Câu chuyện về một người con lai Việt-Nga t́m về nguồn cội gây xúc động. Đó là Zhenya - một người con lai Việt Nga. Tâm sự vớ phóng viên, cho biết anh mới có cuộc hội ngộ đầu tiên với gia đ́nh của cha anh, trong cuộc t́m về nguồn cội mà anh ấp ủ đă lâu.
Zhenya t́nh cờ đến nhà tôi một chiều tháng 7 vừa rồi.
Hôm ấy trời nóng, ngay người bản xứ chúng ta c̣n thấy bức bối nữa là du khách xứ ôn đới. Nhưng tôi thấy Zhenya (dáng vóc khá đồ sộ) lại có vẻ không quá bận tâm đến khí hậu. Lần đầu tiên đến Hà Nội, dù rất háo hức khám phá Thủ đô của chúng ta nhưng chiều hôm ấy, vị tiến sỹ (ngành hóa dầu) không giấu được sự xáo động trong tâm hồn. Và rồi khi câu chuyện đă thân mật hơn, anh tâm sự với chúng tôi rằng, anh - một người con lai Việt Nga, vừa có cuộc hội ngộ đầu tiên với gia đ́nh của cha anh. Chuyến thăm Hà Nội lần này chính là cuộc t́m về nguồn cội mà anh ấp ủ đă lâu.
Sau cuộc gặp đầu tiên ấy, Zhenya c̣n cùng vợ chồng tôi thăm thú phố cổ Hà Nội một lần nữa. Lần nào chúng tôi cũng tṛ chuyện khá lâu. Câu chuyện của Zhenya hé lộ về một cuộc đời nhiều sóng gió.
Người con lai cô độc
Trong thế giới nhiều tỷ dân của chúng ta, có những đại gia đ́nh đông đúc, con đàn cháu đống, ḍng dơi sinh sôi nảy nở mạnh mẽ; cây phả hệ của gia tộc ấy như một cây cổ thụ sum suê. Nhưng cũng có những gia đ́nh rất hiếm người, có những con người ít người thân thích. Zhenya là một người như thế.
Khi chào đời, Zhenya chỉ có hai người ruột thịt: Mẹ và bà ngoại. Con tạo xoay vần thế nào mà mẹ và bà ngoại của anh lại có số phận tương đồng. Bà ngoại chỉ sinh được một mụn con gái là mẹ anh. C̣n mẹ Zhenya th́ chỉ sinh được một người con trai là anh. Hai người phụ nữ Nga đều như cái cây, chắt lọc tinh túy đất trời để rồi đâm bông một lần duy nhất, dồn sức chăm lo cho bông hoa “độc đinh” của ḿnh.
Mẹ của Zhenya tên là Nina Alexandrovna Orlova, làm nghề địa chất. C̣n anh th́ tên đầy đủ là Yevgeny Nikolayevich Orlov. Zhenya là kết quả của t́nh yêu mà mẹ anh dành cho một kiến trúc sư người Việt Nam sang Nga học trong những năm 50 của thế kỷ trước. Ngay khi bắt đầu nhận thức được, chú bé Zhenya đă được nghe mẹ nói về người cha Việt Nam với bao t́nh yêu thương.
Tiếc là mối t́nh của bố mẹ anh không đi đến kết quả viên măn cuối cùng nên bà Nina trở thành người mẹ đơn thân, cặm cụi nuôi nấng con trai và đau đáu ngóng thư từ Việt Nam... Những thư từ đó, giờ Zhenya vẫn trân trọng giữ ǵn như kỷ vật về người mẹ yêu thương. Zhenya không nói nhiều, nhưng những ǵ anh kể về mẹ cho thấy sự quan tâm, gắn bó và t́nh cảm sâu sắc với bà.
Năm 1968, thảm họa đổ ụp xuống đầu Zhenya (lúc ấy mới 12 tuổi) khi mẹ anh đột ngột qua đời. Chuyện là, trong một cuộc tranh luận liên quan đến sự bất công trong việc phân căn hộ theo tiêu chuẩn cán bộ, bà Nina bị xuất huyết năo, phải đi cấp cứu. Nằm bệnh viện được 1-2 ngày th́ bà qua đời.
Từ đó, thế giới xung quanh anh càng bị co hẹp với người thân duy nhất là bà ngoại. Mạch thư từ của người cha Việt Nam cũng chấm dứt.
Bà ngoại của Zhenya bị mù nên cuộc sống của hai bà cháu cũng khá chật vật, nguồn sống chỉ là lương hưu của bà cụ cộng với trợ cấp của Nhà nước Xôviết dành cho Zhenya với tư cách là trẻ vị thành niên không người nuôi dưỡng. May mà có sự giúp đỡ từ những người đồng nghiệp cũ của mẹ anh.
