Theo bác sĩ, đối với những bệnh nhân bị viêm năo tự nhiễm, viêm năo do virus…, tổn thương tại thùy trán và thái dương thường dẫn tới những triệu chứng của rối loạn tâm thần tùy thuộc vào vùng năo bị tổn thương.
Ảnh minh họa
V́ sao viêm năo dễ rối loạn tâm thần?
BS.CKI Phạm Kiều Nguyệt Oanh, phó trưởng khoa nhiễm Việt - Anh, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM cho biết, khoa đă tiếp nhận trường hợp viêm năo tự miễn với biểu hiện sốt cao, co giật, yếu liệt và hôn mê.
Trước đó, bệnh nhân T (62 tuổi, ngụ tỉnh Kon Tum) đang khỏe mạnh bỗng dưng nói nhảm, nói thấy ma, lên cơn co giật. Sau đó, ông T bỗng dưng trở nên "khùng khùng, điên điên", nói thấy ma, đang ở âm phủ... khiến ai cũng lo lắng.
Ông T được người nhà đưa đi điều trị tại nhiều bệnh viện với chẩn đoán bị tâm thần, động kinh. Tuy nhiên, các triệu chứng bệnh của ông T không thuyên giảm, ông vẫn c̣n co giật, kèm thêm sốt cao nên chuyển đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM.
Kết quả chụp MRI năo và xét nghiệm dịch lấy qua chọc ḍ thắt lưng (dịch năo tủy) ghi nhận ông T bị viêm năo tự nhiễm nặng, phải thở máy, có khả năng hồi phục nhưng cần thời gian từ 3 - 6 tháng.
Đang khoẻ mạnh bỗng khùng khùng, điên điên, nh́n thấy ma quỷ: Giải thích bằng khoa học thế nào? - Ảnh 1.
Bác sĩ Nguyễn Viết Chung đang khám tư vấn cho bệnh nhân.
Lư giả về vấn đề v́ sao viêm năo thường dẫn tới rối loạn tâm thần, Ths.BSNT Nguyễn Viết Chung, Khoa Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện E, cho hay: "Rối loạn tâm thần biểu hiện bằng nhiều triệu chứng đa dạng và nó phản ánh trạng thái năo bộ hoạt động có ổn hay không. Nói dễ hiểu hơn, bộ năo con người như phần cứng của máy tính, nếu phần cứng tốt th́ máy tính sẽ tốt. Khi phần cứng hỏng th́ chạy chương tŕnh sẽ có vấn đề.
TIN LIÊN QUAN
Mật ong giá 2,2 triệu đồng/100 gam: Sự thật về loại mật ong đắt đỏ bậc nhất, được săn lùng ráo riết
Thuỳ trán liên quan tới tư duy cảm xúc của con người, v́ vậy viêm năo dễ kèm theo triệu chứng rối loạn tâm thần. Bệnh nhân sẽ có những rối loạn về định hướng. Ví dụ, bệnh nhân không biết ḿnh đang ở đâu, hiện tại là sáng hay tối, có khi không nhận ra người nhà chăm sóc.
Đối với các trường hợp diễn biến nặng, bệnh nhân có thể xuất hiện hoang tưởng. Hoang tưởng trong viêm năo thường rất đa dạng như: người bệnh nghĩ có người đi theo sát hại, có người muốn bắt ḿnh…
Có bệnh nhân có ảo thị (ảo giác về thị giác), nh́n thấy những thứ không có thật, h́nh ảnh thường ghê rợn như côn trùng, rắn rết hay ma quỷ.
"Những bệnh nhân viêm năo có tổn thương năo đủ nặng có 3 triệu chứng: mất định hướng, hoang tưởng và ảo thị, có thể rơi vào trạng thái mê sảng. Bệnh nhân sẽ sống với t́nh trạng hoang tưởng áo giác có người đuổi bắt, nh́n thấy h́nh ảnh ghê rợn… Họ sẽ trở lên sợ hăi, sống thu ḿnh, hoảng loạn", bác sĩ Chung nói.
Bác sĩ Chung khuyến cáo, tháng 6-7 là đỉnh điểm của mùa viêm năo virus nên sẽ gặp rất nhiều các trường hợp viêm năo nhưng biểu hiện bằng các triệu chứng rối loạn tâm thần như trên. Điều trị cho những bệnh nhân này sẽ phải điều trị song song nguyên nhân tổn thương năo và rối loạn tâm thần. Điều trị nguyên nhân gây tổn thương năo là quan trọng hơn cả.
Dấu hiệu viêm năo hoặc viêm màng năo thương gặp là sốt, đau đầu, buồn nôn, sợ ánh sáng, ngủ nhiều, hôn mê, co giật.
Bệnh nhân viêm năo nếu có các biểu hiện rối loạn tâm thần th́ cần được can thiệp sớm. Việc điều trị kết hợp bác sĩ truyền nhiễm và tâm thần sẽ giải quyết được gốc rễ cho bệnh nhân cũng như làm giảm các biến chứng của bệnh.
Rối loạn tâm thần sau tai biến
Theo bác sĩ Chung, rối loạn tâm thần do tổn thương năo hay gặp nhất là bệnh nhân bị tai biến mạch máu năo. Tùy thuộc vào vùng tổn thường của năo có thể gây những t́nh trạng: rối loạn lo âu, rối loạn trầm cảm thực tổn…
30 tuổi trái tim đă "bất ổn" - xu hướng mắc bệnh đang tăng: Bác sĩ chỉ ra thủ phạm mấu chốt
Ở các nước phát triển, sau tai biến mạch máu năo bệnh nhân thường được dùng ngay thuốc chống trầm cảm. Nguyên nhân sâu xa là bệnh nhân có tổn thương những vùng tại năo cũng như có các stress tâm lư xă hội. Đây là rối loạn thường gặp sau tai biến mạch máu năo.
Ở những trẻ chậm phát triển trí tuệ hoặc ở những trường hợp tai biến sản khoa gây tổn thương năo, t́nh trạng rối loạn tâm thần như rối loạn hành vi, bướng bỉnh chống đối, rối loạn trầm cảm – lo âu... cũng có thể xảy ra.
Bác sĩ Chung cho hay, tổn thương năo do viêm năo, đột quỵ, chấn thương năo do tai nạn có thể gây ra rối loạn tâm thần. Bệnh nhân sẽ có rối loạn cảm xúc như trầm cảm; hưng phấn hơn, nói nhiều, cáu gắt, khó chịu; cảm xúc không ổn định lúc buồn, vui, tính t́nh trở nên thô lỗ – cục cằn.
Khi năo tổn thương do bất cứ nguyên nhân ǵ cũng sẽ có thể đi kèm với triệu chứng, rối loạn tâm thần. Cơ thể con người có khả năng tự phục hồi nên có những trường hợp các triệu chứng rối loạn tâm thần sẽ tự hết, những có những trường hợp th́ cần phải can thiệp.
Bác sĩ Chung cho hay, nếu bệnh nhân tổn thương năo có rối loạn tâm thần được can thiệp sẽ được cải thiện nhanh hơn, giảm bớt triệu chứng và đặc biệt cải thiện chất lượng cuộc sống cho cả người bệnh, gia đ́nh và người chăm sóc.
VietBF@sưu tập