VBF-Một số thành phần Việt kiều/du học sinh bây giờ lại nhờ vào chính người Việt trong nước. Họ sang du lịch rồi làm hướng dẫn viên hoặc làm gọi là host luôn, tức bao trọn gói. Không th́ đi săn hàng hiệu bán lại cũng lời, thật không thể tin.
Người Việt bây giờ đổ xô du lịch. Không ít người đang có khả năng chi tiền ngao du thế giới mạnh đến nỗi lâu không gặp, khi gọi điện phải hỏi: “Này, đang ở biên giới nào đấy?”, mới đúng mốt. Du học sinh, bà con Việt kiều cũng chớp lấy cơ hội để có thêm cách kiếm đồng ra đồng vào, đôi bên cùng có lợi.
Một cửa hàng bán bánh ḿ Việt ở thành phố Malmo (Thụy Điển)
1. Thấy tôi định cư ở châu Âu gần chục năm mà chưa t́m việc ǵ làm để kiếm tiền cho ra tấm ra món, một người bạn đang định cư bên Ư tiếc rẻ: “Thôi, giống tớ, không biết buôn bán. Sống ở thế giới đồ hiệu mà không biết bán hàng online”.
Một du học sinh khoe: “Em săn được “quả” đồng hồ xịn, giá chuẩn, phải hơn 2.000EUR. Chờ đúng mùa sale (giảm giá) “vớt” ngay, ra sân bay lại xin được cái giấy miễn thuế, về Việt Nam bán lời chẵn 1.000EUR. Chị thấy có ngon ăn không? Dại ǵ mà buôn bếp từ với sữa bột cho nặng. Đóng hàng gửi về cũng mất 5-6 EUR/kg rồi. Chị cứ săn đồng hồ, áo da, túi xách, giày dép xịn hoặc vitamin cho em, nhẹ cân mà nặng tiền. Những thứ này ở nhà đang háo”.
Nh́n các đồng hương quen biết ở Bỉ, Ba Lan, Hà Lan, Đức, Pháp... đều ríu rít bán hàng online, thu nhập có khi cả ngh́n EUR/tháng, c̣n ḿnh loanh quanh việc nhà, kỳ cạch viết lách chẳng ra được mấy đồng tiền, thật có “tội” với chồng con. Nhưng săn hàng thế nào? Phải làm đủ các loại thẻ khách hàng để được ưu đăi giảm giá, phải liên tục quần đảo các khu phố shopping thời thượng, phải có chút vốn để chi ra mua hàng trước rồi thu vào sau khi bán.
Ở Việt Nam phải t́m được người tháo vát, tin cẩn đứng ra t́m khách cho ḿnh... Ôi khoản này tôi kém lắm, đến cái túi hàng hiệu c̣n không phân biệt đường chỉ nào tạo nên giá trị ngh́n đô so với túi nhái. Đâu phải ai cũng lao vào buôn bán online được!
2 .“Th́ đi tour cho khách Việt”, người bạn bên Ư gợi ư: “Dân Việt ḿnh thực ra du lịch c̣n kết hợp sang châu Âu buôn hàng hiệu ầm ầm. Tớ đi tour c̣n tư vấn, giới thiệu đồ hiệu của Ư cho khách Việt nên được trả công cao hơn chút”.
Bạn kể được mời dẫn tour vài ngày cho các đoàn khách Việt theo hành tŕnh Ư - Pháp, tiền công tùy thỏa thuận, từ 150 - 250EUR/ngày. Liên tuyến này mà mua đồ hiệu cứ gọi là nhất.
Tôi ngẩn ngơ: “Muốn làm hướng dẫn viên phải thi lấy bằng chứ không cậu hướng dẫn chui à?”. Bạn bật cười về sự ngây thơ của tôi: “Đ̣i hỏi bằng cấp sao ḿnh thi được. Nghề hướng dẫn có nhiều kiểu phục vụ. Tớ vẫn đi tour cả trăm người có sao đâu. Chui ǵ mà chui, ḿnh có dùng micro đứng giữa đường thuyết minh oang oang đâu”.
Nghĩ, ḿnh có đủ tŕnh độ để thuyết minh dông dài từ thời Napoleon phải ḷng góa phụ Josephine cho đến chuyện t́nh tân Tổng thống Pháp Emmanuel Macron kém vợ Brigitte Trogneux 24 tuổi, chưa chắc du khách Việt nào cũng muốn nghe. Nhưng cứ theo đà này, có lẽ các công ty du lịch trong nước cũng bị mất một lượng khách không nhỏ bởi trào lưu du lịch tự túc của người Việt hiện nay.
