VÌ SAO NGƯỜI TA HAY "ĐỂ BỤNG"? (hay còn gọi là "Bệnh thù dai")

[trungthuc]

Ở đời, một trong những thứ phức tạp nhất đó chính là mối giao tiếp giữa người với người, hay nói cách khác, thứ khó nhất là làm sao để làm việc với nhau dể dàng, không có gút mắc nào cả.

Một lẽ tất yếu, khi sinh ra chúng ta đã khác nhau rất nhiều từ văn hóa, tính cách, giọng nói, kiến thức, trải nghiệm, lối sống… cho nên khi làm việc với nhau, những mâu thuẫn, xung đột xảy ra là điều đương nhiên không thể tránh khỏi. Thế nhưng, khổ nỗi có một thói quen không tốt mà nhiều người vô tình hay mắc phải, đó chính là "thói quen để bụng", hay nói theo dân dã là "bệnh thù dai".

Có một nguyên tắc rất quan trọng đó là không thể đánh đồng giữa ĐỘNG CƠ và HÀNH ĐỘNG. Có những người, hành vi cư xử có thể có biểu hiện rất xấu, nhưng lại xuất phát từ một động lực tốt đẹp. Một tên tội phạm trong lúc cướp của, cầm cả con dao đâm chết một người là do có chủ ý từ trước. Nhưng một bác sĩ có thể vô tình hay do sơ ý trong phòng mổ mà để rơi dụng cụ y tế khiến cho người bệnh bị chết. Cùng là hành động giết người nhưng chắc chắn động cơ của tên trộm và bác sĩ là hoàn toàn khác nhau.

Tương tự như vậy, hàng ngày có nhiều việc làm cho chúng ta gặp mâu thuẫn ít nhiều, cảm thấy khó chịu, nhiều lúc gây ra xung đột và làm tổn hại với nhau. Thế nhưng, nhiều khi vô tình chúng ta lại đánh đồng các hành vi xử thế giữa con người với con người.

Ví dụ, một người đi đường lở quẹt xe vào bạn, có thể là hành động cố ý nhưng cũng có thể là vô tình, nhưng ở đây người ta lại thường mặc định cho rằng người này đã có chủ ý xấu. Hoặc khi phản ứng lại, nhiều người cũng dễ nhắm vào con người của họ, dùng cả những lời khiếm nhã chẳng hạn như,"Bị mù à!", "Cái loại người vô ý thức này", rồi văng tục, chửi bậy,… Thế rồi, khi bị phản ứng như vậy, phía người bên kia cũng bị bức xúc, khó chịu và sẽ phản ứng lại. Thế là hai bên từ cái nhìn tiêu cực, ghim cảm xúc tiêu cực đó lại, và giữ cảm giác tức tối đó ở trong lòng. Sau khi ghim cảm xúc khó chịu về hình ảnh một ai đó trong lòng, người ta sẽ chờ đợi một dịp nào đó để tìm cách trả đũa lại cho hả dạ, thế rồi cả hai bên, ai cũng muốn "để bụng" ở đó. Và rồi một ngày nào đó, chỉ cần một chuyện cỏn con xảy ra, chúng ta sẽ thấy họ lăng mạ, chửi rủa nhau, đánh nhau, lôi hết mọi chuyện trong quá khứ ra,… Giây phút ấy, về mặt tâm lý chúng ta gọi là "giọt nước tràn ly". Cho nên, đó cũng chính là lý do vì sao ở ngoài đời chúng ta hay thấy những câu chuyện như kiểu chỉ vì làm đổ chén nước mắm mà hai vợ chồng ly dị, chỉ vì lở "nhìn đểu" mà hai thanh niên lại đâm nhau, vì một câu nói "hớ hênh" mà mối giao tiếp quen biết bị đổ vỡ,…

Hàng ngày, ai cũng đều phải ăn uống để sinh tồn. Cho nên, về nghĩa đen, chúng ta chỉ nên "để bụng" những thực phẩm, thức ăn, đồ uống sạch sẻ, vệ sinh, ngon miệng. Chứ chẳng có ai lại đi mang những thứ không vệ sinh, không sạch sẽ mà nhét vào bụng. Thế nhưng, một cách vô tình, chúng ta lại "để bụng" rất nhiều các "món ăn tinh thần" không được sạch sẽ, không được vệ sinh. Chúng ta thường để bụng cái cảm xúc khó chịu về một ai đó, chúng ta lại để bụng cơn giận dữ về một cuộc cãi vã, chúng ta dễ để bụng một hình ảnh, một khoảnh khắc của một ai đó đã từng đối xử tệ bạc với mình.

Có những người, một cách cực đoan còn dám thề thốt rằng cả đời sẽ không bao giờ quên "món nợ" hay "mối thù" nào đó. Chẳng phải thế mà người xưa còn nói, "Quân tử trả thù mười năm chưa muộn", cho nên nói theo một cách hài hước thì "bệnh thù dai" là ít nhiều cũng có có yếu tố di truyền trong đó.

