(CNN) – Đây là lần thứ hai trong hơn 7 thập niên, một ứng cử viên tổng thống Dân chủ chiến thắng Arizona, một sự thay đổi lớn đối với tiểu bang từng là thành tŕ vững chắc của Cộng hoà.
CNN vào tối thứ 5 dự báo Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ thắng Arizona, đánh bại đương kim Tổng thống Donald Trump, đem lại cho Dân chủ ở Arizona và toàn bộ các tổ chức cơ sở đồng minh trong tiểu bang một thành tựu đăng quang sau một thập niên tạo dựng.
Chiến thắng của Biden tại tiểu bang đă đưa những lănh đạo Cộng hoà như Barry Goldwater và John McCain trở nổi tiếng có thể báo trước những vấn đề của đảng Cộng hoà trong tương lai. Có 3 thay đổi chính trong tiểu bang đă giúp Dân chủ năm nay: Sự phát triển dân số cộng đồng người gốc Latino nghiêng về phía Dân chủ, làn sóng cử tri dọn tới Arizona từ những tiểu bang cấp tiến hơn như California và Illinois, và cách cử tri vùng ngoại ô “nghỉ chơi” với đảng Cộng hoà do một người lănh đạo như ông Donald Trump.
Chuyển sang màu xanh, Arizona đang tiến gần đến hàng xóm ở Tây Bắc – Nevada, nơi Dân chủ nắm quyền kiểm soát hầu hết tất cả mọi mặt của chính quyền – và thoát khỏi xu hướng cánh hữu truyền thống của tiểu bang.
Được tuyên bố vài ngày sau khi CNN dự đoán Biden đắc cử, chiến thắng của Dân chủ nhờ quận Maricopa, nơi có Phoenix, và gần 60% tất cả mọi người dân trong tiểu bang. Maricop là quận phát triển nhanh chóng trên quốc gia, chuyển ḿnh trong hai thập niên qua thành một cụm những trung tâm đô thị lớn, những cộng đồng được quy hoạch toàn diện, và những khu thương mại sầm uất.
“Quận Maricopa đem lại chiến thắng tiểu bang Arizona cho Mark Kelly và Joe Biden,” Chủ tịch Dân chủ của quận, ông Steven Slugocki cho hay. “Ở Maricopa, chúng tôi cam kết dùng nguồn tài nguyên của ḿnh liên lạc với cử tri mọi màu da, phụ nữ, và những nhóm bị bỏ rơi truyền thống trên khắp tiểu bang. Chiến lược của chúng tôi được chứng minh có hiệu quả.”
Biden là ứng cử viên Dân chủ thứ hai thắng Arizona kể từ năm 1948, khi Harry Truman thắng. Bill Clinton thắng sít sao tiểu bang này vào năm 1996 nhưng Arizona dịch chuyển về sâu thêm về cánh hữu trong hai thập niên qua, bầu chọn những người cứng rắn với nhập cư như Thống đốc Jan Brewer và Cảnh sát trưởng quận Joe Arpaio, và thông qua những luật như SB 1070 – luật tiểu bang gây tranh căi đ̣i hỏi cảnh sát kiểm tra t́nh trạng di trú khi thực thi những luật khác nếu “có những nghi ngờ hợp lư” về nhập cư lậu.
Chiến thắng của Dân chủ được xây dựng trên công tác của những tổ chức cơ sở ngay tại chỗ ở Arizona, nhiều trong số này tập trung vào nhóm dân số Latino đang phát triển bằng cách đoàn kết chung quanh phản đối Arpaio và truy quét di dân. Những nhóm này cung cấp cho bộ máy Dân chủ của tiểu bang dành được vài chiến thắng từ năm 2010, với sự xây dựng những khối cần thiết để phát triển thành một lực lượng có thể thắng ghế thượng viện vào năm 2018, và chỉ hai năm sau, một ghế thượng viện khác và ghế tổng thống.
Sự thay đổi ở Arizona cũng sẽ được cảm nhận rơ ràng ở Washington D.C, khi mà những nhà hoạt động hàng đầu của Cộng hoà t́m cách hiểu bằng cách nào mà họ đă mất một tiểu bang như Arizona, mà mới cách đây 6 năm vẫn được xem là một ổ khoá Cộng hoà. Câu hỏi đặt ra: Dân chủ đang lên ở tiểu bang sẽ đặt Arizona xa tầm tay trong những năm tới hay không?
Lu mờ chiến thắng của Biden là huyền thoại của McCain, một người Arizona đáng tin cậy có chủ nghĩa bảo thủ độc lập đă xây dựng một liên minh gồm Dân chủ, độc lập và Cộng ḥa trong nhiều năm ở tiểu bang. Trump và McCain có mối quan hệ căng thẳng, và khi cố Thượng nghị sĩ John McCain bỏ phiếu chống lại dự luật băi bỏ Obamacare th́ căng thẳng bùng nổ, dẫn đến Trump gia tăng nhạo báng, tấn công, chỉ trích Thượng nghị sĩ Cộng hoà, thậm chí ngay cả sau khi ông qua đời vào năm 2018. Bên cạnh đó, những lời nhận xét của Tổng thống về quân nhân và cựu chiến binh đă khiến cho bà quả phụ Cindy McCain ủng hộ Biden, và sự hậu thuẫn của bà nằm trang nhất báo địa phương tiểu bang.
Chiến thắng của Biden ở Arizona không phải là do thiếu vắng những nỗ lực từ phía Trump. Tổng thống đă tổ chức 7 sự kiện, tập hợp ở tiểu bang trong năm 2020. Trong khi Biden tổ chức vận động tại đây sau Đaị hội đảng Dân chủ diễn ra vào mùa hè, một chuyến vận động bằng xe bus chung quanh Maricopa vào tháng 10.
Hương Giang (Theo CNN)