Tại nước Mỹ có rất nhiều người Việt. Không kể số người định cư tại Mỹ sau năm 1975, thời gian gần đây rất nhiều thanh viên Việt Nam sang du học với ước mơ đổi đời. V́ thế nước Mỹ có một vị trí rất đặc biệt trong ḷng người Việt.
Bỏ lại sau lưng những kư ức đau thương thời chiến tranh, nhiều người nh́n đến Mỹ như một miền đất hứa. Du học Mỹ. Làm việc ở Mỹ. Lấy chồng lấy vợ Mỹ. Những chuỗi cửa hàng Mỹ như McDonald’s, Starbucks, KFC luôn chật kín khách đến check-in.
Bản thân bố mẹ tôi cũng đă rất vui mừng v́ tôi sang Mỹ sau một thời gian lang thang ở các nước mang tiếng là “nghèo”. Vậy nên, khi tôi nói tôi không thích ở Mỹ, nhiều người có vẻ ngạc nhiên.
Không tính Việt Nam, Mỹ là quốc gia tôi ở lâu nhất. Tôi ở Mỹ đă được gần 4 năm. Tôi sống chủ yếu ở bang California. Mỗi khi có dịp, tôi cố gắng đi đây đi đó để t́m hiểu nhiều hơn về đất nước nơi ḿnh sinh sống.
Tính đến thời điểm này, tôi đă đi được 13 bang. Đây là một phần rất nhỏ trong tổng số 50 bang của Mỹ, nên góc nh́n của tôi chắc chắn là phiến diện. Tuy nhiên, tôi nghĩ góc nh́n của tôi có thể giúp những bạn đang ôm ấp giấc mơ Mỹ hiểu thêm về đất nước này.
Trước khi mọi người đọc tiếp bài này, tôi muốn nhấn mạng rằng nước Mỹ là vô cùng rộng lớn và đa dạng. Dân số Mỹ gấp ba lần Việt Nam nhưng diện tích rộng gấp 30 lần. Riêng bang California thôi đă rộng gấp rưỡi Việt Nam rồi.
Mặc dù phần lớn người Mỹ nói tiếng Anh, mỗi khu vực của Mỹ lại có cách sống rất khác nhau.
Phần 1: Bốn lư do tôi không thích Mỹ
V́ nước Mỹ rộng và đa dạng như vậy, tất cả những nhận định về nước Mỹ đều mang tính tương đối. Những lư do tôi kể sau đây có thể đúng ở nhiều khu vực, nhưng không đúng ở nhiều khu vực khác.
Lư do 1: Ở Mỹ không sướng
Thỉnh thoảng, tôi bắt gặp bài báo với tiêu đề kiểu ai đó bỏ việc lương tháng trăm triệu ở Mỹ về Việt Nam. Bạn tôi hay b́nh luận: “Lương tháng trăm triệu ở Mỹ th́ lại chẳng về.” Lương tháng trăm triệu tức là khoảng $5000/tháng. Trả thuế 30% c̣n $3.500.
Ở khu tôi, thuê pḥng riêng nhỏ cũng phải $2000, ăn ngoài một bữa rẻ cũng phải $20. Vậy là lương $5000/tháng chỉ vừa đủ trả tiền nhà và may ra tiền ăn, chưa kể tiền đi lại, chăm sóc sức khoẻ, chi phí phát sinh, đi chơi với bạn bè.
Nhiều người có suy nghĩ rằng cứ sang Mỹ là sẽ giàu. Lương tháng những ngàn đô cơ mà ăn sao hết! Khi tôi đi học, bố mẹ tôi thấy tôi học bổng tiền tỉ một năm cứ nghĩ là từ giờ tôi có thể sống trong nhung lụa. Nhưng lương cao đồng nghĩa với việc chi phí sinh sống cao. Ở Việt Nam, do chi phí dịch vụ rẻ, bạn có thể có một cuộc sống thoải mái nếu có thu nhập hơn mức trung b́nh một chút. Ở Mỹ, bạn phải có thu nhập hơn mức trung b́nh rất nhiều mới mong thoải mái được.
