD (0,9) này hoàn toàn vô nghĩa, bởi người Liên Xô không có nhu cầu mua USD, và Âu-Mỹ cũng không có nhu cầu mua RUB.
Cái khoản nợ 11 tỷ USD mà người ta bảo Việt Nam nợ Nga đó thực chất là khoản nợ RUB được quy đổi thành USD theo cái tỷ giá từ thời Nhà nước Liên Xô quy định. Thực chất Việt Nam nợ Nga chỉ khoảng 9,9 tỷ RUB.
Đến năm 2001, Nga đ̣i Việt Nam trả nợ (khoản nợ bằng đồng RUB Liên Xô). Giấy tờ ghi nợ th́ rơ ràng là Việt Nam chỉ nợ Nga 9,9 tỷ RUB. Bây giờ Nga thích Việt Nam trả bằng RUB hay trả bằng USD? Cho Nga chọn.
Nếu trả bằng RUB th́ Việt Nam sẽ trả cho Nga 9,9 tỷ RUB. C̣n nếu trả bằng USD th́ Việt Nam sẽ quy đổi 9,9 tỷ RUB này ra USD.
Đến đây mới xuất hiện vấn đề: TỶ GIÁ RUB/USD nào sẽ được dùng để quy đổi? V́ lúc này (năm 2001) tỷ giá RUB/USD đă là 29 RUB ăn 01 USD. Vậy nếu phải trả bằng USD th́ Việt Nam chỉ cần phải trả 341 triệu USD (tương đương 9,9 tỷ RUB) mà thôi.
Nhưng Nga không muốn vậy, Nga muốn Việt Nam phải trả bằng USD nhưng quy đổi theo tỷ giá RUB/USD thời Nhà nước Liên Xô quy định cơ. Khôn thế bao giờ cho chết! Mà cái tỷ giá này th́ hoàn toàn vô nghĩa trong thị trường ngoại hối.
Việt Nam hoàn toàn có thể khước từ Nga, chỉ trả 9,9 tỷ RUB hoặc trả 341 triệu USD, hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế và luật pháp quốc tế. Nhưng nếu Việt Nam làm như thế th́ cũng hơi cạn tàu ráo máng.
Do vậy, để đẹp ḷng cả hai bên, th́ đành áp theo tỷ giá RUB/USD thời Nhà nước Liên Xô quy định (0,9 RUB ăn 01 USD), quy ra thành nợ 11 tỷ USD, NHƯNG Nga phải xóa 85% nợ, Việt Nam chỉ phải trả 1,65 tỷ USD.
Putin khôn đấy, nhưng Việt Nam cũng đâu có ng.u.
Đây chính là bản chất của vấn đề nước Nga nợ ngập đầu, phải gán cả quốc bảo T-80; BMP-3 cho Hàn Quốc để trừ nợ, nhưng "hào phóng" xóa nợ cả "trăm tỷ USD" cho các nước từng vay nợ Liên Xô.
Chả có ai hào phóng đến mức đấy cả”.
*
Vâng, sau khi số tiền rúp c̣n lại được quy đổi ra thành 1,65 tỷ đô la, tính vào tiền đầu tư tại Việt Nam, bản thân Nga, từ đồng tiền này đem về bao nhiêu lợi nhuận cho ḿnh, nhất là trong lĩnh vực đầu tư lớn nhất là dầu khí.
Theo thống kê mới nhất, 35 năm qua Liên doanh Vietsovpetro đă khai thác được hơn 240 triệu tấn dầu khí. Tính đến tháng 3/2021 doanh thu của từ việc tiêu thụ dầu khí là 86,7 tỷ USD, tổng thu vào ngân sách Cộng ḥa xă hội chủ nghĩa Việt Nam là 52,6 tỷ USD. Số c̣n lại vào túi ai, trong khi giếng dầu là của ḿnh?
Đây là Oleksiy, 38 tuổi, đến từ thành phố Donetsk, cho chúng tôi xem những quả đạn của Ư và Ba Lan của anh ấy tại một vị trí gần Izyum. Anh ấy khá hài ḷng với phạm vi và khả năng của chúng.
Some outtakes, if you will, from my latest visit to the Donbas. Here’s Oleksiy, 38, from Donetsk city, showing us his Italian and Polish munitions at a position near Izyum. He’s quite pleased with their range and ability. pic.twitter.com/bw2fTpC4YD
— Christopher Miller (@ChristopherJM) June 1, 2022
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