Zhenya thời thơ ấu. (Ảnh do nhân vật cung cấp/Vietnam+)
Gần 50 năm đă trôi qua nhưng anh vẫn nhớ như in về nghĩa cử của những cán bộ địa chất ở cơ quan cũ của mẹ, đặc biệt là người thủ trưởng của pḥng nghiên cứu - Viện sỹ Konstantin Romanovich Chelikov, Viện sỹ thông tấn Viện hàn lâm khoa học Liên Xô.
Thương Zhenya côi cút, họ d́u dắt anh trên đường đời, đấu tranh để anh có được chỗ ở (là căn hộ theo tiêu chuẩn của bà Nina), đưa anh đi cùng trong các chuyến công tác... Khi anh đă 18 tuổi, trợ cấp của Nhà nước chấm dứt, họ đă gửi đơn thỉnh nguyện các cơ quan chức năng, cuối cùng một vị Phó Thủ tướng đă kư giấy, đồng ư cho Zhenya được tiếp tục nhận trợ cấp.
Có thể nói, những năm tháng ấy, Zhenya đơn độc nhưng không cô độc. Cùng với sự chăm sóc của bà ngoại, anh c̣n có sự trợ giúp đầy nhân văn của Nhà nước Xôviết và tấm ḷng vàng của những người đồng nghiệp của mẹ anh. Tất cả đă chung tay nuôi nấng, nâng đỡ Zhenya, đưa cậu bé mồ côi trở thành một con người học thức; anh đă đạt đến học vị tiến sỹ, trở thành nghiên cứu viên cao cấp tại Viện tổng hợp hóa dầu thuộc Viện hàn lâm khoa học Nga.
Hành tŕnh về nguồn
Năm 1980, bà ngoại của Zhenya qua đời, anh thực sự chỉ c̣n một ḿnh. Nỗi cô đơn làm Zhenya hướng về cha, đến thời điểm ấy là người cùng huyết thống duy nhất c̣n lại với anh. Và thế là hành tŕnh t́m cha bắt đầu.
Thực ra, lâu nay người cha Việt Nam của Zhenya vẫn hiện diện trong cuộc sống của anh, qua lời kể của mẹ, của bà. Anh biết mặt ông qua bức ảnh cha anh chụp cùng mẹ con anh, trong một lần hiếm hoi ông sang Liên Xô công tác ngắn ngày.
Mẹ mất, anh giữ ǵn thư từ của bố mẹ, trân trọng một cái lược làm bằng xác máy bay Mỹ - kỷ vật cha anh tặng mẹ anh. Cha anh không thư từ nữa, anh và bà ngoại (khi bà c̣n sống) vẫn thường xem tivi, dơi theo những tin tức về chiến tranh Việt Nam. Trong hoàn cảnh đạn bom ác liệt, số người Việt thương vong rất nhiều, có lúc bà cháu anh đặt câu hỏi về số phận của cha anh, lo rằng ông có thể gặp vận rủi trong thời chiến...
Zhenya đi t́m cha trong những nỗi lo âu mơ hồ như thế. Anh bắt đầu bằng trường đại học mà cha anh từng theo học. Ở đó, người ta chỉ c̣n một chút thông tin về ông: Họ và tên, thời gian tốt nghiệp. Với một chàng trai người Nga “thân cô thế cô” th́ đi t́m cha với chừng đó thông tin chẳng khác nào “t́m kim đáy bể.” Tuy nhiên, câu chuyện đầy cảm xúc của Zhenya hẳn đă lay động trái tim những cán bộ phụ trách sinh viên nước ngoài của trường ấy nên họ chỉ vẽ cho anh cách sang Đại học Xây dựng Moskva, nơi có nhiều sinh viên Việt Nam đang theo học, để hỏi thêm về cha.
Theo lời chỉ dẫn đó, Zhenya t́m đến Pḥng phụ trách sinh viên nước ngoài Đại học Xây dựng Moskva và anh được giới thiệu với một nghiên cứu sinh người Việt tên là Trần Vi Lăng. Nhờ sự quen biết với giới kiến trúc sư và kỹ sư xây dựng Việt Nam, kỹ sư Trần Vi Lăng đă t́m được cha của Zhenya. Một ngày đẹp trời, Vi Lăng báo cho Zhenya biết một tin vui, một tin không vui. Tin vui là cha anh c̣n sống, hiện là một kiến trúc sư khá thành đạt. C̣n tin không vui là cha anh đă có một gia đ́nh khá đông đúc ở Việt Nam.