Tức giận, căm thù, bực bội một ai đó thì cũng giống như việc bạn uống vào một ly nước độc nhưng lại muốn người khác bị trúng độc. Khi "để bụng", người đầu tiên thiệt thòi chính là bản thân bạn. Nếu một phút trôi qua, bạn cảm thấy đau khổ thì bạn đã vừa đánh mất 60 giây được sống hạnh phúc. Tương tự như vậy, mỗi giây phút trôi qua bạn dành thời gian cho những cảm xúc tiêu cực thì bạn không có thời gian cho những cảm xúc tích cực. Chưa kể, có những chuyện quá nhỏ, vì khi "để bụng" lâu dài sẽ dần dần tích tụ lại, chúng ta sẽ dễ phát sinh cảm xúc xấu tốt khi nhìn nhận về một người, có nhiều chuyện sẽ từ bé xé ra to, và chúng ta có thể đánh mất đi nhiều mối giao tiếp tốt đẹp. Cho nên, chuyện "để bụng" rỏ ráng vừa là không tốt cho mình, vừa cũng không tốt cho người khác.

BỤNG CHỈ NÊN CHỨA THỨC ĂN MÀ THÔI
Nếu vậy thì cách mà chúng ta hành xử hàng ngày, phải làm như thế nào cho phù hợp? Thật đơn giản, đó là hãy nên xử thế một cách chân thật nhất nếu có thể được.

Khi bạn không hài lòng điều gì với một người vì một chuyện gì đó, hãy mạnh dạn đối diện với họ. Tuy nhiên, hảy lưu ý khi phản hồi, hãy ứng xử cho đẹp, đừng nên ghim vào trong lòng. Chẳng hạn: bạn không hài lòng về việc một người đi trễ khi hẹn lịch, vì họ đi trễ 30 phút so với lịch hẹn. Nếu có nhắc nhở, hãy nói rõ cảm nghỉ, ví dụ như "tôi không hài lòng về việc bạn đi trễ 30 phút trong buổi hẹn A ngày B hôm trước". Đồng thời, hãy nói cho họ biết lý do vì sao bạn không thấy hài long về chuyện này. Như thế, người nghe cũng cảm thấy nhẹ nhàng, thay vì bạn phán xét rằng, "tôi không hài lòng về việc bạn thiếu ý thức và không có uy tín khi hẹn lịch người khác".

Đồng thời, nếu bạn nào tế nhị hơn, hãy cho người ta cơ hội để trình bày lý do trước. Khi đó, có nhiều khả năng là bạn sẽ biết được người đó có vô tình hay là cố ý trong lận hẹn đó. Có những chuyện, người khác vì vô tình nhưng họ không ý thức được hoặc không hiểu rằng là nó không tốt/ không phù hợp, cho nên bạn phải lên tiếng người ta mới biết và sửa sai.

Sau khi bạn phản hồi, có thể bạn sẽ gặp tình huống người nghe là người đó sẽ không chịu lắng nghe. Rất dễ để nhận ra điều này, đó là loại người này có khuynh hướng hay đổ lỗi, họ không bao giờ chịu nhận là họ đã có sai sót. Họ hay đi tìm những lý do nào đó, chẳng hạn viện dẩn chuyện này, chuyện kia, cho là vì vô tình, không cố ý,… hoặc thái độ của họ khi được nhắc nhở, khuyến cáo là không muốn lắng nghe, hay thích tranh cãi lại,…

Với những người này, bạn chỉ cần nhắc nhở một vài lần, nếu thấy vẫn có dấu hiệu đó thì thực ra bạn cũng chẳng cần phải để bụng, và cũng chẳng cần phải tiếp tục mối quen biết đó nữa. Chúng ta không cần và không thể chung sống với một người mà không biết lắng nghe trái phải và từ chối chịu hợp tác với chúng ta.

Thêm vào đó, chính chúng ta cũng cần tạo cho bản thân có thói quen nhận lời lý giãi, giãi thích từ người khác. Việc nhận sự phản hồi không đồng nghĩa với việc chúng ta đồng ý với tất cả mọi lời góp ý lớn nhỏ. Nếu ý kiến phản hồi từ người khác không hợp lý, hãy bình tĩnh và tìm cách giải thích rõ ràng lại cho họ.

Thói quen trao đổi cảm nghỉ cũng là một thói quen tốt (nhất là với các mối giao tiếp thân thiện), khi bạn ứng xử chân thật, việc này sẽ làm cho người đối diện sẽ dễ dàng mở lòng hơn. Từ đó, họ cũng khó có cơ hội "để bụng" hơn. Có một doanh nhân rất thành đạt, người đàn ông này có một thói quen là mỗi tháng đều dành ra một khoảng thời gian để hỏi vợ của mình, rằng "Em có điều gì không hài lòng về anh trong thời gian qua không, hãy nói cho anh biết!". Lý do mà ông ta đưa ra cho thói quen này đó là, "Nếu tôi không đi hỏi cô ấy, cô ấy sẽ không nói cho tôi. Thay vào đó, cô ấy sẽ đi nói cho bạn thân của cô ấy".

Ngày nay, một trong những tiêu chuẩn quan trọng để quyết định xem một người có thành công hay không đó là cách mà người đó phản ứng lại với sự phản hồi, những lời nhận xét, những lời góp ý. Một người có lòng tự trọng cao thường là người không sợ những sự góp ý đúng. Họ cũng là người không sợ khi lở làm sai, và không sợ người khác biết mình sai. Với họ, quan trọng là sai ở đâu thì sửa ở đó.

Vậy nên, sau cùng, cái bụng chỉ nên chứa thức ăn mà thôi.