Tôi gặp nhiều người chuyển từ Việt Nam sang Mỹ sống than thở rằng điều kiện cuộc sống đi xuống hẳn. Ở Việt Nam, họ ở nhà riêng với vườn, có người giúp việc, ốm ra là bác sĩ, ăn uống ngoài tẹt ga. Sang Mỹ, họ phải thuê nhà chung cư nhỏ xíu, cả tháng mới dám đi ăn ngoài một ḿnh, đau răng không dám đi khám v́ chi phí nha khoa ở đây rất đắt, c̣n thuê người giúp việc c̣n lâu mới dám mơ tới v́ chi phí nhân công ở đây cao.
Lợi thế khi làm việc ở Mỹ là khi đi du lịch ở các nước nghèo hơn. Tiết kiệm một tháng lương ở Việt Nam đi du lịch sẽ chẳng đáng là bao. Nhưng tiết kiệm một tháng lương Mỹ đi du lịch có thể cho bạn đi khá xa. Nhưng nhiều người ở Mỹ thu nhập chỉ vừa đủ sống, làm ǵ có tiền tiết kiệm mà đi đây đi đó.
Lư do 2: Đi lại bất tiện
Nh́n trên bản đồ, bạn có thể thấy Mỹ gần như chiếm trọn một nửa châu lục Bắc Mỹ. Nếu bạn ở sát biên giới phía Nam nước Mỹ sang Mexico tiện, hay ở gần biên giới phía Bắc sang Canada tiện.
Nhưng nếu bạn ở đâu đó khác trong nước Mỹ và muốn đi ra nước ngoài th́ sẽ phải bay chuyến rất xa. Và sau khi đă đi hết hai nước láng giềng, muốn đi đâu bạn sẽ phải cần cả tuần nghỉ liền v́ ngồi máy bay không có khi đă hết ngày. Không có chuyện cuối tuần hứng lên đi một nước mới lạ nào đó để trải nghiệm.
Tôi ở Mỹ gần 4 năm trời đi được có thêm 7 nước mới, mỗi lần đi về mà mệt ră rời v́ ngồi máy bay lâu, rồi lại phải đấu tranh với chênh lệch múi giờ. Bạn tôi ở châu Âu có một quư mà đă đi được chục nước. Bạn bè ở các nước châu Á, châu Âu, nhớ nhà chỉ cần đặt vé bay “vèo” phát về Việt Nam. Tôi nhớ nhà cũng ngại về v́ nghĩ đến chuyện ngồi máy bay 20 tiếng liền.
Lư do 3: Chính sách nhập cư không thân thiện
Mỹ là một trong những quốc gia với chính sách nhập cư vô cùng nghiêm ngặt. Xin visa sang Mỹ được đă khó rồi, sang đến nơi, để trở thành công dân của họ c̣n khó hơn nữa. Chính sách của họ càng khó hơn kể từ khi quốc gia này bắt đầu cuộc chiến chống khủng bố năm 2001.
Phần lớn dân nhập cư Mỹ là theo dạng gia đ́nh bảo lănh hoặc lấy vợ lấy chồng. Một bộ phận nhỏ có thành tự to lớn trong ngành của họ có thể nhập cư theo dạng “national interest” (sự có mặt của bạn trên đất Mỹ sẽ có ích lợi cho đất nước này). Nếu bạn muốn nhập cư theo dạng du học rồi ở lại đi làm, tổng cộng thời gian có thể lên đến cả chục năm.
