Với khẩu hiệu" làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại", Tổng thống Donald trump đă nổ phát súng đầu tiên. Chính quyền Donald Trump sẵn sàng chấp nhận một cuộc chiến thương mại khi ra quyết định về thuế với nước láng giềng hữu nghị Canada. Mỹ muốn ǵ sau quyết định áp thuế trừng phạt nhằm vào Canada?
Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Thủ tướng Canada Justin Trudeau (trái) tại một buổi họp báo ngày 13/2/2017. Ảnh: AFP
Chính quyền Donald Trump vừa bắn đi phát súng hiệu đầu tiên về việc sẵn sàng chấp nhận một cuộc chiến thương mại. Tuy nhiên, lần này đích nhắm không phải là Trung Quốc hay Mexico, hai nước từng bị đe dọa nhiều nhất, mà lại là nước láng giềng hữu nghị Canada.
Lư do là bởi Canada không có nhiều lựa chọn trả đũa và Chính quyền Trump qua đây muốn thúc đẩy đàm phán lại Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA) - tờ New York Times và Politico b́nh luận.
Ngày 24/4, Bộ Thương mại Mỹ thông báo quyết định áp thuế lên tới 20-24% đối với mặt hàng gỗ xẻ có giá trị nhập khẩu khoảng 5 tỷ USD/năm từ Canada. Động thái này cho thấy ông Trump đă quyết định leo thang đối đầu với Canada, sau khi không giải quyết được những bất đồng bấy lâu nay liên quan đến chính sách của Canada đối với các mặt hàng nông sản của Mỹ.
Việc áp thuế được đưa ra sau khi các nhà sản xuất gỗ xẻ Mỹ khởi kiện mặt hàng gỗ xẻ của Canada, với cáo buộc trợ cấp, bán phá giá.
Chọn cách gây căng thẳng với Canada, Chính quyền Donald Trump muốn chứng tỏ quan điểm cứng rắn trong việc đàm phán lại NAFTA - một trong những cam kết hàng đầu trong chiến dịch tranh cử. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross, cho biết hàng rào thuế quan trên đă được đưa ra sau thất bại của cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước.
Theo đó, mức thuế nhập khẩu từ 3-24% áp dụng đối với 5 công ty sản xuất gỗ xẻ Canada là West Fraser Mills, Tolko Marketing and Sales, J.D. Irving, Canfor Corporation và Resolute FP Canada. Trong đó, West Fraser Mills sẽ phải trả mức thuế cao nhất là 24%. C̣n các công ty sản xuất gỗ xẻ khác bị áp mức thuế gần 20%.
Sau khi quyết định được loan báo, đồng CAD đă giảm 0,4% vào đầu phiên giao dịch 25/4. Thậm chí, có thời điểm đồng CAD đă giảm xuống chỉ c̣n 1,3559 CAD/USD, mức thấp nhất kể từ cuối tháng 12/2016 khi đồng tiền này ch́m xuống mức 1,3598 CAD/USD.
Theo đánh giá của các nhà chiến lược tiền tệ, đây là phản ứng mạnh mẽ của các nhà kinh doanh tiền tệ đối với sự khởi đầu của cuộc chiến tranh thương mại giữa hai đối tác thương mại - đồng minh thân thiết ở khu vực Bắc Mỹ.
Tuy nhiên, cũng có chuyên gia phân tích cho rằng phản ứng này có thể là một sự thái quá. “Thị trường tiền tệ đang phản ứng như thể đây là lần đầu tiên trong cuộc chiến tranh giữa hai đối tác thương mại gần nhất của thế giới - nhưng điều này có thể là phản ứng thái quá”, ông Karl Schamotta của Cambridge Global Payments nhận xét.
Mỹ chọn trừng phạt với mặt hàng gỗ xẻ phần nhiều là bởi Canada là đích ngắm dễ dàng khi Ottawa không có nhiều vũ khí để đáp trả. “Canada không thể trả đũa mạnh mẽ và quyết liệt như Trung Quốc hay Mexico.