Một đồng nghiệp cũ của tôi từng tâm sự, chị coi như ḿnh chưa đến được Barcelona dù đă tham gia hành tŕnh Tây Ban Nha gần chục ngày. Cũng là mua tour của công ty du lịch chuyên nghiệp, nhưng là gom khách lẻ, mỗi khách một sở thích: “Đoàn dừng trước Nhà thờ La Sagrada Familia. Hướng dẫn viên địa phương say mê thuyết minh về kiến trúc độc đáo của công tŕnh tôn giáo có một không hai trên thế giới, vừa định mời vào bên trong tham quan th́ có đến 2/3 số người trong đoàn nhao nhao đ̣i quay lại xe, rút ngắn điểm tham quan để tranh thủ thời gian mua sắm”. Mỗi lần nhớ lại chuyện này, chị c̣n cảm thấy ngượng với hướng dẫn viên địa phương.
Có lẽ cũng v́ thế mà bây giờ khách Việt thường thích tự h́nh thành nhóm cùng sở thích, tự săn vé rẻ, tự xin visa vào châu Âu (không cần qua dịch vụ du lịch chuyên nghiệp) để được du lịch như ư muốn.
3. Du học sinh, Việt kiều có thêm nghề phục vụ đồng hương, lo hậu cần tại điểm đến. Cần ǵ cung cấp nấy, đón tiễn ở sân bay, phục vụ nấu ăn, xe riêng chở đến điểm tham quan, hướng dẫn tham quan và mua sắm, bố trí nơi ăn chốn ở... Giá dĩ nhiên rẻ hơn và không phải sinh hoạt tập thể g̣ bó như đi theo tour.
Khoảng một tuần trước khi đến Milan (Ư), Pietro - chủ nhân căn hộ cho thuê mang tên Nice Livings Gioia gửi thư điện tử cho tôi kèm bản đồ, dặn kỹ: “Từ ga tàu trung tâm chỉ đi bộ 5 - 10 phút là đến căn hộ. Nhưng cô cũng có thể bắt tàu điện ngầm và dừng ở bến Sondrio. Đi xe buưt th́ lấy số 81 nhé”. Vào đến căn hộ, cũng chẳng thấy mặt Pietro đâu, chỉ một cô gái gốc Trung Đông xinh đẹp mở cửa, giao ch́a khóa, nhận tiền của tôi và đưa ra một cuốn sổ dày: “H́nh ảnh, thông tin và mọi chỉ dẫn các điểm tham quan ở Milan chúng tôi đều in sẵn trong cuốn này. Cần ǵ cô cứ tra nhé, cả cách lấy xe buưt và tàu điện ngầm đến từng điểm. Siêu thị cách đây khoảng hơn một cây số, xuống nhà cứ rẽ trái là đến”.
Từ khu phố kênh đào Navigli nhộn nhịp hàng quán và chợ đêm, lâu đài Castello Sforzesco, phố thời trang Emanuele II, tu viện Santa Maria delle Grazie có kiệt tác “Last Supper” của danh họa Leonardo Da Vinci tái hiện Bữa ăn cuối của Chúa với các môn đệ... cho đến Montenapoleone ví như “salon thử áo quần thời trang lớn nhất châu Âu” đều được chủ nhân căn hộ này đánh máy, in ảnh minh họa, kèm cả trang web thông tin chi tiết. Dặn ḍ xong, cô gái này cũng đi luôn.
Tôi vào bếp, mở tủ, thấy một lọ dầu oliu, hai gói ḿ khô, mấy hộp sốt cà chua, bánh ngọt, cà phê bột một lọ, đường một hũ, trà chanh vài gói. Ngoài bếp điện c̣n có ḷ vi sóng, bốn cái nồi, hai chảo và bát đĩa, ly cốc, th́a muỗng. Nghĩa là có mải đi chơi, về nhà không kịp ăn ǵ cũng không đến nỗi chết đói.
Hai ngày sau, rời Nice Livings Gioia, tôi vẫn không gặp Pietro. Cô gái Trung Đông đă dặn rồi: “Ch́a khóa chị cứ bỏ vào thùng gỗ treo ở hành lang trước khi sập cửa”. Công việc trả pḥng chỉ có vậy. Chẳng cần nhân viên phải lên kiểm tra pḥng, săm soi điều khiển tivi và điều ḥa c̣n đủ không trước khi khách rời đi như ở khách sạn.
Nghe tôi kể chuyện ở trọ tại Milan như vậy, Hồng T. - một người gốc Việt làm thêm nghề host family (cho thuê pḥng trọ) ở Đức lắc đầu: “Có thế mà chị đă khen. Bây giờ ḷng tin lên cao lắm. Như khách trọ vào nhà em, sáng họ chưa dậy em đă phải đi làm rồi. Trước khi đi c̣n viết giấy dán lên bàn ăn: nấm ruốc, su su luộc chấm muối lạc, thịt kho tàu trong tủ lạnh. Cơm đă chín, vẫn để ở chế độ ấm”.
