Nhà sáng chế áo chống đạn gốc Việt chia sẻ rằng nếu như cô sinh trưởng trong một gia đ́nh khá giả, chắc chắn rằng cô không có đủ bản lĩnh để sáng tạo và khởi nghiệp, đó là Vy Trần, cô gái gốc Việt chế áo hoodie chống đạn ‘đầu tiên trên thế giới,’ v́ lo lắng cho mẹ và em trai của cô bị bắn giống như người hàng xóm, nên cô bắt đầu t́m ṭi và sau đó quyết định tự ḿnh bắt tay vào thiết kế.
Vy Trần, nhà sáng lập và chủ doanh nghiệp Wonder Hoodie. Photo NBC Los Angeles.
Vy Trần, 25 tuổi, nhà sáng lập công ty công nghệ khởi nghiệp Wonder Hoodie ở thành phố San Francisco thuộc tiểu bang California, chuyên sản xuất áo mũ trùm hoodie có tính năng chống đạn được xem là đầu tiên trên thế giới, cho VOA biết cô sinh ra ở Sài G̣n và gia đ́nh sang định cư ở Hoa Kỳ do ông ngoại cô bảo lănh khi cô c̣n bé.
“Tôi sinh ra trong một gia đ́nh nghèo, sang Hoa Kỳ định cư cùng với cha mẹ, do ông ngoại tôi là một sỹ quan quân đội trong chiến tranh Việt Nam, từng bị ở tù gần 4 năm, băo lănh cho chúng tôi. Đến Mỹ không lâu th́ cha tôi bị bệnh ung thư mà mất, mẹ tôi một ḿnh phải cáng đáng mọi thứ cố làm sao để chị em tôi cảm thấy ḿnh không bị thiếu thốn mà chuyên tâm vào việc học.
“Mẹ tôi là một người mẹ tuyệt vời! Mẹ tôi dạy tôi nhiều điều về đức hy sinh, ḷng tận tụy và tính nhẫn nại.”
Cô Vy cho biết nhờ có người mẹ can đảm mà cô đă vượt qua mọi khó khăn trong thời học cấp 2 và cấp 3 khi ấy gia đ́nh cô thuộc dạng thu nhập thấp, và rồi cô may mắn có được học bổng học đại học trị giá khoảng nửa triệu đôla.
“Thế là tôi đi học đại học miễn phí. Sau đó th́ đi thực tập ở công ty Google và làm giám đốc phụ trách An toàn và Sức khỏe cho một vài công ty kỹ nghệ lớn trong vùng San Francisco Bay.
“Nh́n lại, tôi nghiệm ra nếu như tôi được lớn lên trong một gia đ́nh khá giả, th́ chắc rằng tôi không có bản lĩnh để sáng tạo và gầy dựng nên Wonder Hoodie.”
Cô Vy cho biết cô nung nấu quyết tâm tạo nên thay đổi sau một sự kiện khiến cô bàng hoàng: một người hàng xóm của mẹ cô ở thành phố Seattle, bang Washington, bị bắn chết trong một vụ cướp mấy năm trước.
“Mấy năm trước, một người hàng xóm cạnh nhà - một bà mẹ người Việt Nam có hai con - đang đi về nhà th́ ai đó sấn lại gần giật ví,” cô nói với đài NBC Bay Area. “Bà ấy không chịu buông ra, thế là họ bắn bà ấy tám phát vào ngực và bà ấy chết ngay trước nhà bà ấy và nhà tôi.”
Dù vào thời điểm đó đang sống ở khu vực San Francisco, cô Vy nói vụ việc khiến cô cảm thấy bất an mỗi khi nghĩ đến chuyện cô không thể làm ǵ để bảo vệ gia đ́nh của ḿnh ở Seattle. Cô lo lắng cho mẹ và em trai của cô v́ họ đi cùng đoạn đường giống như người hàng xóm, và cô bắt đầu t́m ṭi và sau đó quyết định tự ḿnh bắt tay vào thiết kế.