Kỹ sư Trần Vi Lăng cũng đă t́m đến vị kiến trúc sư nọ, báo tin cho ông rằng, con trai ông đang sống ở Moskva và đang t́m kiếm ông. Hai cha con có thư từ cho nhau, cho đến năm 1984, trong một chuyến đi công tác Liên Xô, người cha đă t́m gặp đứa con trai lưu lạc. Anh Zhenya, lúc bấy giờ đă 28 tuổi.
Zhenya chỉ gặp cha có một lần ấy rồi thôi, v́ anh (và có lẽ cả ông kiến trúc sư) đều không muốn khuấy động gia đ́nh đề huề riêng của ông; nhưng ư thức về cội nguồn Việt Nam luôn thường trực trong tâm khảm anh. Trải qua nhiều khúc quanh trong cuộc sống, lập gia đ́nh khá muộn rồi bận bịu chăm lo cho hai cô con gái nhỏ, hoàn cảnh kinh tế cũng không dư dả lắm nhưng Zhenya luôn nung nấu ư định một ngày nào đó sẽ tới Việt Nam, t́m hiểu quê cha của ḿnh. Và rồi, năm 2019 này, với mọi nỗ lực của bản thân và sự giúp đỡ của người bạn Trần Vi Lăng, anh quyết thực hiện tâm nguyện của ḿnh.
Tháng 7/2019, Zhenya đă đến thăm Hà Nội. Anh lập tức thực hiện điều mong mỏi bấy lâu là thăm ngôi nhà mà cha anh từng sống, ở một con phố trung tâm Hà Nội. Ông mất từ năm 2003, nhưng Zhenya đă được những người anh em cùng cha khác mẹ đón tiếp với tấm thịnh t́nh.
Anh Zhenya thăm một nghĩa trang liệt sĩ ở Hưng Yên (Ảnh: Trần Vi Lăng/Vietnam+)
T́nh cảm và tiếng nói huyết thống trào dâng mạnh mẽ trong anh khi đứng trong ngôi nhà cha ḿnh từng sinh sống, mường tượng bóng h́nh ông bảng lảng đâu đây và nhận ra người con trai út của cha có những điểm chung với ḿnh. Bữa cơm đoàn tụ gia đ́nh cũng để lại trong anh những xúc cảm mạnh mẽ. Với Zhenya, người con một của bà mẹ cũng là con một, được ngồi ăn với đại gia đ́nh đông đúc gồm những người Việt Nam có một phần kết nối ḍng máu với anh, là một trải nghiệm khó quên.
Tiếng nói nội tâm cũng thôi thúc Zhenya t́m về với những nét Việt Nam thân thương in đậm trong anh v́ gắn chặt với những hồi ức về người cha quá cố. Anh về thăm mộ cha; thắp hương cho người anh cùng cha khác mẹ là liệt sỹ, hy sinh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Anh đi thăm nghĩa trang liệt sỹ, thăm những thắng cảnh, những di tích lịch sử của Hà Nội. Anh thực hiện nguyện vọng bấy lâu là thăm Vịnh Hạ Long, không phải v́ danh xưng “kỳ quan thế giới” của nó mà v́ anh đă thấy Hạ Long thật đẹp đẽ trong bối cảnh một vài bức ảnh cũ của cha...
Trong mắt Zhenya, Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung, là miền đất tươi đẹp với những giá trị sống tích cực; đặc biệt là việc tri ân những người có công với đất nước được thực hiện một cách thiết thực và sâu rộng trong cả nước, thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn” cao cả của người Việt.
Chuyến về thăm quê cha đă để lại trong ḷng Zhenya biết bao nhiêu t́nh cảm ấm áp về đất nước và con người Việt Nam. Anh tâm sự với chúng tôi: "Thật xúc động khi ở vào tuổi sáu mươi, tôi đă được thỏa nguyện ước là về với nguồn cội của ḿnh."
Nước da không chia tấm ḷng
Trong hành tŕnh t́m cha và t́m về quê cha của anh Zhenya, có một con người có vai tṛ nổi bật: Trần Vi Lăng, vị kỹ sư Việt Nam hiện đang sinh sống ở Moskva.