Nhà cũng chỉ hai pḥng ngủ, nhưng để có thêm đồng ra đồng vào, vợ chồng Hồng T. dành một pḥng ngủ cho khách thuê trọ ngắn ngày. Chủ yếu là khách du lịch Việt, v́ cái tiện lợi chủ có thể nói tiếng Việt, mách bảo mọi đường đi nước bước tham quan, mua sắm, ăn chơi ở Đức. Đi vào ngày nào th́ tiền tàu xe rẻ một nửa, đến chỗ nào ăn th́ ngon, mua ở đâu giá tốt. Coi như làm host và kiêm hướng dẫn viên. Chỉ có một chiếc nệm, một giường em bé nên Hồng T. lấy 15 EUR/người/đêm (trẻ từ 6 tuổi 10 EUR, dưới 5 tuổi miễn phí). Gia đ́nh gồm vợ chồng và hai con, nếu chung nệm chật th́ chủ nhà c̣n sofa ở pḥng khách. Người Việt với nhau cả, nằm chật một chút nhưng vui. C̣n “lên đời” nằm giường thịnh soạn như các host gốc Việt ở Amsterdam (Hà Lan) hoặc ở London (Anh) giá sẽ 20 EUR/người/đêm. Pḥng 25m², ga tàu - bến xe buưt - xe đạp ngay trước cửa, thêm cái ban công lăng mạn rộng khoảng 7m2 ngồi uống cà phê buổi sáng trông ra Nhà thờ Đức Bà hoặc vườn Luxembourg ở Paris, một chủ host vừa báo giá 25 EUR/người/đêm.
Khách du lịch châu Á ở Munich (Đức)
4. Không chỉ Việt kiều định cư lâu năm, một số du học sinh Việt tại Pháp, Đức, Ư, Hà Lan, Tây Ban Nha, Mỹ, Úc... được bố mẹ đầu tư cho thuê nhà ở các thành phố lớn, hiện cũng tham gia dịch vụ cho thuê nhà du lịch. Các bạn trẻ bắt đầu tập cách dùng chung bếp và tủ lạnh, dành pḥng và xếp lịch cho khách du lịch thuê ngắn hạn để kiếm thêm thu nhập, giảm bớt chi phí du học.
Gần một năm trước, tôi đi Venice (Ư), lớ nga lớ ngớ v́ chẳng thân quen ai, phải thuê khách sạn đắt gấp 3 lần, mất rất nhiều thời gian cho việc hỏi đường, đọc bản đồ và lạc lối. Gần đây, đọc thông tin một bạn trẻ người Việt làm host nhà ở Venice (chỉ 20 EUR/người/ngày, được nấu ăn và giặt quần áo), ngẩn ngơ tiếc măi. Hiện đang là Lễ hội bia Đức Oktoberfest tại Munich (từ ngày 16-9 đến 3-10). Tôi được một trang web gửi cho thông tin có người Việt c̣n pḥng trống đúng dịp này (có bếp, nhà tắm, khu vệ sinh rộng răi), được ở ghép 2-3 người, pḥng cách bến tàu điện ngầm chỉ 3 phút đi bộ, thêm 5 phút ngồi tàu đến nhà ga trung tâm và vào lễ hội chỉ 10 phút, cũng đi bộ. Quá tiện. Khấp khởi định đi th́ cánh đàn ông cản: “Đấy là lễ hội uống tràn cung mây, lều bia nào cũng có kẻ say xỉn. Đàn bà con gái vào chốn ấy làm ǵ”. Thực ra chính những lời mời gọi host nhà của người gốc Việt ở Munich c̣n hấp dẫn tôi hơn cả lễ hội bia.
Cứ đà này, rồi đến lúc khách Việt du lịch châu Âu được đon đả mời chào homestay, family host chẳng kém ǵ khách Trung Quốc được người Ư kính cẩn cúi đầu “ní hảo” khi vào mua sắm hàng hiệu. Cứ ra đến đường phố trung tâm bây giờ là thấy bánh ḿ Việt, c̣n lo ǵ phải vác ḿ tôm theo v́ không hợp đồ ăn Tây. Ḷng tin lên cao, chẳng lo khách quịt tiền, chỉ ngại nỗi, như một host ở Pháp nói nhỏ với tôi: “Chỗ cho thuê trọ chủ yếu là chung cư, nhà liền kề ở trung tâm thành phố. Sợ nhất người Việt ḿnh hay ồn ào, ra vào đóng cửa ầm ầm và gọi nhau ầm ĩ khắp hành lang...”.