Với sẵn kiến thức về khoa học vật liệu, cô chế tạo những thiết kế nguyên mẫu và gửi chúng đi thử nghiệm. Khi những sản phẩm của cô đáp ứng những quy định về áo giáp của Viện Công lí Quốc gia (một cơ quan nghiên cứu và thẩm định thuộc Bộ Tư pháp Hoa Kỳ), cô thành lập công ty vào năm 2018 và bắt đầu bán hàng.
Nhà sáng tạo trẻ chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp.
“Ư tưởng của tôi xuất phát từ nhu cầu của chính ḿnh, tôi bắt đầu từ đó và áp dụng khởi nghiệp tinh gọn (lean start up - khởi nghiệp theo một hướng đơn giản và hiệu quả). Với ư khởi nghiệp tinh gọn, tôi muốn nói là đừng áp dụng ngay một ư tưởng nào nếu bạn chưa tin tưởng vào ư tưởng đó.”
“Chính v́ vậy mà cho đến khi tôi có một hay hai khách hàng tôi mới đầu tư tiền vào thành lập công ty.”
Với ư khởi nghiệp tinh gọn, tôi muốn nói là đừng áp dụng ngay một ư tưởng nào nếu bạn chưa tin tưởng vào ư tưởng đó.
Cô Vy Trần
Tác giả Eric Ries, một kỹ sư phần mềm ở thung lũng Silicon, vào năm 2011 đă ra mắt cuốn sách Khởi nghiệp tinh gọn với một mô h́nh gồm ba bước: xây dựng, đo lường, học hỏi. Mô h́nh này giúp tạo ra sản phẩm phù hợp với thị trường, giảm thiểu rủi ro, làm việc thông minh hơn, và học hỏi có kiểm chứng.
Theo cô Vy, kiểm chứng là một bước rất quan trọng, giúp cô giảm lăng phí tiền bạc, v́ chất liệu sợi tổng hợp Kevlar mà cô dùng để may áo chống đạn có giá thành cao.
Chu tŕnh khởi nghiệp tinh gọn (Lean Startup của Eric Ries.). Chụp từ bản dịch tiếng Việt trên Sachhoc.com
Khi được hỏi về một lời khuyên cho các bạn trẻ khởi nghiệp, cô Vy nhấn mạnh đến yếu tố khách hàng:
“Một điều tệ hại nhất có thể xảy ra là các bạn vốc hết năng lực, công sức, tiền của và cả tuổi thanh xuân của ḿnh vào một ư tưởng mà khách hàng không cần.
“V́ vậy mà tôi lo ngại rằng các nhà khởi nghiệp trẻ với ḷng nhiệt huyết và háo hức quá cao khiến bạn có thể đi lạc khỏi quỹ đạo khách hàng ngay trong lúc ban đầu. Thế nên, phải đặc biệt chú ư áp dụng đúng phương pháp và mô h́nh.”
Vy chia sẻ, nếu có tài chính mạnh th́ lỡ khi thất bại ư tưởng này th́ chọn ư tưởng khác, chứ c̣n xuất phát từ gia đ́nh có ít tiền như cô th́ phải hết sức thận trọng và phải tham khảo ư kiến khách hàng và cộng đồng để giảm thiểu rủi ro.
Bạn nên t́m người làm cố vấn (mentor) có cùng hoàn cảnh với bạn, và thông thiểu ư tưởng của bạn.
Vy Trần.
“Bạn nên t́m người làm cố vấn (mentor) có cùng hoàn cảnh với bạn, và thông thiểu ư tưởng của bạn. Hăy tưởng tượng rằng bạn là con nhà nghèo và thực hiện theo lời khuyên của một người con nhà giàu th́ hỏng hết. V́ sau đó bạn bị đau đầu nhức óc, không biết ḿnh có khởi nghiệp đúng không và có thể kiểm soát được mọi việc hay không.”
Vy cho biết cô luôn giữ “lửa” cho nhiệt huyết khởi nghiệp và xem các chương tŕnh truyền thực tế Shark Tank như là một cách để học hỏi và được “truyền lửa.”
“Thật thú vị là ở Việt Nam các bạn cũng có phiên bản Shark Tank, nơi chia sẻ các câu chuyện thành công lẫn thất bại khi khởi nghiệp. Tôi biết rằng điều hành một doanh nghiệp quả là không dễ chút nào.”