Hơn ba chục năm đă trôi qua mà Zhenya vẫn nhớ như in về cuộc gặp gỡ đầu tiên của họ. Anh kể: "Trước cuộc gặp với Trần Vi Lăng để nhờ t́m tin tức của cha, tôi rất hồi hộp, không biết Lăng sẽ phản ứng thế nào trước yêu cầu đường đột đó. Cuộc gặp đầu tiên đă xua tan mọi nỗi lo ngại. Tôi tự giới thiệu và kể với Lăng câu chuyện của ḿnh. Dù trước đó chúng tôi chưa hề quen biết nhưng Lăng tỏ ra rất thân thiện và cẩn thận. Anh ấy lắng nghe tôi nói với thái độ hết sức thông cảm và hứa sẽ gọi điện cho tôi ngay khi biết được điều ǵ đó liên quan đến cha tôi."
Cuộc gặp ấy đă mở đầu cho một t́nh bạn Việt-Nga keo sơn. Ngoài việc anh Vi Lăng tận t́nh giúp Zhenya t́m cha như đă kể ở trên, họ c̣n gắn bó với nhau trên rất nhiều phương diện và trong mọi giai đoạn của cuộc sống.
Họ đă có rất nhiều kỷ niệm vui vẻ. Như là lúc anh Vi Lăng (đang làm luận án tiến sỹ) phải vượt qua kỳ thi một số môn tối thiểu. Giữa lúc Zhenya lo lắng cho người bạn Việt Nam… th́ bỗng nhiên lại được Lăng đăi bia. Hóa ra anh Lăng đă vượt qua kỳ thi tối thiểu và trên đường về kí túc xá, thấy trong cửa hàng có bán bia Plsen của Tiệp - loại bia thời đó rất hiếm - anh bèn mua ngay cả két và người bạn được anh chọn để cùng ăn mừng thi cử thành công chính là Zhenya.
Hay là lần Zhenya được Lăng mời đến dự Tết cổ truyền của Việt Nam được tổ chức trong kư túc xá MISI mà anh thấy mọi thứ đều khác biệt và ấn tượng: Từ bầu không khí đón năm mới của người Việt Nam, phong tục tập quán ngày Tết cho đến các món ăn Việt ngon lành. Đặc biệt hơn cả, tới giờ hai anh đều nhớ và vẫn ôm bụng cười về việc con mèo nhà Zhenya “chành chọe” với bé Mốc - con trai anh Lăng đến mức có một số hành vi chống đối thái quá.
Anh Zhenya (bên phải) và người bạn Trần Vi Lăng thưởng thức bún chả ở Hà Nội. (Ảnh do nhân vật cung cấp/Vietnam+)
Bên cạnh những chuyện vui, họ cũng có những trải nghiệm nhớ đời về việc ra chợ bán áo gió (do người nhà ở Việt Nam gửi sang cho anh Vi Lăng trong thời perestroika - thời kỳ cải tổ của Gorbachov). Rồi c̣n lúc Vi Lăng ở Việt Nam sang Liên Xô t́m cách “cứu nhà,” liên lạc măi với Zhenya không được, nhưng vững ḷng tin ở t́nh bạn, anh vẫn xách vali đến nhà Zhenya và may sao, gặp lúc Zhenya ở nhà. Zhenya đă chia sẻ căn hộ nhỏ của ḿnh cho gia đ́nh người bạn Việt Nam mà không mảy may suy tính. Đám cưới của Zhenya, vợ chồng anh Vi Lăng đă hỗ trợ tận t́nh và tặng cô dâu một món quà quư giá...
Với Zhenya, điều gây ấn tượng mạnh mẽ nhất trong t́nh bạn của hai người chính là việc anh Vi Lăng đă nhiệt t́nh sắp xếp cho anh chuyến về cội nguồn Việt Nam thật chu đáo. Anh Lăng đă lên lịch hoạt động cho toàn bộ chuyến đi, dịch ra tiếng Nga chương tŕnh chi tiết (nhiều chỗ c̣n phiên âm các địa danh, tên các món ăn, các phương tiện giao thông ở Việt Nam). Anh cũng sát cánh bên Zhenya trong những sự kiện quan trọng như đến thăm nhà cha đẻ, đi viếng mộ ông...
Anh Zhenya với nhà báo Mai Quang Huy (Ảnh: Hà Nguyễn/Vietnam+)
Hơn ba mươi năm qua, trên những khúc quanh của đường đời, họ đă luôn cùng nhau chia ngọt sẻ bùi. Không có những tuyên ngôn cao đạo, nhưng Zhenya và Trần Vi Lăng, bằng t́nh bạn chung thủy “hữu xạ tự nhiên hương” của ḿnh, đă góp sức vun đắp cho t́nh hữu nghị Nga-Việt một cách hiệu quả và đẹp đẽ nhất./.
VietBF@ sưu tầm.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