Ở một số quốc gia như Úc hay Canada, sau khi bạn học đại học ở đất nước họ, bạn có thể trực tiếp nộp đơn xin “permannent residency” (loại giấy tờ cho phép bạn ở đất nước họ lâu dài). Nhưng ở Mỹ, học xong rồi, muốn nhập cư, bạn sẽ phải xin việc ở một công ty có thể bảo lănh thẻ xanh cho bạn. Trong suốt thời gian này, bạn sẽ phải phụ thuộc vào công ty, dù có không thích công việc hay t́m được công việc tốt hơn cũng không thể bỏ v́ như thế visa của bạn sẽ hết hiệu lực!
Nhiều người, sau khi có thẻ xanh là có thể thở phào nhẹ nhơm. Nhưng ngay cả với những người có thẻ xanh, bạn vẫn có thể bị trục xuất khỏi Mỹ. Nếu bạn không có thẻ xanh, khả năng bị trục xuất của bạn sẽ cao hơn nhiều.
Lư do 4: Tiền học đắt đỏ
Tiền học phí đại học cho 4 năm ở Mỹ có thể dễ dàng lên đến $200 ngh́n – 300 ngh́n. Thu nhập b́nh quân đầu người ở Mỹ năm 2016 là $57 rnghin. Sau khi trừ thuế đi sẽ c̣n khoảng $40 ngh́n. Trừ các chi phí ăn tiêu đi cùng lắm sẽ tiết kiệm được $5000 mỗi năm. Nếu một cặp vợ chồng có thu nhập trung b́nh, họ có thể sẽ phải tiết kiệm 20 năm mới đủ tiền cho hai con học đại học.
Với nhiều gia đ́nh không tiết kiệm lâu dài được như vậy, con họ sẽ phải tự vay tiền để học đại học. Trong năm 2015, 68% cử nhân Mỹ tốt nghiệp nợ nần, với khoản nợ trung b́nh là $30,100. H́nh dung rằng bạn vừa ra trường, lương làm c̣n chưa đủ ăn mà đă phải gánh lên ḿnh món nợ khổng lồ như vậy!
Phần 2: Vậy tại sao nhiều người vẫn ở Mỹ?
Với nhiều điều không tiện ở nước Mỹ như vậy, nhiều người vẫn chọn nhập cứ sang Mỹ. Lư do nhiều người nói với tôi nhất là ở Mỹ, bạn có thể cảm thấy bạn thuộc về nơi này. V́ sự đa chủng tộc, nên cho dù bạn có là người gốc Á, Âu, Phi, hay ǵ đó đi chăng nữa, không ai có thể nói rằng bạn không thuộc về nước Mỹ.
Ngược lại, nếu ở châu Âu, do phần lớn người dân ở một số nước là da trắng, nhiều người bảo với tôi rằng nếu bạn là người gốc Á, bạn có thể trở thành công dân nhưng thỉnh thoảng bạn sẽ có cảm giác như người ta vẫn đối xử với bạn như người nước ngoài.
Lư do khác là cơ hội nghề nghiệp. Những câu chuyện về “giấc mơ nước Mỹ” không phải không có cơ sở. Ở Mỹ, bạn đúng là sẽ có cảm giác bạn có thể trở thành bất kỳ ai, cho dù xuất phát điểm của bạn như thế nào. V́ sự rộng lớn ở nước Mỹ, nếu bạn thất bại ở một thành phố, bạn có thể t́m kiếm ở cơ hội ở một thành phố khác.
Phần 3: Tôi sẽ ở Mỹ hay về Việt Nam?
Kể từ sau khi tôi tốt nghiệp, rất nhiều người hỏi tôi câu hỏi này. Tôi không giới hạn lựa chọn của ḿnh ở Mỹ hay ở Việt Nam, mà cũng đang cân nhắc khác nước khác. Tôi chưa biết ḿnh sẽ đi đâu. Dù tôi có ở đâu, tôi chắc chắn sẽ dành kha khá thời gian ở Việt Nam v́ gia đ́nh tôi vẫn ở đây và tôi nghĩ có nhiều điều tôi có thể đóng góp cho nước ḿnh.
Therealrtz © VietBF