Không có chuyện Canada mở cửa biên giới để hàng đoàn người Trung Mỹ đổ vào Mỹ. Canada v́ thế là mục tiêu an toàn”, Laura Dawson, Giám đốc Viện Canada tại Trung tâm Woodrow Wilson b́nh luận.
Trước sức ép từ Mỹ, ít có khả năng Canada chọn cách ngừng xuất khẩu năng lượng sang Mỹ hoặc là có những quyết định trả đũa lớn khác do nền kinh tế này gắn quá chặt với Mỹ. Chính Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross thừa nhận Canada có rất ít lựa chọn đáp trả “hợp pháp”, khi không t́m được những điểm sai phạm từ Mỹ.
Mỹ muốn ǵ sau quyết định áp thuế trừng phạt nhằm vào Canada?Ảnh: AFP/TTXVN
Đ̣n tấn công mới này có thể là chiến thuật đàm phán của ông Trump. Đầu tiên là tấn công thật mạnh, rồi dần sau đó quay trở lại đàm phán. Ngay cả khi thực thi việc áp thuế với mặt hàng gỗ xẻ của Canada, Chính quyền Mỹ vẫn có thể tiến hành thảo luận để t́m ra hướng giải quyết, hoặc là thông qua các cuộc đàm phán song phương, hoặc là trong khuôn khổ đàm phán NAFTA.
Quyết định mới của Mỹ cũng không có nhiều giá trị, khi mà việc áp thuế với gỗ đă được khởi động từ trước đó, trong khi tranh căi liên quan đến các sản phẩm gỗ xẻ của Canada và hàng nông sản của Mỹ đă tồn tại từ lâu.
Các nhà đầu tư Canada đều thừa nhận, thái độ cứng rắn của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đe doạ quan hệ thương mại Canada-Mỹ vốn rất êm đẹp. Chính quyền Tổng thống Trump đang dội một gáo nước lạnh vào Canada với việc áp đặt thuế suất lên tới 20-24% vào lượng gỗ xẻ nhập khẩu vào Mỹ.
Hàng rào thuế quan đầu tiên được áp đặt dưới thời Tổng thống Trump đe dọa mang đến một cuộc xung đột và có thể làm dấy lên nỗi lo sợ về cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Canada.
Trong một tuyên bố, Bộ trưởng Ross nói rằng đây là “một tuần tồi tệ” trong quan hệ thương mại Mỹ - Canada khi Canada có ư định ngưng nhập khẩu sữa từ Mỹ, c̣n Mỹ th́ xác định cần áp thuế chống trợ cấp đối với các mặt hàng gỗ xẻ của Canada vốn có tổng giá trị xuất khẩu sang Mỹ lên tới con số 5,6 tỷ USD trong năm 2016.
Các công ty gỗ xẻ Mỹ đă cáo buộc các công ty Canada đă được chính phủ nước này hỗ trợ. Theo Bộ Thương mại Mỹ, việc áp đặt thuế nhập khẩu được cho là nhằm tạo ra một sân chơi b́nh đẳng cho các công ty sản xuất gỗ Mỹ.
Các hàng rào thuế quan của ông Trump được đưa ra trong bối cảnh Mỹ, Canada và Mexico chuẩn bị tái đàm phán NAFTA. Một nhà chiến lược tiền tệ Canada cho rằng cuộc thảo luận khó khăn của Chính quyền Trump về gỗ xẻ không phải là yếu tố duy nhất đẩy đồng CAD xuống.
Giám đốc chiến lược thị trường của CMC Markets Colin Cieszynski nhận định, có vẻ như Canada sẽ phải đối mặt với “giọng điệu gay gắt” của ông Trump trong các cuộc đàm phán NAFTA sắp tới. Ông Cieszynski nhận định sẽ c̣n nhiều tranh căi diễn ra trước các cuộc đàm phán về NAFTA tới đây.
Nguy cơ tranh chấp thương mại lớn hơn vẫn c̣n ở đó. Phản ứng của giao dịch đồng CAD ngay trong ngày 25/4 cho thấy mức độ căng thẳng trong cuộc chiến thương mại Canada-Mỹ sắp tới.