Mỹ - Triều tái căng thẳng sau khi Triều Tiên tuyên bố tái phát triển hạt nhân. Nguyên nhân khiến chính quyền B́nh Nhưỡng nổi giận được cho là do ông Trump “không giữ lời” về tuyên bố chấm dứt chiến tranh.
Nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-un (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc gặp thượng đỉnh ngày 12/6 tại Singapore. Ảnh: AP
Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đă hứa hẹn với Nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-un rằng ông sẽ kư tuyên bố chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953 mà các bên mới chỉ dừng lại ở một Hiệp định đ́nh chiến. Tuy nhiên, việc ông Trump vẫn chưa thực hiện được lời hứa của ḿnh đă khiến Triều Tiên nổi giận và gây bế tắc cho các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa hiện nay.
Lời hứa hẹn không được “ghi chép”
Vox ngày 29/8 dẫn 2 nguồn tin giấu tên cho biết, trong cuộc gặp Thượng đỉnh ngày 12/6 tại Singapore, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói với Nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-un rằng ông sẽ kư Tuyên bố ḥa b́nh sớm nhất có thể ngay sau cuộc gặp này.
Ông Trump có vẻ như cũng đă có thỏa thuận tương tự với Phó Chủ tịch đảng Lao động Triều Tiên Kim Yong-chol (cánh tay phải của Nhà lănh đạo Triều Tiên) khi ông này tới Nhà Trắng trước thềm cuộc gặp Thượng đỉnh Mỹ-Triều hồi tháng 6/2018.
Tuyên bố Singapore chỉ đề cập rằng: “Mỹ và Triều Tiên sẽ cùng nỗ lực xây dựng cơ chế ḥa b́nh ổn định và lâu dài trên Bán đảo Triều Tiên”. Tuy nhiên, sau cuộc gặp Thượng đỉnh, chính ông Trump đă tiết lộ rằng, có nhiều điều đă được nhất trí mà không được viết vào trong tuyên bố.
Khi đó, ông nói: “Những ǵ chúng tôi đă kư hôm nay bao gồm rất nhiều điều. Và cũng có cả những điều không được nêu trong thỏa thuận được kư”.
Thậm chí trước khi tới cuộc gặp Thượng đỉnh với Nhà lănh đạo Triều Tiên, ông Trump cũng từng ám chỉ ông đă thảo luận về một Hiệp ước ḥa b́nh với Phó Chủ tịch đảng Lao động Triều Tiên Kim Yong-chol khi ông này tới Mỹ (cuối tháng 5, đầu tháng 6).
“Chúng tôi đă nói về việc chấm dứt chiến tranh. Và bạn biết đấy, cuộc chiến này thực tế vẫn chưa chấm dứt – nó có thể là cuộc chiến dài nhất, gần 70 năm? Có khả năng về một điều ǵ đó như vậy? Nó c̣n hơn cả việc kư kết một văn bản mà bản thân nó đă là điều quan trọng theo một cách nào đó. Về mặt lịch sử, nó rất quan trọng. Chúng tôi đă thảo luận điều đó – chấm dứt chiến tranh Triều Tiên. Bạn có thể tin chúng tôi đang nói về việc chấm dứt chiến tranh Triều Tiên không?”.
Bất đồng quan điểm
Triều Tiên lâu nay vẫn đề nghị Mỹ đưa ra tuyên bố kết thúc chiến tranh trước, trong khi Washington lại yêu cầu B́nh Nhưỡng phải phi hạt nhân hóa trước. Sự khác biệt về quan điểm này đă khiến Mỹ hủy chuyến thăm của Ngoại trưởng Mike Pompeo tới Triều Tiên hồi cuối tuần trước.
