MOUNT RUSHMORE NATIONAL MEMORIAL, S.D. (AP) — Dưới chân núi Mount Rushmore vào đêm trước ngày Quốc khánh Mỹ, Tổng thống Donald Trump đưa ra lời kêu gọi trực tiếp đến cử tri da trắng đang bất măn, tố cáo người biểu t́nh thúc đẩy công lư chủng tộc, đang tham gia vào “một chiến dịch bất nhẫn nhằm xóa sạch lịch sử chúng ta.”
Vào tối thứ Sáu, Tổng thống đào sâu thêm vào những chia rẽ đang ăn ṃn nước Mỹ, đưa ra giọng điệu bất hoà đối với cử tri đoàn đang bị tổn thương bởi đại dịch và bởi bất công chủng tộc sau những vụ sát hại người Mỹ gốc Phi thu hút sự chú ư. Tổng thống chuyển hướng sự chú ư vào hành động xúc phạm của một số người biểu t́nh đ̣i phá bỏ các tượng đài vinh danh các vị tướng Liên quân miền Nam, những vị chủ nô, trong đó có cả những vị tổng thống trước đây, trên khắp quốc gia.
“Phong trào này tấn công rộng răi vào huyền thoại của mọi nhân vật trên Mount Rushmore,” ông Trump nói. Tổng thống cáo buộc cánh tả hy vọng “phỉ báng các anh hùng của chúng ta, xoá bỏ những giá trị của chúng ta và truyền bá tư tưởng cho trẻ em.” Ông Trump kêu gọi đồng bào Mỹ nên lên tiếng hănh diện về di sản của họ, và không cần phải xin lỗi về lịch sử quốc gia. “Chúng ta sẽ không bị khủng bố, chúng ta sẽ không hạ ḿnh, chúng ta sẽ không bị doạ nạt bởi những kẻ xấu xa,” ông Trump nói thêm. “Chuyện này sẽ không xảy ra.”
Bài phát biểu và màn pháo bông tại Mount Rushmore diễn ra trước bóng đen của đại dịch virus corona đă tước đi sinh mạng của hơn 130.000 người Mỹ. Tổng thống đến South Dakota nhân dịp mừng Quốc khánh để tập hợp một đám đông khoảng 7.500 người ủng hộ, phần lớn không mang mặt nạ và tất cả đều không tuân theo những hướng dẫn y tế cộng đồng khuyến cáo không nên tập trung đám đông.
Mối bất hoà nổi bật khi bài phát biểu đang diễn ra, chiến dịch tranh cử của ông Trump xác nhận Kimberly Guilfoyle – viên chức gây quỹ hàng đầu, và là bạn gái của Donald Trump Jr. – được xét nghiệm dương tính virus corona khi đang ở South Dakota. Trong khi được xét nghiệm âm tính COVID 19, nhưng Donald Jr. và bạn gái của ḿnh đều tự cách ly, và huỷ tất cả những sự kiện sắp tới.
Trong bài phát biểu, Tổng thống thông báo đă kư một sắc lệnh thành lập Vườn Quốc gia của các vị Anh hùng Mỹ – một công viên ngoài trời khổng lồ với những bức tượng của “những người Mỹ vĩ đại nhất.”
Tổng thống tập trung vào những người ủng hộ nhiệt t́nh nhất vào lúc quan ngại đang ngày một lớn lên trong nội bộ chiến dịch tái tranh cử trước t́nh trạng chỉ số thăm ḍ tại các tiểu bang chiến trận sẽ quyết định bầu cử 2020 đang trượt dốc.
Trump trong những tuần gần đây gia tăng chỉ trích “những kẻ du côn cánh tả,” sử dụng ngôn từ kỳ thị khi nói về virus corona, và viếng thăm biên giới miền Nam nhằm nhấn mạnh tiến bộ xây tường biên giới Mỹ -Mễ như lời hứa vận động tranh cử 2016 xây tường biên giới Mỹ -Mễ.
Trong khi không phải là buổi tập hợp tranh cử, những sự kiện lại có hơi hướng của buổi vận động tranh cử khi đám đông thân thiện hô vang “4 năm nữa!” chào đón ông Trump, và cỗ vơ nhiệt tâm khi Tổng thống và Đệ nhất Phu nhân bước lên sân khấu.
“Họ nghĩ người Mỹ yếu đuối, mềm yếu và dễ phục tùng,” Trump nói. “nhưng không, đồng bào Mỹ mạnh mẽ, hănh diện, và sẽ không cho phép quốc gia và tất cả giá trị, lịch sử và văn hoá của nó bị bọn họ lấy đi.”
Thống đốc Cộng hoà Kristi Noem cũng lặp lại những lời chỉ trích của ông Trump chống lại những đối thủ “đang t́m cách xóa sạch những bài học của lịch sử.”
Thị trấn nhỏ Keystone nằm cách tượng đài vài dặm, vào hôm thứ Sáu náo nhiệt với nhiều người hy vọng chiêm ngưỡng pháo bông, và được nh́n Tổng thống. Nhiều người mặc những chiếc áo thun và đội nón ủng hộ Trump. Chỉ số ít mang khẩu trang.
Lănh đạo một số bộ lạc thổ dân Mỹ trong vùng đă lên tiếng bày tỏ quan ngại rằng sự kiện có thể dẫn đến bùng phát virus trong số người dân của họ, những người đặc biệt yếu thế với COVID 19 v́ hệ thống y tế không đầy đủ và t́nh trạng sức khỏe măn tính.
Một số nhóm thổ dân Mỹ sử dụng chuyến viếng thăm của ông Trump để biểu t́nh chống tượng đài Mount Rushmore. Họ cho rằng, Black Hills bị lấy khỏi tay người Lakota.
Hơn 100 người biểu t́nh, chủ yếu là người Lakota, đứng hai bên đường từ Keystone đến tượng đài, cầm bảng hiệu, chơi nhạc Lakota dưới cái nắng nóng 95 độ. Một số đưa nắm đấm lên trời khi những chiếc xe chở người tham dự sự kiện đi ngang. Một số bản biểu t́nh ghi. “Bảo vệ Người Đầu tiên của South Dakota,” “Quư vị trên đất bị đánh cắp,” và “Giải tán Da trắng Thượng đẳng.”
Khoảng 15 người bị bắt giữ sau khi ngáng đường, và không tuân theo thời hạn phải rời đi do cảnh sát đặt ra.
Một số cho rằng, bắn pháo bông gây nguy hiểm cho hệ sinh thái quanh khu vực tượng đài, và có thể dẫn đến cháy rừng lớn. Bắn pháo bông bị huỷ sau năm 2009 v́ một loại bọ cánh cứng ở đây làm gia tăng nguy cơ cháy.
Thống đốc Noem thúc đẩy cho pháo bông quay trở lại sau khi đắc cử, và bà kêu gọi ông Trump hỗ trợ. Tổng thống gạt những quan ngại cháy rừng sang một bên, hồi đầu năm tuyên bố “Cái ǵ có thể cháy? Đó là đá mà.”
Hương Giang (Theo AP)