'Nội chiến' vật tư y tế ở Mỹ là t́nh trạng hiện tại ở nước cờ hoa. Những người trung gian mờ ám, những lô hàng ảo, giá tăng vọt theo giờ, đó là những ǵ các thống đốc bang ở Mỹ đối mặt khi săn lùng vật tư y tế.
Khi dự trữ liên bang ngày càng thu nhỏ và chính quyền Trump hạn chế quyền tiếp cận của các bang với số hàng c̣n lại, lănh đạo các bang phải dùng đến những biện pháp đặc biệt để có được khẩu trang, máy thở, găng tay và các thiết bị cần thiết khác.
Các bang cạnh tranh với nhau và cả với chính phủ liên bang trên thị trường quốc tế, khi giá máy thở tăng gấp đôi c̣n khẩu trang tăng gấp 10 lần. Họ phải nhờ cậy những người bạn giàu có và doanh nghiệp. Thống đốc bang Massachusetts Charlie Baker đă nhờ tỷ phú Robert Kraft điều máy bay của đội bóng bầu dục Patriots đến Trung Quốc để lấy hơn một triệu khẩu trang.
Ở New York, tâm dịch ở Mỹ, Thống đốc Andrew Cuomo yêu cầu các bệnh viện tư chuyển máy thở cho các bệnh viện công thiếu thiết bị. "Nếu họ bất b́nh th́ cứ để họ kiện tôi", Cuomo nói.
Nhân viên của LifeBridge Health sản xuất khẩu trang tại Baltimore. Ảnh: LifeBridge Health.
Nhiều thống đốc kêu gọi chính quyền liên bang mua sắm tập trung nhưng Trump dường như không muốn can thiệp. Nhà Trắng tuyên bố rơ ràng trong tuần này rằng Tổng thống coi kho dự trữ liên bang là hàng dự pḥng cho các bang.
"Đây là nỗi thất vọng lớn nhất", Thống đốc Maryland Larry Hogan, đứng đầu Hiệp hội Thống đốc Quốc gia, nói. "Các bang cạnh tranh với nhau, chính phủ liên bang cạnh tranh với chúng tôi, các quốc gia khác cũng cạnh tranh với chúng tôi trong khi nguồn cung rất hạn chế".
Hogan cho biết Cơ quan Quản lư Khẩn cấp Liên bang đă phân phối vật tư từ kho dự trữ quốc gia, nhưng chúng chỉ đáp ứng được một phần rất nhỏ nhu cầu. "Chúng tôi đă mua tất cả mọi thứ mà chúng tôi có thể trên thị trường mở, không chỉ trong nước mà trên toàn thế giới, từ Hàn Quốc, Trung Quốc và những nơi khác", ông nói.
Các bang đôi khi phải cạnh tranh với bệnh viện của chính họ, v́ các bệnh viện muốn nhanh chóng có hàng để bảo vệ nhân viên của ḿnh thay v́ chờ đợi chính quyền bang phân phối.
Bác sĩ Daniel Durand ở Maryland không thể ngờ có một ngày ông phải ráo riết t́m mua đồ bảo hộ cho bệnh viện trong một thị trường hỗn loạn. Khẩu trang N95 b́nh thường chỉ có giá chưa đến một USD giờ được bán với giá từ 3,7 USD trở lên. Và đó đă là giá rất hời: Nhiều người sẵn sàng trả tới 10 USD một cái.
Ông cho biết một số người trung gian dọa sẽ bán cho bệnh viện khác khi ông bắt đầu hỏi những câu cơ bản để t́m hiểu hàng. "Tôi nghe nói có người trả hàng triệu USD mà không nhận được hàng", Durand nói. "Có những kẻ chuyên đi lừa các bệnh viện".
Quan chức phụ trách tài chính bang Virginia Aubrey Layne, người t́m mua thiết bị y tế cho bang, nói rằng họ gặp những người bán khả nghi nhưng không có nhiều thời gian để xác định xem họ có đáng tin cậy hay không.
"Ai cũng nói rằng họ quen ai đó có thể móc nối với ai đó ở Trung Quốc", ông cho biết.