Theo CNN, quyết định hủy chuyến thăm của Ngoại trưởng Pompeo được đưa ra sau khi ông Trump nhận được một lá thư từ quan chức cấp cao Triều Tiên cảnh báo rằng, các cuộc đàm phán “đang bế tắc và có thể đổ vỡ”. Lá thư c̣n nói thêm rằng, Triều Tiên có thể khôi phục “các hoạt động tên lửa và hạt nhân” nếu các yêu cầu không được đáp ứng.
“Triều Tiên đang thất vọng về việc chính quyền Trump không thể đáp ứng các kỳ vọng của nước này hướng tới việc kư kết Hiệp ước ḥa b́nh”, CNN dẫn những nguồn thạo tin cho biết.
Đây không phải lần đầu tiên trong những tuần gần đây Triều Tiên bày tỏ sự thất vọng với chính quyền Trump về Hiệp ước ḥa b́nh, đặc biệt là khi Mỹ vẫn không ngừng đưa ra những yêu cầu đơn phương về phi hạt nhân hóa.
Phía Mỹ đă khẳng định, họ muốn “phi hạt nhân hóa đầy đủ và có thể xác minh” như đă nhất trí với Nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Tuy nhiên, Triều Tiên cũng đặt ra những kỳ vọng từ phía Mỹ.
V́ sao cần Tuyên bố chấm dứt chiến tranh?
Ông Moon Chung-in, Cố vấn an ninh của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in ngày 29/8 nói rằng, việc Tuyên bố chấm dứt chiến tranh là điều quan trọng và cần thiết đối với tất cả các bên trong cuộc Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953). “Thứ nhất, Tuyên bố này sẽ là một sự kết thúc mang tính biểu tượng đối với lệnh ngừng bắn được kư năm 1953. Thứ hai, nó sẽ chấm dứt sự thù địch giữa hai miền Triều Tiên cũng như giữa Triều Tiên với Mỹ. Thứ ba, hiệp định đ́nh chiến sẽ được duy tŕ cho đến khi một hiệp ước ḥa b́nh được kư kết”.
Cuối cùng, ông Moon Chung-in nói, tuyên bố kết thúc chiến tranh nhằm gắn việc phi hạt nhân hóa với một thể chế ḥa b́nh.
Nội bộ Mỹ chia rẽ
Các nhà phân tích cho rằng, trong khi ông Trump có thể đồng ư muốn chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên, th́ các cố vấn của ông, đặc biệt là Cố vấn an ninh Quốc gia Mỹ John Bolton và Bộ trưởng Quốc pḥng James Mattis lại cho rằng, Triều Tiên nên có những bước đi hướng tới phi hạt nhân hóa trước khi Mỹ kư một Hiệp ước ḥa b́nh.
“Mọi thứ đều rơ ràng và dễ hiểu”, Ankit Panda, một chuyên gia chính sách đối ngoại và biên tập viên cấp cao của The Diplomat, cho biết. “Ông Trump đă đưa ra sự đảm bảo ở Singapore [với ông Kim Jong-un và có thể cả ông Kim Yong-chol] rằng ông sẽ thực hiện một tuyên bố [chấm dứt chiến tranh], dù điều đó không được đưa vào Tuyên bố chung. Và các cố vấn của ông lại không đồng t́nh với những ǵ ông đă hứa hẹn. T́nh thế hiện nay giống như hóa đơn đă đến hạn c̣n chính quyền th́ chia rẽ sẽ phải chi trả ra sao”.
“Điều đó lư giải v́ sao Triều Tiên nổi giận”, một nguồn tin nói với Vox. Việc ông Trump hứa hẹn về một tuyên bố ḥa b́nh và sau đó lại đặt ra các điều kiện sẽ được xem như Mỹ không giữ lời với những ǵ đă tuyên bố.
Lo ngại hiện nay là nếu các cuộc đàm phán giữa Triều Tiên và Mỹ đổ vỡ, liệu t́nh h́nh có quay trở lại những ngày “lửa và giận dữ” như đă từng diễn ra hồi năm ngoái hay không.
VietBF © sưu tầm