01/07/20
WASHINGTON (AP) — Ngũ Giác Đài vào hôm thứ Hai giữ khoảng cách với khẳng định của Tổng thống Donald Trump về việc ông sẽ cho đánh bom những địa điểm văn hoá ở Iran, bất chấp những ngăn cấm quốc tế.
Bộ trưởng Quốc pḥng Mark Esper cho hay, Mỹ sẽ “tuân theo luật xung đột vũ trang.” Khi được hỏi liệu điều đó có loại trừ những địa điểm văn hoá hay không, Esper đáp, “Đó là luật về xung đột vũ trang.”
Sự khác biệt giữa Tổng thống và lănh đạo Ngũ Giác Đài diễn ra vào giữa bối cảnh căn thẳng với Tehran đang leo thang sau cuộc không kích sát hại Tướng Qassem Soleimani – Tư lệnh lực lượng tinh nhuệ Quds của Iran. Trump hai lần cảnh báo sẽ tấn công những địa điểm văn hoá nếu Tehran trả đũa chống lại Mỹ.
Ư kiến công khai của Esper phản ánh mối quan ngại của các viên chức quân sự và quốc pḥng khác, những người biết rơ cấm tấn công vào dân thường, những địa điểm văn hoá và tôn giáo, ngoại trừ những trường hợp bị đe doạ cụ thể.
Ông Trump lần đầu tiên đưa ra ư kiến nhắm vào những địa điểm văn hoá vào hôm thứ 7, trên Twitter, và nhắc lại quan điểm này vào hôm sau. “Chúng tôi nhắm vào 52 địa điểm ở Iran (đại diện 52 người Mỹ bị Iran bắt làm con tin nhiều năm trước), một số rất quan trọng cho Iran và văn hoá quốc gia, và những mục tiêu đó, và bản thân Iran sẽ bị tấn công rất nhanh và rất mạnh,” Tổng thống Mỹ đăng trên Twitter.
Ư kiến của ông Trump ngay lập tức vấp phải chỉ trích từ các học giả pháp lư, các chuyên viên an ninh quốc gia, các nhà lập pháp Dân chủ. Những Tổng thống sang ngày hôm sau vẫn giữ nguyên quan điểm. “Họ được phép giết hại người của chúng ta. Họ được phép tra tấn, làm thương tích người của chúng ta. Họ được phép sử dụng bom, làm nổ tung người chúng ta, và chúng ta không được phép đụng tới địa điểm văn hoá của họ. Làm ǵ được như vậy,” Trump đăng trên Twitter.
Nhưng theo luật quốc tế th́ đúng quả thật như vậy.
Đặc biệt công ước Hague vào năm 1954 tuyên bố, các quốc gia phải “có tất cả mọi biện pháp” để bảo về tài sản văn hoá, và phải kiềm chế “bất cứ hành động thù nghịch nào nhắm trực tiếp vào những tài sản đó.” Công ước cho rằng, tất cả mọi quốc gia phải không sử dụng những địa điểm văn hoá cho mục đích đe doạ mà sẽ biến chúng thành mục tiêu quân sự.
Ngũ Giác Đài có một danh sách dài những mục tiêu tiềm năng bện trong Iran cũng như những địa điểm liên quan đến Iran trên khắp Trung đông. Những mục tiêu đó và kế hoạch chiến tranh được cập nhật thuờng lệ.
Bất cứ mục tiêu nào cũng sẽ trải qua thủ tục kiểm tra dài đằng đẵng ở Bộ Quốc pḥng và Ngũ Giác Đài nhằm xác định chúng có hợp pháp, phù hợp và tương xứng với hành động quân sự của Iran. Chỉ sau khi thủ tục này được hoàn tất, th́ danh sách những địa điểm tiềm năng này sẽ được tổng thống cân nhắc phê chuẩn,
Bên ngoài Ngũ Giác Đài, đe doạ của ông Trump bị lên án dữ dội.
Trước khi Bộ trưởng Esper đưa ra ư kiến, các viên chức khác trong chính phủ nói rơ, Hoa Kỳ sẽ tuân theo luật mà không mâu thuẫn trực tiếp với Tổng thống.
Ngoại trưởng Mike Pompeo vào hôm Chủ nhật cho hay, bất cứ tấn công quân sự của Mỹ vào bên trong Iran đều hợp pháp.
Hương Giang (Theo AP)